«آلمان»، مشکل تازه «دنیای آتلانتیک»
صد روز از ریاست جمهوری جو بایدن میگذرد. بسیاری در اروپا امیدوار بودند که روابط ترانس آتلانتیک دوباره بهبود خواهد یافت. بنابر گزارش «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ FAZ» اخیراً اوضاع بین واشنگتن و برلین بهخوبی پیش نمیرود. برای اینکه آلمان کاملاً در خط نیست.
یک خبرنگار «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» در واشنگتن گزارش میدهد که صد روز پس از آنکه جو بایدن به ریاست جمهوری آمریکا رسیده است، محافل سیاست خارجی آمریکا نسبت به بیتحرکی آلمان ناامید شدهاند. در یک ابراز عقیدهای با عنوان «آلمان مشکلی تازه» آمده است که ناراحتی واشنگتن در مورد سیاست خارجی آلمان محدود به خط لوله «نورد استریم ۲» در دریای بالتیک نمیشود. بلکه موضع برلین بسیار فراتر از آن و دربرگیرنده سئوالات استراتژیک درباره سیاست خارجی غرب است. مسئله تنها نزدیکی سیاست خارجی آلمان به روسیه نیست، بلکه نزدیکی آلمان به چین را هم شامل میشود.
جان کورن بلوم، سفیر سابق آمریکا در آلمان، آن چیزی را میگوید که دیپلماتها از نقل آن ابا دارند: «در دنیای آتلانتیک یک مشکل تازهای بهنام “مشکل آلمان” وجود دارد.»
شکست دونالد ترامپ در نوامبر گذشته، باعث خشنودی زیادی در پایتختهای غربی شد. بنابر نظر نویسنده گزارش «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» هیچ کس باور نداشت که با آمدن دمکراتها تمامی برخوردهای ترانس آتلانتیک به فراموشی سپرده خواهد شد. این روزنامه ترانس آتلانتیک میپذیرد که ترامپ یک حادثه کاری در تاریخ نبود، بلکه نمایانگر یک بحران عمیقتر در دمکراسیهای پیشرفته غربی است که مدتهاست عواقب جهانی شدن را نادیده گرفته و توجهی بدان نکردهاند.
بایدن از سیاست دولت ترامپ این نتیجهگیری را کرد که سیاست «اوّل آمریکا» را با چهرهای دوستانه دنبال کند: «سیاست بینالمللی از این دیدگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت که برای کارگر آمریکایی تا چه اندازه مفید میباشد.» اینجا این سئوال مطرح میشود که بدین ترتیب برای آلمان چه تغییری حاصل خواهد شد. «و رئیسجمهور جدید امیدوار بود که متحدان آمریکا، بهویژه آلمان، که ترامپ آنرا قابل تنبیه میدانست، او را درک کنند. بایدن روشن ساخت که علیه چین، به یک استراتژی همگون و همآهنگ با متحدان خود متکی است. دولت آمریکا بهوضوح نشان میدهد «اولویتهای آن کجاست»: تهدید فرضی از سوی چین است. چین چالشی است که باید شرکای آمریکا آنرا بپذیرند.
«در گفتوگو دربارۀ برداشتن گامهای سختتر نسبت به جمهوری خلق چین که روزبهروز با اعتماد به نفس بیشتری عمل میکند، برلین نباید طفره رفته و دوپهلو بازی کند. این دربارۀ سیاست روسیه هم صدق میکند.»
با توجه به خط لوله «نورد استریم ۲» دریای بالتیک، استراتژی بایدن با قبل متفاوت است. زیرا برخلاف ترامپ، دولت جدید ایالات متحده بهدنبال فروش گاز مایع آمریکایی نیست، که این خود از نظر «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» یک پیشرفت مثبت است.
«فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» میگوید: «در واشنگتن گفته میشود که آلمان همیشه میخواهد بهجای اتحادیه اروپا حرف بزند، اما بهجای اتحادیه اروپا صحبت نمیکند.» البته در برلین، این موضوع تکذیب میشود ولی در عوض، با درنظر گرفتن «نورد استریم ۲»، اشاره میشود که اکنون تحرک آلمان محدود شده است. آلمان از یک طرف خود را از نظر قانونی مقید میداند، امّا از طرف دیگر مسئله امنیت انرژی خود را از نظر سیاسی متفاوت از واشنگتن ارزیابی میکند.
هنگامی که اخیراً روسیه نیروهای خود را به مرز اوکراین منتقل کرد و بحران بهشدت تهدیدآمیز شد، هنوز بین برلین و واشنگتن هماهنگی نزدیک وجود داشت. «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» نتیجه میگیرد که بحث در مورد سیاست چین بین دو متحد، در هیچ زمینهای «به اندازه روسیه» پیش نرفته است. و اضافه میکند: «اما در واشنگتن این گمان وجود دارد كه برلین در برابر فشار مانور سیاست آمریکایی چین، مقاومت میكند.»
لازم به ذکر است که ، طبق نظرخواهی موسسه نظرسنجی Infratest dimap، در پایان سال ۲۰۲۰ تنها ۱۷ درصد از آلمانیها در درگیری با چین، از متحد دیرین خود ایالات متحده، حمایت میکنند، در حالی که ۷۷ درصد از ورود به این منازعه امتناع خواهند ورزید. با وجود این، نظرسازان ترانس آتلانتیک، در تلاشاند با زیر فشار قرار دادن برلین، دولت آلمان را وادارند تا به «مسئله چین و روسیه» از دید سیاست امنیتی ایالات متحده نگاه کند. تا آنجا که به منافع آلمان در رابطه با «نورد استریم ۲» یا تجارت با چین مربوط میشود، ظاهراً این واشنگتن است که تعیین میکند اولویتها باید کجا باشد.