محمد زاهدی

اندک زمانی پیش از انقلاب ایران، تصمیم گرفته بودم کتاب ‌هانری آلگ را به فارسی برگردانم. ولی روند تند انقلاب و بار سنگینی که بر روی دوش مبارزان گذاشته بود، به من فرصت لازم را برای به پایان رساندن کتاب نامبرده نداد.

جان رید را همه می‏‌شناسیم – او با نوشتن کتاب جاودانه‌اش به نام «ده روزی که دنیا را به لرزه درآورد» نه تنها انقلاب اکتبر روسیه را آن‌گونه که خود دیده و در آن شرکت کرده بود به جهانیان معرفی کرد بلکه نام خود را نیز به‌همراه این انقلاب بزرگ فسانه ساخت. نوشتن درباره زندگی یک قهرمان کار ساده‌ای نیست. جان رید روزنامه‌نگار، شاعر، نویسنده اوایل سده بیستم میلادی زندگی سی و ساله خود را تقریباً کاملاً در اختیار ایده‌آل خود قرار داد. زندگی‌‏نامه وی شرح حال مردی است که در ابتدا تصور کاملاً محدودی درباره انسان و زندگی داشت.

او می‌گفت : «... ۲۴ ـ ۲۳ سال جنگ دولت با کردها ثمره‌ای جز ویرانی شهرها و روستاها و کشته شدن ۲۰هزار نفر از طرفین نداشته است. باید نه از طریق جنگ بلکه به‌وسیله مذاکره، مسائل و مشکلات موجود را حل کرد ... باید به جنگ برادرکشی پایان داد. باید ترک و کرد در یک جامعه دموکراتیک با همدیگر زندگی کنند.»

بروکسل، شهریور ۱۳۹۳

 در میان رفقای خوب ما، رفیق محمد‌‌رضا دلیلی جای ویژه‌ای داشت. من با او و برادرش، احمد‌رضا دلیلی در بند ۲۰ زندان گوهردشت هم اطاق بودیم. پیش از انتقال به بند ۲۰ نیز در اتاق‌های بند ۲ گوهردشت در کنار هم روزهای زندان را می‌گذراندیم.

محمد‌رضا بدنی ورزیده و قدی بلند داشت. پرگو نبود و خاموشی را اغلب ترجیح می‌داد. ساده و بی غل‌وغش بود.

پیش از دستگیری به‌عنوان کارشناس اقتصادی در شرکت ماشین آلات «اطلس کوپکو» کار می‌کرد.

سال‌ها شهاب‌وار می‌گریزند، اما سایهٔ آن‌ها همیشه با ما و برجاست. هیچ‌کس از غروب، از فرونشستن خورشید زندگی خویش چیزی نگفته است. زیرا، «آن را که خبر شد، خبری باز نیامد.» شاید هم خبری در کار نیست این مستانند که از غروب «نیستان» و نقش آن‌ها در سایه‌های سال، سخن می‌گویند و به ارزیابی می‌نشینند.