به‌مناسبت ۷۵مین سالروز تشکیل حکومت ملی آذربایجان

خدمات یک ساله حکومت ملی آذربایجان، که از پشتیبانی وسیع اهالی آذربایجان و نیروهای ملی و مترقی سراسر ایران برخوردار بود، در حدی بود که به اعتراف مخالفان آن، بیشتر از دوران بیست ساله رضا شاه خدمات انجام داده بود.
 

هم‌میهنان گرامی‪!‬
با فرارسیدن ۲۱ آذر ماه ۱۳۹۹، ۷۵ سال از تشکیل دولت خودمختار آذربایجان، کهن‌ترین و مدرن‌ترین دولت ملی کشورمان می‌گذرد. دولت خودمختار آذربایجان، بر مبنای تجربه مبارزات رهایی‌بخش خلق‌های جهان و درس‌آموزی از انقلاب مشروطیت و جنبش آزادیستان شیخ محمد خیابانی شکل گرفت.

بنیانگذاران فرقه دمکرات آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه‌وری با ارزیابی همه‌جانبه تحولات جهانی و نیاز مبرم کشور به یک حرکت ملی و انقلابی در دوازدهم شهریور ۱۳۲۴ فرقه دمکرات آذربایجان را بنیان گذاشتند. انتشار بیانیه دوازده ماده‌ای فرقه که برای اولین بار در ایران و خاورمیانه چارچوب‌های تشکیل یک دولت ملی و مترقی را برای کشورهای چند ملیتی مشخص کرده بود، به‌سرعت مورد استقبال نیروهای مترقی کشور و اهالی آذربایجان قرار گرفت.

تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان در دوره‌ای از تاریخ رخ داد که ایران در چنگال واپس‌ماندگی اجتماعی، مداخله‌های وسیع قدرت‌های استعماری، و حاکمیت ارتجاع داخلی دست ‌وپا می‌زد. دهقانان و خانواده آن‌ها از ظلم و جور صاحبان زمین و فئودال‌ها به تنگ آمده بودند. خان‌ها خود را مالک مال، جان و ناموس دهقانان به حساب می‌آوردند و به کمک ژاندارم‌ها و عوامل دولت مرکزی هر جور و ستمی ‌که می‌خواستند به کشاورزان و خانواده آنها روا می‌داشتند.

پیشه‌وری و یارانش با ارزیابی دقیق از اوضاع نابسامان کشور و منطقه، نیاز مبرم به بسیج نیرو و به حرکت در آوردن دهقانان دیدند. انتشار بیانیه دوازده ماده‌ای دوازده شهریور ۱۳۲۴ که چکیده‌ای از تجارب مبارزات رهایی‌بخش خلق‌های ایران و جهان بود، کارپایه‌ای بود برای رسیدن به این مقصد. خدمات یک ساله حکومت ملی آذربایجان، که از پشتیبانی وسیع اهالی آذربایجان و نیروهای ملی و مترقی سراسر ایران برخوردار بود، در حدی بود که به اعتراف مخالفان آن، بیشتر از دوران بیست ساله رضا شاه خدمات انجام داده بود.

كارهای انجام گرفته از طرف حكومت ملی آذربایجان را كه براساس مفاد مرامنامه فرقه دمكرات آذربایجان و مصوبات كنگره و مجلس ملی آذربایجان انجام گرفت، می‌توان به اختصار نام برد:
۱ــ تفویض حق انتخاب كردن و انتخاب شدن به زنان در انتخابات مجلس، انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انجمن‌های شهر و بخش و ده، با حقوق برابر با مردان.
۲ــ تحصیل به زبان مادری در تمام مقاطع تحصیلی به‌ویژه در سه کلاس اول. این حق برای اقلیت‌ها از‌جمله: کردها، ارمنی‌ها و آسوری‌ها در نظر گرفته شد.
۳ــ تأسیس دانشگاه ملی آذربایجان.
۴ــ قانون تقسیم اراضی خالصه و املاك مصادره شده مالكینی كه آذربایجان را ترك كرده و علیه حكومت ملی توطئه‌چینی می‌كنند. به این ترتیب ۳۰۰۰ پارچه خالصه و ۴۳۷ پارچه املاك مصادره‌ای در زمان كوتاهی به‌طور عادلانه بین یك میلیون نفر تقسیم شد. تعدیل روابط مالك و زارع برحسب قانون خاص و با توافق و تراضی مالك و زارع و نظارت اداره كشاورزی با موفقیت انجام گرفت. این کار با تشكیل كنگره دهقانی در ۲۵/۱/۱۳۲۵ در تبریز با حضور ۶۰۰ نماینده كه در این كنگره داشتند، جنبه قانونی گرفت.
۵ــ تصویب و اجرای قانون كار و بیمه كارگران. این قانون ۸ ساعت كار روزانه، تعطیلی جمعه و ایام تعطیل رسمی ‌با دریافت مزد، مرخصی سالیانه، تشكیل اتحادیه كارگران و دخالت اتحادیه در تنظیم روابط و قرارداد كار بین كارگر و كارفرما، تعیین حداقل مزد، تشكیل شورای حل اختلاف، برابری مزد زنان با مردان، ممنوعیت اشتغال زنان به كارهای سنگین، استراحت زنان باردار شش هفته قبل از زایمان و شش هفته بعد از زایمان با دریافت مزد، تشكیل‌ شركت‌های تعاونی، تعطیلی روز اول ماه مه روز جهانی كارگر و غیره.
۶ــ تأمین آب سالم و لوله‌كشی آب شهرها به‌ویژه شهر تبریز برای اولین بار در ایران.
۷ــ سازماندهی گروه «عاشق»ها، نوازندگان و خوانندگان سنتی آذربایجان.
۸ــ تأمین امنیت مردم ـ با گماردن اشخاص خوشنام محلی در رأس ادارات و به‌ویژه در شهربانی و انحلال ژاندارمری و ادغام آن در نیروهای انتظامی‌ و سپردن امور انتظامی‌ به فدائیان فرقه.
۹ــ رسیدگی به امور زندان‌ها. زندان‌های آذربایجان پر بود از دهقان‌هایی كه با توطئه و دسیسه اربابان و ژاندارم‌ها زندانی شده بودند، همگی آزاد شدند.
۱۰ــ مبارزه با فساد اخلاقی و اجتماعی، به موجب قوانین و مراقبت‌های دستگاه‌های انتظامی ‌و عمومی ‌رشوه، روسپی‌گری، استعمال مواد مخدر، احتكار و … از بین رفت.
۱۱ــ بالا بردن تولید و رفع بیكاری. با حمایت از صنایع و تولیدات داخلی به‌ویژه تشویق تولیدات كارگاهی و تأسیس کارگاه و کارخانه‌های جدید.
۱۲ــ سر و سامان دادن به امور مالی و اقتصادی. با تأسیس بانک ملی آذربایجان، تشکیل شرکت‌های تعاونی، فروشگاه‌های دولتی، توزیع کالا با قیمت ارزان و کوتاه کردن دست دلالان.
۱۳ــ عمران و آبادی. ساختن ساختمان بانك ملی آذربایجان و مجلس ملی آذربایجان و دانشسرای دختران و ساختمان دانشگاه و موزه و … در تبریز، ساختمان ده‌ها مدرسه در تبریز و شهرها و دهات، ساختمان باشگاه‌ها، سینما و سالن اجتماعات در شهرهای متعدد، احداث خیابان‌ها، پارك‌ها و آسفالت خیابان‌ها در تبریز و شهرستان‌ها، احداث جاده بین دهات و تعریض جاده‌های اصلی و تعمیر و نوسازی پل‌ها، بازسازی قنوات و مخازن آب و اقدامات نظیر آن.
۱۴ــ خدمات فرهنگی و مطبوعات. تألیف كتب درسی كلاس‌های ابتدایی در مدت كوتاه و چاپ و ارسال آنها به مدارس در سراسر آذربایجان، تأسیس چاپخانه آذربایجان، تشویق انتشار ۵۰ روزنامه و مطبوعات در تبریز و شهرستان‌ها، تهیه وسایل و امكانات ورزشی برای جوانان و سالن‌های ورزشی برای بانوان، تشكیل انجمن شعرا و نویسندگان در تبریز و شهرستان‌ها و ایجاد امكانات و تسهیلات برای نویسندگان و شعرا، مبارزه گسترده با بیسوادی در شهرها و كارخانجات و دهات و .…  
۱۵ــ خدمات بهداشتی و بهداری. برای حفظ سلامتی مردم و به‌منظور مبارزه و پیشگیری از بیماری‌های مسری از طریق آموزش عمومی ‌و واكسیناسیون، و با به‌کارگیری پنجاه بیمارستان و درمانگاه در نقاط مختلف و درمانگاه‌های سیار برای اعزام به روستا‌ها. تأسیس دانشكده طب در دانشگاه تبریز و آموزشگاه عالی مامایی و آموزشگاه پرستاری و پرورشگاه برای كودكان بی‌سرپرست.
۱۶ــ اقدامات در زمینه‌های هنری: احیای تئاتر ملی آذربایجان، تشکیل گروه مویسقی و تشكیل گروه‌هایی از هنرپیشگان بااستعداد سابقه‌دار و جوانان در تبریز كه چندین نمایش‌نامه را به صحنه آوردند و آنها را در سایر شهرهای آذربایجان به تماشا گذاشتند.
۱۷ــ تأسیس رادیو تبریز صدای دولت ملی آذربایجان که برای اولین بار خارج از تهران شنیده می‌شد.
و ....

این بود اشاره‌ای کوتاه به بخشی از اقدامات دولت ملی آذربایجان در مدت کمتر از یک سال. چنانچه سید جعفر پیشه‌وری ارزیابی کرده بود، نهضت مردم آذربایجان می‌توانست خیزش سراسری زحمت‌کشان و آزادیخواهان کشور را در پی داشته باشد و میهن ما را از چنگال ارتجاع داخلی و عوامل خارجی و عقب‌ماندگی نجات دهد. بدین طریق ایران می‌توانست در مسیر راه رشد و ترقی و آزادی قرار بگیرد.

این گناه بزرگی بود که ارتجاع داخلی و امپریالیست‌های آمریکا و انگلیس، نمی‌توانستند به آزادیخواهان آذربایجانی ببخشند. وقتی نتوانستند با طرح توطئه‌های گوناگون و اتهامات ناروا نهضت ۲۱ آذر را از مسیر خود منحرف کنند، تصمیم به سرکوب و نابودی آن گرفتند. یورش وحشیانه ارتش شاهنشاهی به آذربایجان و قتل‌عام مردمی ‌که گناهشان نپذیرفتن ستم اربابان و ژاندارم‌ها و عوامل دربار بود. اوباشان و طرفداران سلطنت با هجوم به قصد نابودی تمام دستاوردهای دولت ملی، کینه حیوانی خود را نسبت به مردم و پیشرفت و ترقی کشور نشان دادند. این کینه‌ورزی و خصومت تمامی ‌ندارد. دشمنان خلق‌های ایران و به‌ویژه خلق آذربایجان تا به امروز با تحریف تاریخ فرقه دمکرات آذربایجان و نهضت ملی آذربایجان ادامه دارد. تبلیغات زهرآگین و سازماندهی گروه‌هایی به‌نام فرقه و به قصد انحراف اهداف نهضت جنبش ۲۱ آذر، همچنان ادامه دارد.

اعضا و هواداران فرقه دمکرات آذربایجان!

۷۵‌مین سالروز بنیانگذاری فرقه دمکرات آذربایجان در حالی فرا می‌رسد که میهن ما با دشواری‌های روزافزون داخلی و خارجی روبه‌روست. از سیاست‌های کلان اقتصادی ویرانگر رژیم گرفته که ثمری جز تشدید فقر و محرومیت در مقیاسی بی‌سابقه در میهن ما نداشته است،‌ تا ادامۀ جوّ ارعاب و خفقان در فضای عمومی ‌کشور، همگی ایران را به زندان بزرگی از محرومیت اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی برای میلیون‌ها شهروند آن تبدیل کرده است‪.‬

تحریم‌های کمرشکن کشورهای سرمایه‌داری به رهبری امپریالیسم آمریکا و همدستی کشورهای ارتجاعی منطقه و اسرائیل برای به زانو درآوردن مردم ایران، تأثیر منفی و بلاواسطه‌ای بر زندگی خلق‌های ایران، به‌خصوص بر زندگی زحمتکشان و تهیدستان گذاشته که خود مزید بر علت است.

زندگی ده‌ها میلیون ایرانی در زیر خط فقر قرار دارد. رشد شدید بیکاری، به‌‌ویژه در میان جوانان، تشدید آهنگ ورشکستگی واحدهای تولیدی، گرانی فزایندهٔ کالاهای اساسی و روزمره و تورّم در حال افزایش، گسترش بی‌سابقهٔ ناهنجاری‌های اجتماعی مانند اعتیاد و فحشا و ...، تشدید و ادامۀ سرکوب خشن و خونین نیروهای دگراندیش، کنشگران ملی، فعالان کارگری و سندیکایی، دانشجویان و زنان آزادی‌خواه، سیمای جمهوری اسلامی ‌را نشان می‌دهد.

دولت حسن روحانی با ادعای در دست داشتن کلید حل مشکلات مردم به قدرت رسید، این دولت ماه‌های پایانی خود را می‌گذراند و کلید زنگ‌زده آن، هیچ قفلی را باز نکرد. دولت تدبیر و امید با صلاحدید و توافق ولی فقیه در انتخابات مهندسی شدهٔ سال ۹۲، روی کار آمد. علیرغم قول‌هایی که داده بود، با پیش گرفتن سیاست ویرانگر و خانمان‌برانداز نئولیبرالیسم ‌راه دولت‌های قبلی را پیش گرفت. به‌همین خاطر نتوانست هیچ تغییری اساسی در وضعیت اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی کشور ایجاد کند. الیگارشی تجاری، مالی و نظامی‌ در دولت روحانی بیشتر رشد کرد و امروز بر داشته‌های خود دیگر قانع نیست. او کل حاکمیت را طلب می‌کند. این وضعیت درگیری جناح‌های حکومتی را تشدید کرده است. آنها برای حفظ و به‌دست آوردن اهرم‌های قدرت بیشتر، تلاش خواهند کرد. افشاگری‌هایی که علیه یکدیگر شروع کردند، باعث شد تا گوشه‌هایی از دزدی‌ها، رانت‌خواری‌ها و چپاول اموال دولتی که توسط افراد ذی‌نفوذ در قوای سه گانه و بیت رهبری، انجام شده است، برملا شود.  گرچه اغلب دادگاه‌های اختلاسگران پشت درهای بسته تشکیل می‌شد و متهمین این دادگاه‌ها هم عناصر اصلی نبودند. با این حال اخبار محدودی که از دزدی‌ها و غارتگری‌ها از این دادگاه‌ها به بیرون درز پیدا کرد، نشان داد که فساد تا چه اندازه پیکر رژیم ولی فقیه را آلوده کرده است. آقای خامنه‌ای ادامه این دادگاهها را بر مصلحت نظام ندانست و دستور داد تا به آن پایان دهند.

نیروهای آزادیخواه و مترقی و فعالان ملی!

فرقه دمکرات آذربایجان در عمر ۷۵ ساله‌اش همیشه خواهان همکاری و اتحاد عمل همهٔ نیروهای آزادی‌خواه، ضداستبدادی و ملی کشور بوده است. ادامۀ سیاست‌های فاجعه‌بار داخلی و خارجی رژیم، میهن ما را با خطرها و بحرانی‌های جدّی روبه‌رو کرده است‪.‬ وظیفه همه نیروهای آزادیخواه و میهن‌پرست است که به این روند خاتمه دهند. یکی از عوامل مهم در عدم موفقیت نیروهای اجتماعی و سیاسی ترقی‌خواه در جلوگیری از ادامۀ اوضاع فاجعه‌بار کنونی در ایران و ایجاد تغییرهای بنیادین در مسیر تحوّل جامعه، پراکندگی مُزمن و عدم هماهنگی و همکاری این نیروهاست که نتوانسته‌اند در حسّاس‌ترین لحظه‌ها در رخدادهای کشور آنطور که لازم است مهر و نشان خود را بزنند. حاکمیت ضد مردمی ‌و ضد آزادی از همین شرایط بیشترین سود را برده است. آن‌ها خوب می‌دانند که نارضایتی میلیونی مردم بدون تشکیلات و سازماندهی راهی به جایی نخواهد برد. به‌همین خاطر تمام نیروی اهریمنی خود را به‌کار می‌گیرند تا از هماهنگی و اتحاد عمل سازمان‌های مترقی و آزادیخواه جلوگیری کنند.

اتحاد عمل و همکاری آزادیخواهان، تنها راه فراهم ساختن پس زدن نیروهای ضد مردمی ‌و ارتجاعی و ایجاد شرایط برای تحولات بنیادین و دمکراتیک در کشور ماست. در این راه باید مصرانه کوشید!

گرامی‌ باد خاطره تابناک شهدای فرقه دمکرات آذربایجان و نیروهای آزادیخواه و مترقی کشور!
درود فراوان به قهرمانان در بند، خانواده شهیدان و زندانیان سیاسی!
پیروز باد مبارزه متحد مردم و خلق‌های ساکن کشورمان برای رسیدن به استقلال، آزادی و عدالت اجتماعی!

کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان
آذر‌ماه ۱۳۹۹