جهان بر اساس خواسته‌های آمریکا شکل نمی‌گیرد
نویسنده: تد اسنایدر ــ
در هفته‌های اخیر، تغییراتی در روابط بین کشورها در مناطق مختلف جهان رخ داده است که به‌وضوح نشان می‌دهد جهان در راستای دلخواه آمریکا پیش نمی‌رود.
اولین تغییر بین عربستان سعودی و ایران رخ داد. مدت‌ها بودکه حفظ یک ائتلاف علیه ایران ویژگی کلیدی سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه بوده و عربستان سعودی نیز بخش اساسی این پازل به‌شمار می‌رفته است. این سیاست در مارس ۲۰۲۳، زمانی تَرَک خورد که چین به میانجی‌گری در توافقی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور پرداخت.
اما اخیراً به‌روشنی مشخص شده که عربستان تا چه اندازه از این رابطهٔ انحصاری خود با آمریکا، که بر پایه دشمنی با ایران شکل گرفته بود، فاصله گرفته است؛ آن هنگامی که ایران اعلام کرد: «عربستان سعودی از ما خواسته است که تمرینات مشترکی را در دریای سرخ ترتیب دهیم.» این تمرینات به‌وقوع پیوست و وزارت دفاع عربستان اعلام کرد که «نیروی دریایی سلطنتی عربستان به‌تازگی تمرینات دریایی مشترکی را با نیروی دریایی ایران و چند کشور دیگر در دریای عمان به پایان رسانده است». ایران گفت که تمرینات مشترک شامل روسیه، عمان، و ایران بوده است، و چندین کشور، از جمله هند و عربستان سعودی، به‌عنوان ناظر در آن شرکت کرده‌اند.
تمرینات دریایی مشترک تنها چند هفته پس از آن انجام شد که وزیر امور خارجهٔ ایران، عباس عراقچی، در عربستان با ولیعهد محمد بن سلمان ملاقات کرد.
اما این تنها مذاکراتی نبود که نوید تغییراتی مهم در جامعهٔ بین‌المللی را می‌داد. از ۲۲ تا ۲۴ اکتبر، روسیه میزبان نشست بریکس ۲۰۲۴ بود. در حالی که آمریکا تلاش می‌کند کشورها را در زیر هژمونی خود قرار نگه‌دارد و روسیه را منزوی کند، این تلاش‌ها توسط حضور مقامات عالی‌رتبه از ۳۲ کشور، از جمله رهبران ۲۴ کشور و همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به چالش کشیده شد.
حضور دبیرکل سازمان ملل در روسیه اهمیتی ویژه داشت، همان‌طور که پیوستن رسمی مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی به بریکس، و اعلام این خبر که «بیش از ۳۰ کشور دیگر نیز تمایل خود را برای مشارکت در بریکس اعلام کرده‌اند» حائز اهمیت بود.
اما شاید بزرگترین نشانهٔ تغییر در هم‌پیمانی‌ها، حضور رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، بود. اردوغان به‌دعوت رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، در این نشست حضور یافت، زیرا یک ماه پیش ترکیه درخواست عضویت در بریکس را ارائه کرده بود. اهمیت درخواست ترکیه در این است که این کشور نخستین عضو ناتو است که درخواست عضویت در این سازمان چندقطبی ـــ سازمانی که هدفش ایجاد توازن در برابر هژمونی آمریکاست و قصد دارد جهان تک‌قطبی را به جهان چندقطبی تبدیل کند ـــ را داشته است.
اردوغان، که پوتین را «دوست عزیز» خود خطاب می‌کند، گفت که این سازمان چندقطبی «نقشی منحصر به فرد در ایجاد یک جهان عادلانه‌تر» دارد. رئیس‌جمهور ترکیه به نمایندگان بریکس اعلام کرد که ترکیه «مصمم است تا گفت‌وگو با خانوادهٔ بریکس را، که بر اساس احترام متقابل و منافع برد-برد شکل گرفته است، ادامه دهد». او ابراز امیدواری کرد که حضورش در این نشست در روسیه، «راهی برای رسیدن به این هدف باشد».
و در حالی که دبیرکل سازمان ملل در کنفرانس بریکس در روسیه حضور داشت و ترکیه به‌عنوان اولین کشور عضو ناتو به سمت بریکس حرکت می‌کرد، دیدار دیگری نیز در حاشیه نشست بریکس برگزار شد که نشان‌دهندهٔ احتمال یک تغییر بزرگ دیگر در هم‌پیمانی‌ها بود.
در همین حال رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، و نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، برای اولین بار در پنج سال گذشته در روسیه دیدار کردند، شی گفت که چین و هند هر دو «اعضای مهم جنوب جهانی» هستند و افزود که این ملاقات به بهترین نحو منافع بنیادین دو کشور و مردم ما را تأمین می‌کند. فراتر از اهمیت برای دو کشور، «مهم است که هر دو طرف مسؤولیت بین‌المللی خود را بپذیرند، نمونه‌ای برای تقویت قدرت و وحدت کشورهای در حال توسعه ارائه دهند، و به ترویج چندقطبی‌گرایی و دموکراسی در روابط بین‌المللی کمک کنند».
مودی نیز بر اهمیت دیدار با شی تأکید کرد و گفت: «من رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ را در حاشیهٔ اجلاس بریکس در کازان ملاقات کردم. روابط بین هند و چین برای مردم دو کشورمان، و همچنین برای صلح و ثبات منطقه‌ای و جهانی اهمیت دارد. اعتماد متقابل، احترام متقابل و حساسیت متقابل تعیین‌کننده روابط دوجانبه خواهد بود».
این دیدار تنها دو روز پس از توافق بین چین و هند برای کاهش تنش‌ها در مرز مورد مناقشه هیمالیا صورت گرفت. این توافق به «حل مشکلاتی که در این مناطق در سال ۲۰۲۰ بروز کرده بودند» منجر شد. به‌گفتهٔ وزیر خارجهٔ هند، سوبراهمانیام جایشانکار، «فرآیند دوری از چین» اکنون «به پایان رسیده است».
گرم شدن روابط میان هند و چین در حاشیهٔ اجلاس بریکس، خصوصاً برای آمریکا در جهت تلاش برای مهار چین و حفظ یک جهان تک‌قطبی تحت رهبری ایالات متحده، از اهمیت زیادی برخوردار است. از منظر جهانی آمریکا، یک مبارزهٔ نسلی بین جهان تک‌قطبی تحت رهبری آمریکا از یک سو و جهانی چندقطبی تحت تأثیر روسیه و چین در جریان است. در این میان، هند به‌عنوان بزرگترین کشور جهان، یک پا در هر دو طرف دارد. برای استراتژی آمریکا، جلب حمایت هند به سمت خود حیاتی است. این‌که هند کدام طرف را انتخاب کند، تعیین می‌کند که آیا جهان به سوی تک‌قطبی یا چندقطبی شدن پیش می‌رود.
آمریکا برای مدت‌ها تلاش کرده است از هند به‌عنوان یک نیروی متوازن‌کننده در برابر چین استفاده کند تا بتواند چین را مهار کرده و شکافی بین چین و کشورهای جنوب جهانی ایجاد کند. روسیه خود را به‌عنوان واسطه‌ای بین هند و چین، هم در قالب اصلی RIC (روسیه، هند، چین) و اکنون در بریکس+ گسترش‌یافته، می‌بیند. وزیر امور خارجهٔ روسیه، سرگئی لاوروف، اشاره کرد که بخشی از نقش RIC «در ترویج اعتماد و اطمینان بین هند و چین» است. گرم شدن روابط بین هند و چین و تصمیم برای برگزاری نخستین دیدار بین دو کشور در روسیه یک تغییر مهم ژئوپلتیکی به‌شمار می‌آید.
این سه رویداد شاید از اهمیت بیشتری نسبت به توجهی که در رسانه‌های جریان اصلی به آن‌ها داده شده برخوردار باشند. دعوت عربستان سعودی از ایران برای مانورهای نظامی مشترک، تلاش ترکیه برای عضویت در کشورهای بریکس، و احیای روابط هند با چین، همگی تغییرات اساسی و بالقوه‌ای‌اند که به‌نفع برنامه‌های هژمونیک آمریکا نیستند.
منبع: وبلاگ ضد جنگ، ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴
https://antikrieg.com/aktuell/2024_10_29_dieweltrichtet.htm