ادبی-هنری

وجه مشخصه ادبیات ترکمن اواخر سده نوزده و آغاز سده بیست ادامه بهترین سنن «مختومقلی» و جانشینان آن و نزدیکی به سنن شاعران ملی است. برجسته‌ترین نمایندگان سنن اشعار کلاسیک «مسکین قلیچ» و «مُلامورت» و سنن شاعران ملی «دوردی قلیچ»، «بایرام شاعر»، «کؤر مُلا»، «هاللی شاعر» و بقیه بودند. پدیده روشنگری که در همه جای خطه ترکمنستان پا گرفته بود در نیمه دوم سده نوزده و آغاز سده بیست ویژگی‌های نوینی را به‌دست آورد. مهم‌ترین ویژگی روشنگری را سمت‌گیری ضدِ استعماری و ضدِ سرمایه داری تشکیل می‌داد.

رومن رولان، برنده جایزه نوبل ادبیات، نویسنده‌ای متعهد در زمینه صلح بود که در سال‌های ١٩٣٠ یک مقام اخلاقی به‌شمار می‌رفت.

رومن رولان به صلح‌طلبی خود که پس از جنگ جهانی اول در او به‌وجود آمده بود وداع گفت تا خود را کاملاً وقف مبارزه با فاشیسم نماید.

زبان ترکمنی به‌عنوان زبان قبایل اوغوز منطقه دریای آرال که در سده‌های هشتم تا نوزدهم میلادی سکنی گزیده بودند به‌وجود آمد. این زبان در فرایند تکاملی خود برخی ویژگی‌های گروه زبان «قبچاق» را پیدا کرد، یعنی به زبان ترکی ترکیه و ازبکی نزدیک شد. علاوه بر این زبان ترکمنی به‌طور سنتی حاوی شمار قابل‌توجهی واژه‌های فارسی و عربی بود که در دوران شوروی به جایگزین کردن آنها با کلمات و اصطلاحات ترکمنی آغاز کردند، اما پس از اعلام استقلال ترکمنستان این فرایند متوقف شد. امروزه پنچ میلیون نفر به زبان ترکمنی در جمهوری ترکمنستان جایی که زبان دولتی آن است صحبت می‌کنند.

فیلم تفکربرانگیز و زیبای «کارل مارکس جوان»، اثر «رائول پک» که در سال ۲۰۱۷ آفریده شده، اثری درخشان است که می‌توان آن را چندین بار دید، لذت برد و از آن آموخت. رائول پک (۱۹۵۳) زاده هائیتی و دانش‌آموخته دانشگاه «فرهنگ و هنر برلین» و خالق آثاری چون «لومومبا، مرگ یک پیام‌آور» (۱۹۹۲)، «قتل‌عام رواندا» (۲۰۰۵)، «من کاکا سیاه شما نیستم» (۲۰۱۸ـ۲۰۱۷) و سرانجام فیلم به‌یاد ماندنی «کارل مارکس جوان» است که نخستین بار در ۶۷‌مین جشنواره سینمایی برلین به نمایش درآمد.

آنّا زگرز، با نام مستعار نتی ریلینگ (١) زنی آلمانی، کمونیست ونویسنده‌ای بود که با گزینش این نام مستعار بهتر توانست وحشی‌گری‌های نازیسم را در طول مهاجرت خود افشاء نماید. در این راه، سلاح او ادبیات بود.