متن کامل بیانیهٔ وزارت امور خارجهٔ فدراسیون روسیه: در خصوص پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل
وزارت امور خارجهٔ فدراسیون روسیه ــ
دوره دهسالهای که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ پس از تصویب «برنامهٔ جامع اقدام مشترک» (برجام) تعیین شده بود، در تاریخ ۱۸ اکتبر به پایان میرسد.
در این مرحله، تمام مفاد قطعنامهٔ ۲۲۳۱، از جمله محدودیتها و رویههای مندرج در آن، باید خاتمه یابد. شورای امنیت سازمان ملل باید بررسی خود را دربارهٔ مسائل مرتبط با برنامه هستهای ایران به پایان رسانده باشد. موضوع «عدم اشاعه» باید از فهرست موضوعات مورد بررسی شورای امنیت حذف شود.
با توجه به اینکه این تغییرات در زمان انعقاد برجام از پیش مورد توافق قرار گرفته و در قطعنامهٔ شورای امنیت، که آن را تأیید کرد، تصریح شده است، همچنین در فرمان ریاستجمهوری فدراسیون روسیه مورخ ۱۱ مارس ۲۰۱۶ با عنوان «در خصوص اقدامات لازم برای اجرای قطعنامهٔ شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت مورخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵» نیز پیشبینی شده بود، تمامی مفاد آن تا پایان مهلت مقرر معتبر بوده است. از این پس، توسعهٔ همکاریهای روسیه و ایران در حوزههای مختلف بر پایهٔ رعایت کامل قوانین ملی و تعهدات بینالمللی ما صورت خواهد گرفت. در این زمینه، «پیمان مشارکت جامع راهبردی میان فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران» که در سطح عالی در ژانویهٔ ۲۰۲۵ در مسکو امضا و در دوم اکتبر ۲۰۲۵ لازمالاجرا شد، بنیانی مستحکم بهشمار میرود.
قابلتوجه است که تلاشهای تهاجمی کشورهای اروپایی عضو برجام برای فعالسازی مجدد قطعنامههای تحریمی شورای امنیت علیه ایران، که در چارچوب اجرای قطعنامهٔ ۲۲۳۱ لغو شده بودند، با شکست مواجه شده است. علیرغم ادعاهای مکرر و بیاساس آنان، فرآیند بازگرداندن تحریمهای پیشین علیه ایران را نمیتوان تحققیافته دانست، چرا که بریتانیا، آلمان و فرانسه مرتکب نقضهای اساسی و مادی قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شدهاند و بهطور کامل از رعایت رویههای مقرر ــــ که دقیقاً بهمنظور جلوگیری از سوءاستفاده طراحی شده بودند ــــ سر باز زدهاند.
اروپاییها با بیپروایی همهٔ موانعی را که بر سر راه مسیر تقابلیشان قرار داشت، نادیده گرفتند. اما بر اساس حقوق بینالملل، طرفی که بهصورت نظاممند یک توافق را نقض میکند، نمیتواند از سازوکارها و مزایایی که آن توافق فراهم میآورد، بهرهمند شود.
اقدامات اروپاییها که از نظر حقوقی و رویهای فاقد اعتبار است و بهطور فرصتطلبانه از سوی ایالات متحده ــــ که مدتها پیش خروج خود از برجام را اعلام کرده بود ــــ و متأسفانه از سوی دبیرخانهٔ سازمان ملل نیز حمایت شد، به هیچوجه نمیتواند هیچ تعهد حقوقیای را برای اعضای با حسن نیت جامعهٔ بینالمللی ایجاد کند. ما همچنین تأکید میکنیم که تمامی اهدافی که در ابتدا برای تصویب قطعنامههای تحریمی شورای امنیت علیه ایران تعیین شده بود، مدتها پیش ـــ طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در دسامبر ۲۰۱۵ ــــ محقق شده است. بدون تحقق این اهداف، اجرای کامل برجام ممکن نبود.
موضع ما در این خصوص، همانگونه که در بیانیههای وزارت خارجه مورخ ۲۰ و ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ و نیز در نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۲۵ بیان شده، تغییری نکرده است. ما تأکید میکنیم که شورای امنیت سازمان ملل هیچ قطعنامهای مبنی بر اعطای اختیار به دبیرخانهٔ سازمان برای اتخاذ تصمیم مستقل دربارهٔ بازگرداندن تحریمها علیه ایران صادر نکرده است. این موضوع صرفاً در صلاحیت شورای امنیت قرار دارد.
ما از دبیرکل سازمان ملل خواستهایم فوراً اطلاعات نادرست و خودسرانهای را که دربارهٔ «بازگرداندن قطعنامههای کهنه و منسوخ علیه ایران» بر روی وبسایت سازمان منتشر شده است، حذف کند؛ بهویژه از آنرو که در شرایط فعلی، این قطعنامهها نه هدفی مشخص، نه دورهای معتبر و نه سازوکار لَغوی دارند. کوتاهی مقامات ارشد سازمان ملل در اصلاح این اشتباه فاحش دبیرخانه، به معنای آن خواهد بود که دبیرکل و کارکنان دبیرخانه عمداً در نقض ماده ۱۰۰ منشور سازمان ملل عمل میکنند.
با پایان یافتن اعتبار قطعنامهٔ ۲۲۳۱، برجام ــــ که بهحق یکی از بزرگترین دستاوردهای دیپلماسی بینالمللی به شمار میرفت ــــ نیز عملاً به گذشته میپیوندد. در سالهای نخست پس از تصویب، برجام بهسرعت اعتبار و کارآمدی خود را نشان داد و به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجازه داد تمامی پرسشهای خود از ایران را بهطور کامل برطرف کند.
اجرای موفق برجام قرار بود به تهران امکان دهد تا بهطور کامل از حق خود در استفادهٔ صلحآمیز از انرژی هستهای مطابق با معاهده NPT و تعهدات ناشی از آن بهرهمند شود. پس از پایان اعتبار برجام، برنامهٔ هستهای ایران باید همچون برنامهٔ هستهای هر کشور غیرهستهای عضو NPT تلقی شود.
برجام هرگز برای رسیدگی به نقضهای ایالات متحده و کشورهای اروپایی امضاکننده طراحی نشده بود؛ کشورهایی که اکنون برای توجیه اقدامات خودسرانهشان به سوءاستفاده از اختیارات شورای امنیت متوسل میشوند. هدف برجام لغو جامع تمام تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل و نیز تحریمهای چندجانبه و ملی مرتبط با برنامه هستهای ایران بود. از منظر سازمان ملل، این مسیر طی شده و محدودیتهایی که در دور زدن شورای امنیت وضع شدهاند، غیرقانونیاند.
۱۸ اکتبر ۲۰۲۵، «روز پایان» قطعنامهٔ ۲۲۳۱ محسوب میشود و هیچ تصمیمی برای لغو آن اتخاذ نشده است. ابتکار روسیه و چین برای تمدید فنی ششماههٔ برجام از سوی اردوگاه غربی نادیده گرفته شد، که بار دیگر ناتوانی خود در رسیدن به توافق و اتکای خود به روشهای غیرقانونی و زور عریان را نشان داد. از این پس، نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران منحصراً بر اساس معاهده NPT و موافقتنامهٔ جامع پادمان میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام خواهد شد.
روسیه همچنان قاطعانه به حلوفصل سیاسی و دیپلماتیک مسألهٔ هستهای ایران پایبند است و از همهٔ طرفهای درگیر میخواهد تلاش خود را برای یافتن راهحلهای لازم بهمنظور جلوگیری از تشدید بیمهار تنشها ــــ که میتواند پیامدهای سنگینی برای امنیت منطقهای و بینالمللی داشته باشد ــــ متمرکز کنند. ما آمادهایم به هر نحو ممکن در این مسیر همکاری کنیم.
منبع: وبسایت وزارت امور خارجهٔ فدراسیون روسیه، ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵
https://mid.ru/en/foreign_policy/news/2054016/
