اقتصادی

در برنامه اول یعنی سال ۱۳۶۹ مصاحبه‌ای منتشرشده دارم و گفتم برنامه تعدیل با شرایط ایران سازگاری ندارد. ... امروز سی و چند سال از آن مصاحبه گذشته است و ما با شرایطی روبه‌رو هستیم که نرخ تورم سالیانه در تمام این سال‌ها بالای ۲۰ درصد است. نرخ بیکاری بلندمدت ۱۲/۵ درصد است. نرخ رشد اقتصادی دهه گذشته چهاردهم درصد است. نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در تمام دهه گذشته منفی بوده است. ضریب جینی چهار دهم است و کشور رسماً اعلام می‌کند اگر به همه مردم یارانه ندهد مشکلات معیشتی وجود خواهد داشت. اینها به‌واسطه اجرای آن سیاست‌ها اتفاق افتاده است و نمی‌توان گفت به آن ربطی ندارد. بنابراین حتی اگر تحریم نبودیم بازهم سیاست‌های نئولیبرالیستی برای ایران مناسب نبود. البته می‌توان آمار‌هایی ارائه کرد که به‌واسطه تحریم، مشکلاتی از قسمت‌هایی از اقتصاد تشدید شده است ولی در سال‌هایی که در تحریم شدید نبودیم هم شاخص‌ها پایین بوده است.

فساد در بخش مسکن از آنجا شروع شد که طرفداران بازار آزاد برخلاف رویه کشورهای امپریالیستی، زمین را که کالایی عمومی و غیرقابل تولید و غیرقابل رقابت بود، به بازار آزاد سپردند و جاده را برای زمین‌خواران صاف کردند؛ آن‌قدر که حالا زمین‌خواران نه‌تنها مستأجرها، بلکه مالکان کم‌درآمد ساکن بافت فرسوده درون شهرها را به حاشیه شهرها برانند و زمین‌های باارزش را یکی پس از دیگری تصاحب کرده و در آن مال‌های تجاری و مجتمع‌های رفیع بسازند. او به شکل‌گیری دیدگاه «راست مبتذل» در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: حالا نه فقط قوانین بلکه مفاهیم علم اقتصاد هم برای توجیه فساد به خدمت رانت‌خواران درآمده است.

ما اولین کشوری نیستیم که درمعرض تحریم قرار داریم. کوبا در دهان ایالات متحده آمریکا بیش از ۶۰ سال است که درمعرض سنگین‌ترین تحریم‌ها از سوی این کشور بوده است. نفت و منابع ما را هم ندارد. چرا و چگونه کوبا می‌تواند رقم بیکاری را زیر یک درصد نگه دارد، آموزش و بهداشت و درمان رایگان را به مردم ارائه کند، نیازمندی‌های معیشتی مردم را به بهترین شکل تأمین کند، ولی حاکمان ما نمی‌توانند؟ پاسخ را باید در ماهیت حاکمیت کوبا و جهت‌گیری‌های اجتماعی و اقتصادی آن دنبال کرد که هیچ نسبتی با برنامه‌های نئولیبرالی در دست اجرا در کشور ما ندارد!

در حال حاضر ۲۰‌میلیون نفر از مردم کشورمان زیر خط فقر مطلق هستند که در آمارهای رسمی اعداد دیگری اعلام می‌شود. همچنین ۴۰‌میلیون نفر از مردم کشور هم درگیر فقر نسبی هستند. حالا پرسش اصلی این است، دولتی که وعده از بین بردن فقر در کشور را داده برای کاهش فقر در کشورمان در ۹ ماهه گذشته چه اقداماتی انجام داده‌ است؟

شکل دیگری که امروز هم تجربه می‌کنیم، اعتراض‌های مردمی است. گاهی این اعتراضات خیابانی است اما گاهی به اشکال دیگری این اعتراض به جامعه نشان داده می‌شود. اعتیاد نوعی اعتراض است. خودکشی نوعی اعتراض است. فرار و مهاجرت از کشور نوعی اعتراض است. خشونت و خفت‌گیری و زورگیری هم نوعی اعتراض است. منتها همه اعتراض‌ها در این اشکال باقی نخواهند ماند و می‌توانند یک زمانی هم سرریز شود و به خیابان راه پیدا کند. آن زمان مشخص نیست چه اتفاقی برای کشور رُخ خواهد داد.