۲۱ آذر، اوجی چشمگیر از مبارزات مردم ایران
«… دفاع از استقلال و تمامیت ارضی ایران، این بود آن وظیفه اصلی که در بیانیه ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ که به‌مناسبت تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان منتشر شده بود، در سرلوحه برنامه کار فرقه قرار گرفت.
جنبش دمکراتیک و رهایی‌بخش ضدِامپریالیستی در آذربایجان همواره تأکید می‌کرد که از راه احیای قانون اساسی در دفاع از استقلال و تمامیت ارضی ایران خواهد کوشید. تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی، مهم‌ترین خواست فرقه دمکرات آذربایجان در راه احیای قانون اساسی بود. چنانکه می‌دانیم تشکیل انجمن‌ها که در‌واقع می‌بایست ارگان‌های حاکمیت خلق در محل باشد، در قانون اساسی پیش‌بینی شده بود. لیکن مقامات حاکمه عملاً از تشکیل آنها جلوگیری می‌کردند. فرقه دمکرات آذربایجان، به‌طوری که در اولین بیانیه خود متذکر شده بود، “بر آن بود که تشکیل انجمن ایالتی و ولایتی مفهوم سیاسی بزرگی دارد. این انجمن برای مقابله با ارتجاع و جریان ضدِ آزادی که در تهران و شهرهای دیگر سر بلند کرده است، مشت محکم و پاسخ دندان‌شکنی خواهد بود”. فرقه دمکرات آذربایجان به‌درستی متذکر می‌شد که “انجمن ایالتی آذربایجان تنها به‌منظور حل مسأله آذربایجان نیست بلکه به‌منظور تأمین آزادی در سراسر ایران است”.»
برای مطالعه متن کامل این مطلب به فایل پیوست مراجعه کنید.