رفیقی بس عزیز و ارزشمند از میان ما رفت
با اندوهی عمیق و قلبی آکنده از احترام، درگذشت رفیق عزیزمان محمد زاهدی را به خانوادهٔ گرامی‌اش، یاران و دوستان وفادارش، و همهٔ همراهان راه آرمان‌های والای انسانی تسلیت می‌گوییم.
رفیق محمد تنها یک مترجم برجسته و روشنفکر مبارز نبود؛ او قلبی مهربان، روحی آزاد، و صداقتی کم‌نظیر داشت، و در سنگر مبارزه برای استقلال، آزادی، عدالت اجتماعی، و رهایی از بند امپریالیسم، لحظه‌ای از پای ننشست. او یکی از همراهان پرتلاش سایت «۱۰ مهر» بود.
یاد و راهش در دل ما زنده خواهد ماند، همان‌گونه که واژه‌ها و آرمان‌هایش برای همیشه در حافظهٔ جمعی ما خواهند درخشید.
محمد زاهدی که یاد و نامش گرامیست زندانی دهه شصت و از جان به دربردگان کشتار سال ۶۷ بود. اتفاقا در همین سایت و در بخش پرخواننده ترین مطالب نوشته مفصل او درباره زندان وحشت جمهوری اسلامی و تابستان خونین ۱۳۶۷ هنوز موجود است. اشاره نکردن به بخشی مهم از زندگی او و بسنده کردن به ذکر مترجم توانا یا روشنفکر مبارز در توصیف محمد زاهدی جفا به اوست.
رفیق عزیز، «دوست»،
نقد شما کاملاً به‌جا است، و ما نیز رفیق‌عزیزمان محمد زاهدی را در جایگاهی بسیار برتر از آنچه در این یادبود کوتاه آورده‌ایم می‌بینیم. اما در چارچوب وضعیت کنونی حاکم بر کشورمان، صلاح را بر این دیدیم که وارد برخی جزئیات، که از نظر ما نیز بسیار مهم هستند، نشویم. زمان آن خواهد رسید که مردم ایران از پهلوانانی چون محمد زاهدی عزیزمان قدردانی کنند و آنها را در جایگاه تاریخی برحق‌شان بنشانند. مبارزهٔ همهٔ ما برای رسیدن به چنان روزی است.
متن بزرگداشت زیر توسط مجموعه‌ای از رفقای دیرین، دوستان و آشنایانِ زنده‌یاد محمد زاهدی تهیه، امضا و منتشر شده است. پس از اطلاع از انتشار این متن، با خاطراتی بسیار خوش از آشنایی و همبندی با وی در زندان‌های قزلحصار و گوهردشت (بندهای ۱ و ۲۰) و دوران پس از رهایی، با درد و اندوهی همچون فقدان عزیزترین‌هایم، همراه با همهٔ یارانش، یاد و نامش در دل و جانم پایدار می‌ماند.
متن بزرگداشت:
“با اندوهی عمیق، به آگاهی می‌رسانیم که رفیق گران‌قدر و مبارز ما محمد زاهدی، بعد از سال‌ها دست و پنجه نرم‌کردن با بیماری، سرانجام در روز سوم ماه مه با زندگی بدرود گفت.
محمد، انسانی بود والا، فرهیخته، دوست‌داشتنی، بافرهنگ و مردم‌دوست؛ او، آرمانخواهی بود فداکار، باگذشت، روادار و آزادمنش؛ مردی بود به پاکی و بی‌آلایشی یک کودک، که در دشوارترین بزنگاه‌های زندگی می‌شد روی گفته‌اش حساب کرد. با او می‌شد راه‌های دراز را بدون بیم از نارو و پیمان‌شکنی و با اطمینان و آرامش خاطر پیمود.
محمد زاهدی، در جریان یورش اول به حزب تودهٔ ایران، در ۱۷ بهمن ۱۳۶۱، از جمله برای انجام یک مأموریت حزبی در خارج از کشور بسر می‌برد و می‌توانست به ایران بازنگردد؛ ولی او، به دور از عافیت‌طلبی، برای ادامهٔ مبارزه به وطن بازگشت و در جریان یورش دوم، بازداشت و راهی سیاهچال‌های جمهوری اسلامی شد. او هفت‌سال از بهترین سال‌های زندگی خود را در زندان سپری کرد و سرانجام با تن و جانی شکنجه‌دیده، از جمله به یاری دولت وقت بلژیک، رنگ آزادی را به خود دید.
سال‌هایی بعد از رهایی از زندان، به بلژیک، کشوری که سال‌های درازی در آن تحصیل و کار کرده بود، کوچید. محمد در این دور از مهاجرت، همچنان پایبند به آرمان‌های چپ، با کار پیگیر روزنامه‌نگاری و ترجمه از پای ننشست و از خود توشه‌ای ارزشمند بر جای گذاشته است. در این رابطه، شایان بیان آنکه، به عنوان یک مترجم توانا از زبان فرانسه، افزون بر ترجمهٔ داستان‌های بلند و کوتاه و مقالات سیاسی، ترجمهٔ ۵۲ مقالهٔ خواندنی را در تارنمای “لوموند دیپلماتیک- فارسی” از خود به یادگار نهاد.
بدرستی باید گفت جهان ما به انسان‌هایی از تراز محمد زاهدی نیاز دارد، چرا که در درازای همهٔ سال‌های زندگیش، کمتر کسی از آشنایانش را می‌توان یافت که از انسانیت، متانت و فرهنگ والایش با احترام یاد نکند.
ما جمعی از رفقا، یاران و دوستان محمد، همدردی ژرف خود را به خاطر درگذشت او به خانوادهٔ زاهدی و به ویژه خانم امجد، همسر مهربان و فداکارش، ابراز می‌داریم و برایش در عبور از این اندوه بزرگ صبر و شکیبایی آرزو می‌کنیم.
یاد و نامش گرامی و ماندگار باد!
اسمنی، محمد؛ الموتی، سعید؛ امیرخسروی، بابک؛ بابایی، حسن؛ بابایی، محسن؛ پوربهنام، بیژن؛ پیروزی، فرهاد؛ تاولی، فرهنگ؛ تقوی، منیر؛ جعفری، احسان؛ رحیمی، منوچهر؛ روحانی، بیژن؛ رسا، مسعود؛ زمانی سرایی، مهدی؛ سارایی، فرهاد؛ سازور، حسین؛ سرفراز، جلال؛ سهرابی، توفیق؛ سیاسی، ژیلا؛ صادقی، مسعود؛ ضیاء محمودی، وحیده؛ عمرانی، میرحمید؛ عمرانی، میرمجید؛ عمید، مامک؛ فاطمی، باقر؛ فرید تنکابنی، فریده؛ فرجاد، فرهاد؛ قائنی، سیاوش؛ کشاورز، سهیل؛ کشیش‌زاده، ویگن؛ گیاهچی، رضا(بهرنگ)؛ مظفری، پرویز؛ مطلب‌زاده، بهروز؛ منتظری، رضا؛ میر، نسرین؛ نفری، امیر؛ نقوی، احمد؛ نقوی، محمود؛ نوروزیان، منوچهر؛ والی، ابراهیم.”
لینک ۵۲ مقالهٔ ترجمه شده توسط زنده‌یاد محمد زاهدی در «لوموند دیپلماتیک- فارسی» پس از آغاز همکاری با آن در سال ۲۰۰۲ در اینجا:
https://ir.mondediplo.com/article5315.html