اسناد تاریخی حزب توده ایران

لنین با اشاره به «هگل» تأکید می‌کرد که «غنای پدیده بیش از قانون است». و کدام مارکسیست واقعی است که چراغ در دست داشته باشد و نخواهد «قانون» را از غنای «پدیده» که مدام در تنوع گسترش‌یابنده‌ای است، شادابی و چالاکی بخشد و پا به پای گسترش امکانات ناشناخته‌ای که با پبدایش اوضاع و شرایط جدید، جوانه می‌زنند و می‌شکوفند، پیش ببرد؟ صحبت از شکستن و خرد کردن قوانین اساسی و یا تجدیدنظر کردن در اصول، به بهانه تطبیق این قوانین و اصول با شرایط نو نیست. درست برعکس صحبت بر سر نیرومند کردن اصول و قوانین با پر کردن آن‌ها از جوهر زندگی و واقعیت و تعمیم آن‌هاست.
 

بخش‌هایی از: اعلامیه ۱۳ شهریور ۱۳۵۷ (طرح «برچیدن بساط سلطنت و روی کار آمدن یک دولت ائتلاف ملی»)؛ اعلامیه ۲۳ دی ۱۳۵۷ (ضرورت «تدارک همه جانبه مبارزه مسلحانه»)؛ اظهاریه ۳ بهمن ۱۳۵۷ هیأت اجرایی درباره هشدار نسبت به اعمالی که اتحاد نیروهای ملی و دمکراتیک را خدشه‌دار می‌سازد؛ و اعلامیه ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ (اعلام آغاز فعالیت علنی حزب تودهٔ ایران)

بحث ما بین استبداد و آزادی‌های بورژوایی نیست، بلکه آزادی‌های بورژوایی و آزادی به معنای اصیل و انسانی این کلمه است. آزادی‌های بورژوایی، از آن جهت که به برکت مبارزات طولانی و جانبدارانه زحمتکشان و علی‌رغم صریح تمایلات طبقه بورژوازی و دولتش، از مقداری محتوی انباشته شده، البته صوری صرف نیست، ولی آن آزادی که ما آن‌را از سوسیالیسم جدا نمی‌دانیم، با آزادی بورژوایی که در اثر سیطره طبقاتی بهره‌کشان و به‌ویژه انحصارها، فاقد مضمون واقعی و پیگیر انسانی است، تفاوت ماهوی دارد.

هنگامی‌که حزب تودهٔ ایران، حزب طبقهٔ کارگر ایران، به صحنهٔ سیاست ایران گام نهاد، نخستین و مهمترین شعارش این بود: « کارگران، دهقانان، روشنفکران، پیشه‌وران متحد شوید! برعلیه هر گونه استعمار کشور ایران مبارزه کنید!».
در آستانه ۳۵ سالگی حزب تودهٔ ایران، در برنامهٔ جدید حزب تأکید می‌شود: «حزب ما مدافع پیگیر و سرسخت منافع واقعی ملی مردم ایران است و دفاع از تمامیت ارضی و استقلال سیاسی و اقتصادی و حاکمیت ملی کشور را وظیفه خود می‌شمارد.»

«اپورتونیست‌های چپ» چنان خود را در برابر بود و نبود آزادی‌های سیاسی بی‌تفاوت نشان می‌دهند که گویی اشکال متفاوت دیکتاتوری بورژوازی برای‌شان یکسان است.
اما در سال‌هایی که فاشیسم در اروپا سربلند کرده بود، گئورگی دیمیتروف، رهبر زحمتکشان بلغارستان در کنگره هفتم بین‌الملل کمونیستی کسانی را که در چنین موضع نادرستی بودند آنارشیست خواند.
 
حزب تودهٔ ایران ـ حزب طبقه کارگر ایران ـ از نخستین دم حیات با تکیه بر بینش علمی مارکسیسم ـ لنینیسم، مبارزه در راه دمکراسی را یکی از حلقه‌های اصلی مبارزه طبقه کارگر در راه انقلاب اجتماعی قرار داد.