انزوای غرب
روز ۲۴ فوریۀ ۲۰۲۲، پس از آغاز عملیات نظامی ویژۀ روسیه در اوکراین، ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا با تبلیغات عظیم رسانهای کوشیدند روسیه را در عرصۀ بینالمللی بیاعتبار سازند و اجماعی فراگیر متشکل از همۀ کشورهای جهان علیه روسیه ایجاد کنند. هدف غایی ایالات متحده و ناتو تضعیف روسیه از طریق اِعمال تحریمهای فلجکننده و تخریب اقتصاد آن، برانگیختن مردم روسیه علیه دولت این کشور و تغییر رژیم بود. بستههای تحریمی علیه روسیه پی در پی در غرب تصویب و بهاجرا گذاشته شد. هر روز و هر ساعت رسانههای غرب از «حملۀ بیدلیل روسیه به اوکراین»، از حملۀ هدفمند ارتش روسیه به مردم غیرنظامی، و از «جنایات جنگی روسیه» در اوکراین و لزوم اِعمال مجازات بر روسیه گزارش میدادند. در همان روزهای اول جنگ اوکراین، ایالات متحدۀ آمریکا موفق شد قطعنامهای را مبنی بر محکومیت روسیه با اکثریت آرای کشورهای عضو سازمان ملل متحد بهتصویب برساند که هرچند نتایج حقوقی حائز اهمیتی نداشت ولی به اعتبار روسیه لطمه وارد میکرد. رسانههای غربی روزهای متمادی قطعنامۀ سازمان ملل را بهعنوان شکستی بزرگ برای روسیه قلمداد کردند و حداکثر بهرهٔ تبلیغاتی و سیاسی را از آن بردند.
اما غرب در مورد اِعمالِ تحریمهای اقتصادی علیه روسیه موفق نبود. کشورهای جنوب جهانی بهرغم تهدیدهای غرب حاضر به همراهی با ایالات متحدۀ آمریکا نشدند. جالب توجه بود که حتی یک کشور آفریقایی وقعی به درخواستها و حتی تهدیدات غرب ننهاد و در وضع تحریمها علیه روسیه مشارکت نکرد. بنابراین، غرب برای جلب نظر کشورهای جنوب جهانی وارد عمل شد. «جوبایدن» به خاورمیانه سفر کرد تا بهویژه عربستان سعودی را ترغیب به افزایش صادرات نفت با هدف کاهش بهای جهانی نفت و معالاً کاهش در آمدهای روسیه از فروش نفت کند، ولی موفقیتی در این زمینه کسب نکرد. بالعکس، عربستان سعودی با کاهش فروش نفت، در عمل به افزایش درآمد نفت روسیه یاری رساند.
متعاقب آن، مقامات ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا (کامالا هریس، امانوئل ماکرون، اولاف شولتس و غیره) بارها راهی آفریقا شدند تا دولتهای آفریقایی را برای مشارکت در اِعمال تحریمهای اقتصادی علیه روسیه و منزوی کردن این کشور متقاعد کنند. اما کشورهای آفریقایی تجربۀ تلخی از قرنها استعمار و استثمار غرب داشتند و شاهد بودند که غرب حتی پس از استقلال صوری آفریقا، با تحمیل «ارزشهای اخلاقی» و به کمک نهادهای تابعۀ خود، نظیر بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول و دیگر سازمانهای بینالمللی، کشورهای جنوب جهانی را تحقیر و تلاش کرده بود مناسبات استعماری را تداوم بخشد. و این آن لحظهای بود که غرب دریافت که اعتبار خود را در کشورهای جنوب جهانی از دست داده است.
اما همان اندک نتایجی را هم که غرب با زحمت و مرارت و تطمیع بهدست آورده بود، با حملۀ سبعانۀ اسرائیل به غزه، با حمایت بی قید و شرط از این کشور و به تِبِع آن مشارکت در جنایات اسرائیل، از دست داد.
هفتههاست که خیابانهای شهرهای جهان مملو از جمعیت خشمگینی است که ناظر توحش ارتش اسرائیل و سکوت و حمایت غرب از جنایات ضدبشری اسرائیل است. هفتههاست که مردم جهان علیه جنایتکاران اسرائیل و حامیان غربی آنها بهپا خاستهاند. حتی در کشورهای غربی یا در کشورهای همسو با غرب، فضای عمومی جامعه، فضایی آکنده از نفرت عمومی علیه غرب بهویژه علیه آمریکاست. حتی رؤسای دولتهای همسو با غرب نیز از بیم بدنامی و از دست دادن پایگاه مردمی، علیالظاهر هم که شده، علیه اسرائیل و غرب موضعگیری میکنند. در سفر «جو بایدن» به خاورمیانه، بلافاصله پس از حملۀ حماس به اسرائیل، او در هواپیما مطلع شد که پادشاه اردن، رئیس جمهور مصر و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین ملاقات تدارک دیدهشده را لغو کردهاند.
سران کشورهای آمریکای لاتین یکی پس از دیگری اعمال ضد حقوق بشری اسرائیل را محکوم میکنند، برخی (شیلی، کلمبیا) سفرای خود را از اسرائیل فرا میخوانند یا روابط سیاسی با این کشور را قطع میکنند (بولیوی). حتی ترکیهای که عضو ناتوست سفیر خود را از اسرائیل فراخوانده و اعلام کرده است که همۀ توان خود را بهکار خواهد گرفت تا اسرائیل را بهخاطر ارتکاب جرایم جنگی به دادگاه بکشاند. او حتی از ایالات متحده و اعزام ناوهواپیمابر به منطقه انتقاد کرده و این عمل را به خاموش کردن آتش با بنزین تشبیه کرده است.
اما سه رأیگیری اخیر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تغییر شرایط جهانی و انزوای غرب را به وضوح در مقابل چشم جهانیان قرارداد:
۲۷ اکتبر ۲۰۲۳، قطعنامۀ پیشنهادی اردن مبنی بر اعلام آتشبس انسانی در جنگ اسرائیل علیه غزه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد. از ۱۹۳ کشور جهان، ۱۳۰ کشور خلاف نظر ایالات متحده و برای تصویب قطعنامه رأی دادند.
دوم نوامبر ۲۰۲۳، قطعنامۀ محکومیت آمریکا در محاصرۀ کوبا بهمدت ۶۳ سال با اکثریت خیرهکنندۀ آرا تصویب شد. ۱۸۷ کشور جهان محاصره و تحریمهای ایالات متحده علیه کوبا را محکوم کردند.
سوم نوامبر ۲۰۲۳، ۱۱۲ کشور جهان به قطعنامۀ پیشنهادی روسیه دایر بر محکوم کردن تجلیل از نازیسم و اتخاذ تدابیری در جهت مقابله با ایدئولوژی نازیسم و مظاهر آن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد رأی مثبت دادند.
فاینشنال تایمز، در مقالهای تحت عنوان «تعجیل غرب در حمایت از اسرائیل امید به حمایت کشورهای در حال توسعه از اوکراین را از بین برد». بهاستناد اظهارات مقامات سیاسی غرب نوشت: حمایت غرب از حملۀ اسرائیل به غزه، ماهها تلاش مستمر آنها برای ایجاد اجماعی از کشورهای در حال توسعه در جهت محکومیت و منزوی کردن روسیه را بهنابودی کشاند و منجر به متهم شدن ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا به ریاکاری و سالوس شد.
حال باید سؤال کرد چه کسی منزوی شده است؟