معرفی کتاب

تاریخ علمی ‌را که در مدرسه خوانده‌ایم همه می‌دانیم: گالیله چطور از تلسکوپش استفاده کرد تا نشان بدهد زمین مرکز عالم نیست؛ چطور سیبی از درخت افتاد و نیوتن جاذبه زمین را کشف کرد و چطور انیشتین با یک معادله ساده پرده از اسرار زمان و مکان برداشت. در این روایت حماسی سنتی چند «مرد بزرگ» با «مغز‌های بزرگ» یک سر و گردن از دیگران بلندترند و ما هر چه داریم به آن‌ها مدیونیم. کارلایل این دیدگاه را به صراحت بیان کرده است: «تاریخ جز زندگی‌نامه مردان بزرگ نیست.»

قصه‌های ‌هانس کریستین آندرسن را همه می‌شناسند. ولی کمتر کسی به جزییات زندگی او و این که چگونه این رمان‌نویس به قصه‌گویی روی آورده، آگاه است. مثلاً با وجودی که قصه «پری کوچک دریایی» ظاهراً برای کودکان نوشته شده است، ولی پس از بررسی زیست‌نگاری او، می‌توان پی برد که او از این وسیله فراگیر برای بیان اندیشه‌هایی بهره جسته است که بیشتر به همه ما مربوط می‌شود تا تنها به کودکان.

برخورد مسلحانه بین ملت‌ها، ما را وحشت‌زده می‌کند. اما جنگ اقتصادی، که مثل یک عمل جراحی است، دست کمی از آن ندارد. جنگ اقتصادی شکنجه‌ای طولانی است و لطماتش از آنچه در ادبیات جنگی به تصویر کشیده شده است، کمتر دلهره آور نیست. از آنجا که به اثرات مرگبار جنگ اقتصادی خو کرده‌ایم، چندان به آن نمی‌اندیشیم…. نهضت ضد جنگ بی عیب و نقص است و من برای موفقیتش دعا می‌کنم. اما مرا از هراسی جانکاه خلاصی نیست: هراس از اینکه در صورت غفلت از منشأ همه شرارت‌ها ــ یعنی حرص و آز انسان ــ نهضت به شکست خواهد انجامید.

جان رید را همه می‏‌شناسیم – او با نوشتن کتاب جاودانه‌اش به نام «ده روزی که دنیا را به لرزه درآورد» نه تنها انقلاب اکتبر روسیه را آن‌گونه که خود دیده و در آن شرکت کرده بود به جهانیان معرفی کرد بلکه نام خود را نیز به‌همراه این انقلاب بزرگ فسانه ساخت. نوشتن درباره زندگی یک قهرمان کار ساده‌ای نیست. جان رید روزنامه‌نگار، شاعر، نویسنده اوایل سده بیستم میلادی زندگی سی و ساله خود را تقریباً کاملاً در اختیار ایده‌آل خود قرار داد. زندگی‌‏نامه وی شرح حال مردی است که در ابتدا تصور کاملاً محدودی درباره انسان و زندگی داشت.

دیدگاه چپ‌ها در مورد هگل همواره تعیین کنندهٔ نظرگاه‌های سیاسی آنان نیز بوده است. نفی هگل همواره خطاکاری در سیاست را به‌دنبال داشته است. نوشتار زیر چکیده‌ای‌ست از پیشگفتار کتاب «از هگل به هیتلر؟ تاریخ و نقد یک تصویر واژگونه» به قلم دومنیکو لسوردو، فیلسوف مارکسیست ایتالیایی. این کتاب سال‌ها پیش از این منتشر شده بود و اکنون چاپ جدید و بازبینی شده‌ای از آن در آلمان به بازار آمده است:
«خلق آلمان هم سنت انقلابی خود را دارد. زمانی بود که آلمان شخصیت‌هایی را عرضه می‌کرد که می‌توانستند همدوش بهترین چهره‌های انقلابی کشورهای دیگر بایستند.»