نقدی بر مقالهٔ «ایران ۱۱ سال بعد از رمانتیسم دیپلماتیک» در روزنامهٔ «فرهیختگان»
روزنامه فرهیختگان در شمارهٔ ۴۱۶۱ به تاریخ چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۳، به قلم آقای سید مهدی طالبی، دبیر گروه جهان شهر، در مطلبی تحت عنوان «ایران ۱۱ سال بعد از رمانتیسم دیپلماتیک»، در زیر سو تیتر «توقع درست از شانگهای و بریکس»، می نویسد:
سازمان‌های شانگهای و بریکس اغلب با ناتو و اتحادیه اروپا مقایسه می‌شوند. نتیجه این مقایسه ناکارآمد به‌نظر رسیدن این دو در برابر نمونه‌های غربی است. درحالی‌که ناتو امتیازات نظامی قابل توجهی به اعضا می‌دهد، شانگهای بیشتر بر امور امنیتی متمرکز است به‌گونه‌ای که برخی از اعضای آن مانند پاکستان با فشار آمریکا مجبور شده‌اند به اوکراین در طول جنگش با روسیه کمک نظامی کنند. بریکس نیز با اتحادیه اروپا، ساختارها و معاهدات دیگر تفاوت‌های بزرگی دارد. به‌عنوان نمونه، هند همزمان با کمک به آمریکا برای مهار قدرت نظامی و اقتصادی چین، در بریکس در کنار پکن عضویت دارد که وظیفه‌اش به چالش کشیدن نفوذ سیاسی و اقتصادی آمریکا در جهان است…. دولت آتی ایران نباید تحت تاثیر تبلیغات سوء درخصوص این دو سازمان قرار گیرد. اخیرا به‌دنبال اقدامات چینی‌ها در موضوع جزایر سه‌گانه ایران در خلیج‌فارس عده‌ای آن را نشانه بی‌اهمیتی حضور ایران در کنار چین در قالب شانگهای و بریکس دانسته‌اند. نگاهی کوتاه به نحوه حضور و تعامل هند در این سازمان و تنظیم و پیشبرد روابطش با چین و آمریکا نشان می‌دهد دولت آتی ایران نباید نگاهی ساده به این دو سازمان داشته باشد. ایران همزمان با اختلافات بزرگ و عمیق با چین و مقابله موثر با آن می‌تواند در شانگهای و بریکس به بازیگری بپردازد.
این‌طور به‌نظر می‌رسد که آقای طالبی آغاز انتخابات ریاست جمهوری در کشورمان را، مانند هر ایرانی میهن‌دوست دیگر، غنیمت شمرده و کوشیده است از دیدگاه خود برای رئیس جمهور آتی ایران در زمینهٔ سیاست خارجی پیشنهاداتی عرضه کند. هرچند ایشان در این مطلب مسایل جالب و قابل‌توجهی را مطرح کرده‌اند که می‌تواند بسیار مفید باشد، امّا این گفتهٔ ایشان، به‌علت عدم صراحت، به‌طور ضمنی نوعی شعار «موازنه میان شرق و غرب» را، که از یک دیدگاه تنگ ناسیونالیستی بدون توجه به روندهای جهانی نشأت می‌گیرد، القا می‌کند.
ما در تاریخ ۲۲ خرداد، یک روز قبل از انتشار این مقالهٔ ایشان، در مطلبی تحت عنوان «برخورد اصولی به شرایط حساس کنونی چه می‌طلبد» نوشتیم:
ممکن است که برخی … با تبلیغ یک دیدگاه ناسیونالیستی عظمت‌طلبانه، بر طبل «استقلال» ایران از شرق و غرب، و حضور مستقل جمهوری اسلامی ایران در عرصهٔ بین‌المللی ـــ به‌عنوان نیروی سوم هم‌سنگ با چین و روسیه ـــ بکوبند، و از این طریق بکوشند تا از عشق به میهن و غرور ملی مردم ایران برای زنده کردن دوبارهٔ سیاست «نه شرقی، نه غربی»، که در شرایط حاضر هیچ کاربردی ندارد و تنها می‌تواند در خدمت برنامهٔ امپریالیسم برای ایجاد شکاف در جبههٔ جهانی قرار گیرد، بهره‌برداری کنند.
در هر صورت، از همین چند سطر نقل شده از مقالهٔ آقای طالبی چنین بنظر می‌رسد که ایشان درکی محدود از سیاست راهبردی «نگاه به شرق» و مواهب عضویت در سازمان‌هایی چون شانگهای و بریکس دارند. ایشان، در تمامی مقالهٔ خود، هیچ اشاره‌ای به ضرورت تاریخی حرکت متحدانهٔ کشورهای جنوب جهانی در راه برقراری جهانی چندقطبی و ایجاد نظمی متعادل و متوازن، که کشور ما هم در دولت رئیسی نقشی برجسته در آن ایفا کرده است، نمی‌کنند، و با نادیده گرفتن ضرورت حفظ اتحاد در چنین جریان عظیمی که برای تضعیف هژمونی دولت یکه‌تاز آمریکا در جهان آغاز شده است، اهمیت سیاست چرخش به شرق و همکاری متحدانهٔ ایران با بریکس و شانگهای را کم‌رنگ می‌کنند.
به هر حال اکنون در آستانه انتخاباتی بس مهم ایستاده ایم. وظیفۀ ملی حکم می کند تا با توجه به شرایط ویژه و بحرانی جهان و دیدن مسایل و مشکلات پیش رو و با در نظر گرفتن منافع ملی، آن بگوییم و آن را نشر و بازنشر کنیم که در راستای اهداف ملی ما در چارچوب شرایط جهانی و به‌نفع همهٔ مردم، به‌ویژه طبقات کم درآمد و محروم جامعه، باشد. چنین مهمی در درجهٔ اول بر عهدهٔ رسانه‌های جمعی و نشریات پیشرو جامعه، از جمله روزنامهٔ وزین فرهیختگان است.
لینک مطلب روزنامهٔ فرهیختگان:
https://farhikhtegandaily.com/page/۲۵۳۱۲۲/