تلاش اسرائیل برای برهم زدن دور جدید مذاکرات هستهای *
صرفنظر از اینکه ایران و قدرتهای بینالمللی میتوانند به توافق جدیدی دست یابند، باید دید اسرائیل تا چه اندازه میتواند مانعی بر سر راه مذاکرهکنندگان غربی ایجاد کند. همچنین مشخص نیست که اسرائیل ــ پس از ارائه وضعیت ــ تا کجا حاضر است با وجود تمام لفاظیهای تهدیدآمیز، از تبدیل شدن تهران به یک «قدرت هستهای» با ابزار خود جلوگیری کند. زنگ خطر مدتهاست که در میان مقامات اسرائیلی به صدا درآمده است زیرا تل آویو نگران تغییر قدرت در خاورمیانه و خروج غرب از منطقه است.
برای اولین بار در دوره ریاستجمهوری جدید ایران، دور جدید مذاکرات هستهای در وین آغاز میشود. اسرائیل تمام تلاش خود را برای جلوگیری از کاهش تحریمها انجام میدهد. تل آویو همچنین سعی دارد بین بریتانیای کبیر و دیگر قدرتهای غربی شکاف ایجاد کند.
پس از چند ماه توقف مذاکرات هستهای، لیموزینهای سیاه رنگ با دیپلماتهای نقابدار پشت پنجرههای تاریک مقابل هتل مجلل پاله کوبورگ Palais Coburg در وین ظاهر شدند. با توجه به افزایش روزافزون قدرتنمایی اسرائیل علیه ایران، هفتمین دور مذاکرات هستهای بین پنج قدرت بینالمللی و ایران بعدازظهر دوشنبه در وین آغاز شد.
بر سر میز اتاق جلسهای که شش سال پیش مذاکرات توافق هستهای در آن انجام شد، در طول این هفته، مذاکرهکنندگان دولت جدید ایران به ریاست علی باقری کنی در برابر انریکه مورا، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا که رهبری مذاکرات را بهعهده دارد و نمایندگان دولتهای روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا نشستند. آمریکاییهایی که از توافق هستهای خارج شدهاند، در پای میز مذاکره نبودند، بلکه از سوی طرفهای دیگر از روند مذاکرات مطلع شدند.
مقامات اسرائیلی در چند روز گذشته سخت تلاش کردهاند تا خطر برنامه هستهای ایران را تکرار کرده و در نتیجه از کاهش احتمالی تحریمها علیه تهران جلوگیری کنند. دولت اسرائیل در درجه اول تلاش کرد تا بین بریتانیا و دیگر قدرتهای غربی شکاف ایجاد کند. ژایر لاپید و لیز تراس وزرای خارجه دو کشور پیش از دیدار در وین در مقالهای مشترک در روزنامه دیلی تلگراف نوشتند: انگلیس و اسرائیل شبانهروز تلاش خواهند کرد تا از تبدیل شدن ایران به یک «قدرت هستهای» جلوگیری کنند.
در نشستی در لندن بعدازظهر روز دوشنبه، لاپید وزیر امور خارجه اسرائیل بههمراه بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا، سخنرانی بسیار عجیبی در مورد به اصطلاح «نسبیگرایی اخلاقی» ایراد کرد و مدعی شد که اسرائیل و بریتانیا «نیروهای خیر» هستند که با «شر»، جنبشهایی مانند آلمان نازی، ایران، حزبالله و حماس مخالف میباشند. با توجه به استراتژی غرب در قبال ایران، لاپید از این واقعیت انتقاد کرد که برخی از کارگزاران در غرب استفاده از زور را «غیرموجه» میدانند و به «جنگ عادلانه» اعتقادی ندارند.
در حالی که ایران نسبت به اعتبار تلاشهای غرب برای احیای توافق هستهای تردید داشت، گزارشهای لندن باعث عصبانیت دیگر مذاکرهکنندگان هستهای اروپایی شد. فرانسویها که اخیراً توسط ایالات متحده آمریکا و بریتانیا در ماجرای AUKUS نادیده گرفته شده بودند، بهویژه ناراحت و عصبانی شدند.
باقری کنی، رئیس هیأت ایرانی، در مصاحبه با اشپیگل گفت که اروپا در صورت فاصله گرفتن از سیاست آمریکا، میتواند «نقش تعیینکننده» در مذاکرات هستهای ایفا کند. باقری کنی از اروپاییها خواست فقط به فکر «منافع ملی» خود باشند و اجازه ندهند تحت تأثیر آمریکاییها و اسرائیلیها قرار گیرند.
تل آویو همچنین سعی کرد روایت هک شده «ایران در آستانه دستیابی به بمب اتمی است» را دوباره پخش کند و شرکتهای رسانهای اسرائیلی سریعاً به میدان آمدند تا از اتهامات اسرائیل علیه ایران با ادعای «شواهد و مدارک» حمایت کنند. نیویورک تایمز به نقل از مقامات بلندپایه اروپایی ناشناس مدعی شد که اگر قدرتهای بزرگ به خواستههای ایران عمل نکنند، ایران به توسعه برنامه هستهای خود ادامه خواهد داد. آکسیوس همچنین مدعی شد که اسرائیل طی دو هفته گذشته در این زمینه اطلاعاتی را با ایالات متحده و چندین متحد اروپایی به اشتراک گذاشته است. اینها نشان میدهد که ایران در حال برداشتن گامهای فنی برای آمادهسازی برای غنیسازی اورانیوم تا ۹۰ درصد ــ سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای است.
با این حال، در اول دسامبر، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) ادعاهای اسرائیل مبنی بر برنامهریزی ایران برای غنیسازی اورانیوم تا ۹۰ درصد را رد کرد. رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگوی تلویزیونی با فرانس ۲۴ گفت: در حال حاضر هیچ غنیسازی ۹۰ درصدی در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد.
ایران پیش از این بارها خواستار لغو تمامی تحریمهای آمریکا برای احیای توافق هستهای شده است. با این حال، ایالات متحده نشان داد که فقط آماده است تا اقدامات تنبیهی اعمال شده در رابطه با مناقشه هستهای را متوقف کند، اما نه اقداماتی را که به اتهام «حمایت از تروریسم» یا «نقض حقوق بشر» صادر شده بود. ایرانیها میدانند که آمریکا میتواند دائماً به بهانه «نقض حقوق بشر» تحریمهای تازهای را اعمال کند تا با وجود احیای احتمالی توافق هستهای سال ۲۰۱۵، رژیم تحریمهای خود را علیه ایران حفظ نماید.
تضمین الزامآور و قانونی آمریکا مبنی برعدم خروج از توافق، بخشی از دومین جنبه مهم مذاکرات ۹گانه ایران است. دولت جدید ایالات متحده این را رد میکند، از جمله به این دلیل که این توافق هیچ شانسی برای تصویب در سنای ایالات متحده ندارد.
این هیأتها روز جمعه از رایزنی به پایتختهای خود بازگشتند. در طول هفته آینده آنها دوباره در وین ملاقات خواهند کرد.
صرفنظر از اینکه ایران و قدرتهای بینالمللی میتوانند به توافق جدیدی دست یابند، باید دید اسرائیل تا چه اندازه میتواند مانعی بر سر راه مذاکرهکنندگان غربی ایجاد کند. همچنین مشخص نیست که اسرائیل ــ پس از ارائه وضعیت ــ تا کجا حاضر است با وجود تمام لفاظیهای تهدیدآمیز، از تبدیل شدن تهران به یک «قدرت هستهای» با ابزار خود جلوگیری کند. زنگ خطر مدتهاست که در میان مقامات اسرائیلی به صدا درآمده است زیرا تل آویو نگران تغییر قدرت در خاورمیانه و خروج غرب از منطقه است.
* https://de.rt.com/meinung/127950-wien-wie-israel-versucht-neue-atomrunde-mit-iran-zu-sabotieren/