این استدلال که به‌خاطر آن‌چه شوروی‌ها در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ انجام دادند، معقول است که از آن‌ها فاصله بگیرید در سال‌های ۱۳۲۶‌ـ۱۳۲۵ بسیار شایع بود و مظهر آن‌ها خلیل ملکی بود و به حمایت زیادی از نیروهای حزب تودۀ [ایران] نیز دست پیدا کرد. اما آن‌چه در بلند مدت با آن مواجه می‌شوید این است که بسیاری از حامیان اولیۀ خلیل ملکی به حزب تودۀ [ایران] بازگشتند و به حمایت از حزب تودۀ [ایران] پرداختند و گروه خلیل ملکی به گروه بسیار بسیار بی‌اهمیتی تبدیل شد. شما می‌توانید بگویید که او همۀ اجزاء لازم را در اختیار داشت تا مطلوب خود را بسازد: سوسیالیسم، سابقۀ معتبر، ملی‌گرایان. اما «نیروی سوم» هرگز به چیز بااهمیتی تبدیل نشد و اغلب شورای متحدۀ‌ مرکزی در واقع به حزب تودۀ [ایران] بازگشتند و این حزب به یک گروه کوچک تبدیل شد، گروهی به قدری کوچک که مجبور شد با گروه‌های بسیار منفور به همکاری بپردازد و اکنون چنین به‌نظر می‌رسد که بودجۀ آن‌ها اساساً توسط سازمان سیا تأمین می‌شده است. بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که چرا ایران نتوانست یک جنبش مستقل سوسیالیستی ماندنی به‌وجود آورد. چرا تنها جنبشی که وجود داشت طرفدار شوروی بود؟ من پاسخی ندارم اما این چیزی است که در واقع روی داد. و اگر به حزب خلیل ملکی نگاه کنید که مواضع فکری بی‌نقصی داشت، برخی کارهایی که اعضای آن انجام دادند بسیار مشکوک‌اند. روزنامۀ آن‌ها صبح ۲۸ مرداد با این تیتر بزرگ منتشر شد که تهدید از سمت راست، تهدید از سوی ارتش وجود ندارد. تهدید اکنون از سوی حزب تودۀ [ایران] است. بنابراین آن‌ها به این نحو اساساً از خط سیا تبعیت می‌کردند که در ۲۸ مرداد تبلیغ می‌کرد خطر اصلی از سوی حزب تودۀ [ایران] است.

«۱۰ مهر»: با سپاس بسیار از شما، برای این‌که امکان این گفت‌و‌گو را به‌مناسبت ۴۰‌مین سالگرد پیروزی انقلاب ایران به ما دادید. آقای دکتر آبراهامیان، ماهیت انقلاب ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ برخاستن طبقه‌ی متوسط و یا توده‌های محروم و یا حرکت ملی ضد‌امپریالیستی در ادامه‌ی کودتای سال ۱۳۳۲؟ پروفسور آبراهامیان: به‌طور خیلی واضح در انقلاب بسیاری از طبقات مختلف […]

«مهر»: اما مسألهٔ اصلی در اینجا حمایت حزب از جنبش مصدق برای ملی کردن نفت نیست. مسأله این است که در آن زمان بخشی از جبههٔ ملی به‌طور آشکار از حرکت به‌سمت آمریکا حمایت می‌کرد و می‌کوشید تا حمایت آمریکا را به‌خود جلب کند. به‌عبارت دیگر، می‌خواست به‌ متحد آمریکا علیه انگلستان بدل شود. کسانی در جبههٔ ملی بودند که […]

من فکر نمی‌کنم آمریکا بتواند سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی را با استفاده از فشار تغییر دهد. منافع حیاتی ایران حکم می‌کند که از اسد و حزب‌الله دفاع کند. ایران چنین سیاستی را متوقف نخواهد کرد. گرایش غریزی آمریکا هم در راستای رویارویی با ایران است. اما عوامل دیگری، مانند دخالت کشورهای اروپایی، می‌تواند از این کار جلوگیری کند. یا متخصصان […]