ترامپ، عراق را مستعمره خود میخواهد
مقامات عراقی از سقوط اقتصادی میترسند. اگر واشنگتن تحریمها ازجمله مسدودسازی دسترسی به حساب این کشور در ایالات متحده را اعمال کند اقتصاد عراق فرو میپاشد. درآمدهای نفتی عراق که تامینکننده ۹۰٪ از بودجه این کشور است در این حساب نگهداری میشود.
به همین دلیل دفتر نخستوزیری عراق در جریان یک تماس تلفنی از واشنگتن آگاه شده است که اگر بر خروج نیروهای آمریکایی پافشاری کنند، ایالات متحده، حساب آنها نزد خزانهداری آمریکا را مسدود خواهد کرد.
دولت ترامپ، عراق را تهدید کردهاست که با ایجاد محدودیت بر منبع مالی این کشور که توسط خزانهداری آمریکا کنترل میشود، اقتصاد این کشور را نابود خواهد کرد. این تهدید پاسخی است به تصمیم پارلمان عراق برای پایان دادن به اشغال نظامی ۱۷ ساله آمریکا.
مردم عراق و نمایندگان آنها در پارلمان از ترور سردار قاسم سلیمانی، که به دستور مستقیم دونالد ترامپ انجام شد، عصبانی هستند. نخستوزیر عراق ، عادل عبدالمهدی و نمایندگان پارلمان، معتقدند كه آمریكا با كشتن مهمان رسمی عراق، مرتکب نقض فاحش حاكمیت آنها شده است.
در پاسخ به مصوبه پارلمان عراق، دونالد ترامپ تهدید کرد که تحریمهای شدید اقتصادی علیه عراق اعمال میکند. این در حالی است که وزارت امور خارجه آمریکا نیز با انتشار بیانیهای اعلام کرده که حاضر به مذاکره در مورد خروج نیروهای آمریکایی از عراق نیست. در اینجا گزیدهای از بیانیه آورده شده است:
«آمریکا نیرویی برای تأمین صلح و ثبات در خاورمیانه است. حضور نظامی ما در عراق برای ادامه مبارزه با داعش ضروری است. ما به حفاظت از آمریکاییها، عراقیها، و شرکایمان در ائتلاف ادامه میدهیم. هماکنون هیئتی عازم عراق شده است تا درباره همکاری استراتژیک دو کشور بحث کند. این مذاکره در مورد خروج نیروها از عراق نیست، بلکه در مورد چگونگی آرایش نیروهای ما در خاورمیانه است. … با این وجود، نه تنها در مورد امنیت، بلکه در مورد همکاریهای مالی، اقتصادی و دیپلماتیک میان دولتهای ایالات متحده و عراق باید مذاکراتی صورت پذیرد. ما خواهان عراقی مستقل، مرفه و باثبات و دوستی و شراکت با آن هستیم.»
انتشار این بیانیه نشان میدهد که آمریکا، عراق را کماکان بهعنوان دارایی انحصاری دولت ایالات متحده در نظر میگیرد و در مقابل هر اقدامی برای تغییر این وضعیت ایستادگی خواهد کرد. با هر تعریفی، عراق، مستعمره آمریکا باقی میماند، یعنی «کشوری که تحت کنترل کامل سیاسی یا جزیی یک کشور دیگر است و توسط (سربازان) آن کشور اشغال شده است.»
نگاهی دقیقتر به اطلاعیه وزارت امور خارجه افشاکننده شیوهای است که پومپئو قصد دارد عراق را در کنترل واشنگتن نگه دارد. او میگوید: «در مورد همکاریهای مالی، اقتصادی و دیپلماتیک میان دولتهای ایالات متحده و عراق باید مذاکراتی صورت پذیرد». منظور وزیر امور خارجه آمریکا این است که «ما قصد نداریم یک عملیات پُرهزینه دیگر را در عراق اجرا کنیم. به جای اعزام نیروی جدید برای تثبیت حضورمان در عراق، ما درآمد حاصل از فروش نفت عراق را بلوکه خواهیم کرد و در نتیجه دولت را بهسمت ورشکستگی سوق خواهیم داد تا عراق وارد دوره جدیدی از درگیریهای فرقهای شود».
استراتژی جدید آمریکا در عراق، باجخواهی است. این موضوع بهصراحت در چندین نشریه غربی منعکس شده است. طبق گزارش وال استریت ژورنال: «وزارت امور خارجه هشدار داده است كه آمریكا می تواند دسترسی عراق به حساب بانك مركزی این كشور كه در بانك خزانهداری آمریکا در نیویورك نگهداری میشود را مسدود کند. این اقدام اقتصاد عراق را شکنندهتر از پیش خواهد کرد. اخطار مربوط به مسدود شدن حساب بانك مركزی عراق طی تماس روز چهارشنبه به نخستوزیر عراق اعلام شده است. … خزانهداری آمریکا میتواند حسابهای عراق را به استناد قانون تحریمهای آمریكا مسدود كند.»
رابطه تجاری دولت دونالد ترامپ با جهان اینگونه است. پس از حمله به عراق به بهانههای واهی، که سبب کشتهشدن یک میلیون نفر از مردم آن کشور و آوارگی میلیونها نفر شد، ایالات متحده اکنون به تاکتیک «زمین سوخته» مالی متوسل شده است تا دولت عراق را وادار به تبعیت از آمریکا کند.
خطری واقعی اقتصاد شکننده عراق را تهدید میکند. آژانس خبری فرانسه در گزارشی نوشته است:
«مقامات عراقی از سقوط اقتصادی میترسند. اگر واشنگتن تحریمها ازجمله مسدودسازی دسترسی به حساب این کشور در ایالات متحده را اعمال کند اقتصاد عراق فرو میپاشد. درآمدهای نفتی عراق که تامینکننده ۹۰٪ از بودجه این کشور است در این حساب نگهداری میشود.
به همین دلیل دفتر نخستوزیری عراق در جریان یک تماس تلفنی از واشنگتن آگاه شده است که اگر بر خروج نیروهای آمریکایی پافشاری کنند، ایالات متحده، حساب آنها نزد خزانهداری آمریکا را مسدود خواهد کرد.»
حساب بانک مرکزی عراق در خزانهداری آمریکا در سال ۲۰۰۳ و بهدنبال حمله ائتلاف به رهبری آمریکا که صدام را سرنگون کرد، ایجاد شد. براساس قطعنامه ۱۴۸۳ شورای امنیت سازمان ملل، که تحریم های جهانی فلجکننده و تحریم نفتی پس از حمله صدام به کویت را لغو کرد، تمام درآمد حاصل از فروش نفت عراق به این حساب واریز میشود.
عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت خام اوپک است و بیش از ۹۰٪ بودجه دولت، که در سال ۲۰۱۹ به ۱۱۲ میلیارد دلار رسید، از درآمدهای نفتی تأمین میشود … تا به امروز، این درآمدها بهصورت روزانه به حساب خزانهداری آمریکا واریز میشوند. اکنون حدود ۳۵ میلیارد دلار در این حساب وجود دارد که عراق ماهیانه مبلغ ۱ تا ۲ میلیارد دلار پول از آن حساب برای معاملات رسمی و تجاریاش برداشت میکند.
وضعیت کنونی عراق بهصورت خلاصه چنین است:
1- ثروت عراق در دست آمریکا است
از نخستین روزهای حمله به عراق (۲۰۰۳) خزانهداری آمریکا درآمد حاصل از فروش نفت عراق را در کنترل داشته است. این پول هرگز بهطور مستقیم تحت کنترل مردم عراق یا نمایندگان منتخب آنها نبوده است.
2- درآمد حاصل از فروش نفت عراق در خدمت منافع مردم عراق نیست
در حال حاضر عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت خام اوپک است و بیش از ۹۰ درصد بودجه دولت که در سال ۲۰۱۹ به ۱۱۲ میلیارد دلار رسید، ناشی از درآمدهای نفتی است. اگرچه این بهمعنای واریز مقدار قابلتوجهی پول به این حساب است ولی باید در نظر داشت که قراردادهای نفتی عراق تحت نظارت ایالات متحده تهیه شدهاند و این مبالغ کمتر از میزانی است که باید باشد و توزیع آنها میان مردم عراق نیز عادلانه نیست.
3- خزانهداری آمریکا یک بازیگر سیاسی بازوی اجرای سیاست خارجی آمریکا است
خزانهداری آمریکا یک بازیگر سیاسی است که نقش مهمی در گسترش نئولیبرالیسم بازی میکند. بانک مرکزی آمریکا با نمایندگان دولت همکاری میکند تا کشورهایی مانند عراق را کنترل کند که ثروت خود را کنترل نکنند یا استقلال حاکمیت خود را برقرار نکنند.
4- گلوی دولت عراق در دست آمریکا است
در حال حاضر عراق 35 میلیارد دلار در حساب خزانهداری آمریکا پول دارد که کنترل و دسترسی مستقیم به آن ندارد و نمیتواند برای بهبود زندگی مردمش از آن استفاده کند. درعوض، دولت عراق باید منتظر بماند تا اربابان آمریکایی بهصورت قطرهچکانی به آنها پول بدهند. اکنون که پارلمان، عمو سام را با مصوبه خود مبنی بر اخراج نیروهای آمریکایی، عصبانی کرده است، واشنگتن تهدید میکند که پول نفتتان را نمیدهیم و راه را برای فروپاشی اقتصادی و بهدنبال آن ناآرامیهای گسترده اجتماعی باز میکنیم.
5- عراق باید نفت خود را به دلار بفروشد
نفت عراق صرفاً با دلار آمریكا معامله میشود. این به نوبه خود به حفظ تسلط دلار به عنوان ارز مرجع جهانی کمک میکند. دلار ابزاری سیاسی است که واشنگتن برای تحمیل الگوی توسعه خود به کشورهای خارجی از آن استفاده میکند.
سیاست ایالات متحده در عراق یک بیشرمی محض است که فقط تأمینکننده منافع واشنگتن و متحد آن یعنی اسرائیل است.
با این وجود، مسائل بسیاری در تحلیل استراتژی آمریکا در عراق نادیده گرفته میشوند. در این تحلیلها، ویرانی زیرساختهای عراق نادیده گرفته میشوند. بیکاری بالا، نبود آب آشامیدنی بهداشتی و فقدان سیستم کارامد دفع زباله نادیده گرفته میشوند. ۲۳ درصد از مردم عراق زیر خط فقر زندگی میکنند. بیش از نیمی از جمعیت شهری در زاغهها زندگی میکنند. برق فقط برای تقریباً ۸ ساعت در روز وجود دارد در حالی که در تابستان دمای هوا به بیش از ۵۰ درجه میرسد. ۲۰ درصد از خانوارهای عراق از یک منبع آب آشامیدنی آلوده استفاده میکنند. درصد بیکاری ۱۳ درصد است و ۲۵ درصد از جمعیت جوان بیکارند.
بنابراین، در حالی که غولهای نفت همچنان در حال افزایش سود خود از استخراج نفت عراق هستند، میلیونها عراقی در محیطی ناامن و آلوده زندگی میکنند.
رسانه ها بهطور معمول دولت این کشور را بهخاطر مشکلات عراق مقصر میدانند (سوءمدیریت، ناکارآمدی بوروکراسی و فساد) اما منبع واقعی مشکلات حمله آمریکا است. عراق قبل از حمله ، کشوری نسبتاً امن و با رونق متوسط بود. اکنون عراق یک کشور شکستخورده و ناکام است که درمانده و زیر پاشنه واشنگتن قرار گرفته است.
جنگ عراق بزرگترین فاجعه زمان ما است. گذشته از تعداد معدودی از شرکتهای نفتی و اسلحهسازی، این جنگ به نفع هیچ کس نبوده است. یک تمدن ۵۰۰۰ ساله بهطرز غمانگیزی بمباران شد و واشنگتن و متحد آن، اسرائیل، توانستند نقشه خاورمیانه را از نو ترسیم کنند و هژمونی خود را بر منطقه توسعه دهند.
یک نویسنده آمریکایی وضعیت عراق پس از حمله آمریکا را اینگونه توصیف کرده است: «ما عراق را نابود کردهایم، منطقه را نابود کردهایم و آمریکاییها باید این را بدانند.»