غرب به جنوب جهانی: «شما نمی‌توانید در جنگ در اوکراین بی‌طرف باشید»
در جنگ نیابتی ناتو با روسیه، وزرای امور خارجه ایالات متحده، آلمان و اوکراین گفتند که «بی‌طرفی یک گزینه نیست» و با یادآوری بیانیه بدنام رئیس‌جمهور جورج دبلیو بوش: «شما یا با ما هستید یاعلیه ما »، به جهان گفتند که «نمی‌توانید بی‌طرف باشید». با این کار، این مقامات غربی به‌طور ضمنی از اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان متعلق به جنوب جهانی که در طول جنگ بی‌طرفی شدید خود را حفظ کرده‌اند، انتقاد می‌کنند.
در یک رویداد مشترک در ۱۸ فوریه در کنفرانس امنیتی مونیخ، آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد: «بی‌طرفی یک گزینه نیست، زیرا در این صورت شما در کنار متجاوز قرار دارید.»
بائربوک تأکید کرد که «این درخواستی است که هفته آینده نیز دوباره از جهان خواهیم داشت: لطفاً یک طرف را بگیرید، طرف صلح را، طرف اوکراین را، طرف حقوق بین‌الملل بشردوستانه، که اکنون زمان، زمان تحویل مهمات است تا اوکراین بتواند از خود دفاع کند.»
اظهارات وزیر امور خارجه آلمان توسط آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا نیز تکرار شد. بلینکن گفت: «همانطور که آنالنا بائربوک گفت، چیزی به‌نام موضع بی‌طرف وجود ندارد … چیزی به‌نام تعادل وجود ندارد» و تأکید کرد: «شما واقعاً نمی‌توانید بی‌طرف باشید».
دیمیترو کوله‌با، وزیر امور خارجه اوکراین، در حالی که جنوب جهانی را وحشی و بدون قانون نامید، غرب را به دلیل «پایداری در اصول و قواعد» تحسین کرد.
کوله‌با با نفرت و انزجار گفت: «ما شاهد یک وحدت بی‌سابقه در بخشی از جهان هستیم که بر اصول و قواعدی استوار است، اما سایر نقاط جهان را نیز می‌بینیم، برخی بی‌طرف هستند که در واقع به‌معنای حمایت مؤثر از روسیه است».
بائربوک قبلاً آشکارا اعلام کرده بود که غرب در حال جنگ با روسیه است و در ماه ژانویه در شورای اروپا اعلام کرد: «ما در حال جنگ علیه روسیه هستیم».
لحن و متن اظهارات مقامات ارشد غربی در کنفرانس امنیتی مونیخ در ۱۸ فوریه نشان داد که آنها از جنوب جهانی به دلیل امتناع از پیوستن به جنگ نیابتی خود عصبانی‌اند.
اکثریت قریب به اتفاق جمعیت جهان در جنوب جهانی، در جنگ نیابتی اوکراین بی‌طرف هستند
یک روز قبل از این بحث در کنفرانس امنیتی مونیخ، رسانه دولتی فرانسه «فرانس ۲۴» مقاله‌ای منتشر کرد که در آن گله می‌کرد که «در طول سال گذشته، اکثر کشورهای جنوب جهانی در جنگ در اوکراین عمداً موضعی مبنی بر بی‌طرفی اتخاذ کردند». این رسانه دولتی فرانسه با نخوت تمام نوشت: «آنچه این گروه متنوع [در جنوب جهانی] را به هم پیوند می‌دهد، تلاش برای نظم جهانی “چند قطبی” می‌باشد که در برابر “هژمونی تک قطبی” غرب است.» و خیلی از خود راضی اضافه می‌کند که این «همچنین اتفاقاً موضوع مورد علاقه روسیه برای گفت‌وگوست».
این سخنان تحقیرآمیز، ترجیع‌بند مداوم دولت‌ها و رسانه‌های غربی بوده است که از جنوب جهانی به‌خاطر عدم جانبداری از ناتو انتقاد می‌کنند.
جمعیت جهان تقریباً ۸ میلیارد نفر است و بیش از ۶ میلیارد نفر در کشورهایی زندگی می‌کنند که در جنگ نیابتی اوکراین بی‌طرف بوده‌اند.
اینها شامل پُرجمعیت‌ترین کشورهای جهان هستند، مانند:
▪ چین (۱/۴۱ میلیارد نفر)
▪ هند (۱/۳۸ میلیارد نفر)
▪ اندونزی (۲۷۶ میلیون نفر)
▪ پاکستان (۲۳۶ میلیون نفر)
▪ نیجریه (۲۱۹ میلیون نفر)
▪ برزیل (۲۱۶ میلیون نفر)
▪ بنگلادش (۱۷۰ میلیون نفر)
▪ مکزیک (۱۲۹ میلیون نفر)
▪ اتیوپی (۱۰۵ میلیون نفر)
▪ مصر (۱۰۴ میلیون نفر)
▪ ویتنام (۹۹ میلیون نفر)
▪ ترکیه (۸۵ میلیون نفر)
▪ تایلند (۶۷ میلیون نفر)
▪ تانزانیا (۶۲ میلیون نفر)
▪ آفریقای جنوبی (۶۱ میلیون نفر)
▪ کنیا (۴۸ میلیون نفر)
▪ آرژانتین (۴۶ میلیون نفر)
▪ الجزایر (۴۵ میلیون نفر)
▪ سودان (۴۵ میلیون نفر)
▪ اوگاندا (۴۳ میلیون نفر)
▪ عراق (۴۲ میلیون نفر)
▪ مراکش (۳۷ میلیون نفر)
▪ ازبکستان (۳۶ میلیون نفر)
▪ عربستان سعودی (۳۴ میلیون نفر)
همانطور که Geopolitical Economy قبلاً گزارش داده بود ، دو دیپلمات سابق آمریکایی در ماه سپتامبر مقاله‌ای در نیوزویک منتشر و در آن اعتراف کردند که «تقریباً ۹۰ درصد از جهان در مورد اوکراین، ما را دنبال نمی‌کنند ». آنها نوشتند:
در حالی که ایالات متحده و نزدیک ترین متحدانش در اروپا و آسیا تحریم‌های اقتصادی سختی را علیه مسکو اعمال کرده‌اند، ۸۷ درصد از جمعیت جهان از دنبال کردن ما خودداری کرده‌اند. تحریم‌های اقتصادی مخالفان ما را در مقاومت مشترک متحد کرده است. وقوع جنگ سرد دوم، که کمتر قابل پیش‌بینی است، به این معناست که کشورهایی که زمانی شریک یا کشورهای غیرمتعهد بودند، به‌طور فزاینده ای چند‌جانبه شده‌اند.
این واگرایی جهانی به‌ویژه زمانی آشکار می‌شود که به نقشه کشورهایی که روسیه را تحریم کرده‌اند نگاه کنیم. این کشورها فقط کمی بیش از ۱ میلیارد نفر را نمایندگی می‌کنند: ایالات متحده، کانادا، بریتانیا، اتحادیه اروپا، استرالیا، کره جنوبی و ژاپن (که دو کشور آخر برای چندین دهه در اشغال ایالات متحده بوده‌اند).
روسیه معمولاً از این بلوک به‌عنوان «غرب جمعی» و از جمعیت نسبتاً مرّفه آن به‌عنوان «میلیارد طلایی» یاد می‌کند که از استثمار اقتصادی ذاتی سیستم جهانی امپریالیستی منتفع شده‌اند.
ژئوپلیتیکال اکونومی Geopolitical Economy قبلاً به مقاله‌ای که در مارس ۲۰۲۲ توسط روزنامه بریتانیایی گاردین با عنوان «پژواک جنگ سرد در حالی که رهبران آفریقا در برابر انتقاد از جنگ پوتین مقاومت می‌کنند»، منتشر شده است استناد و اظهار تأسف کرده بود که «بسیاری نقش حمایتی مسکو برای رهایی از سلطه استعمار، و احساس یک ضدِ امپریالیست قوی را به‌یاد دارند».
این نشریه با خشم خاطرنشان کرد که اکثر کشورهای آفریقایی «خواهان صلح‌اند، اما جنگ را عامل گسترش ناتو به‌سمت شرق می‌دانند، از “استانداردهای دوگانه” غرب شکایت و در برابر همه درخواست‌ها برای انتقاد از روسیه مقاومت می‌کنند. امروزه تقریباً تمام کشورهای آفریقایی عضو جنبش عدم تعهد هستند و به‌طور قطع بی‌طرف‌اند.»
حملات غرب به جنبش عدم تعهد
این روایت غربی که کشورهای جنوب جهانی در واقع بی‌طرف نیستند به جنگ سرد اول بازمی‌گردد.
در سال ۱۹۶۱، رهبران چپ‌گرای هند، غنا، مصر، اندونزی و یوگسلاوی جنبش غیرمتعهدها را تشکیل دادند. این بلوک نماینده اکثریت جمعیت جهان و متشکل از کشورهایی بود که عمدتاً در جنوب جهانی مخالف استعمار و امپریالیسم بودند و نمی‌خواستند در جنگ سرد شرکت کنند. آنها می‌خواستند دنیایی واقعاً چند‌قطبی بسازند، نه دنیایی دوقطبی.
از آنجا که جنبش غیرمتعهدها توسط سوسیالیست‌ها رهبری می‌شد (جواهر لعل نهرو هند، قوام نکرومه غنا، جمال عبدالناصر مصر، سوکارنو از اندونزی و جوسیپ بروز تیتو از یوگسلاوی)، آمریکا و متحدان جنگِ سردِ آن به این جنبش حمله کردند و ادعا کردند که غیرمتعهد بودن در واقع به‌معنای حامی پنهانی بلوک کمونیستی به رهبری شوروی است.
سیا در سال ۱۹۶۶ از کودتا علیه نکرومه در غنا حمایت کرد. سال قبل، سیا از کودتا علیه سوکارنو در اندونزی حمایت کرده بود (و متعاقباً از نسل‌کشی انجام شده توسط سوهارتو، دیکتاتور دست‌راستی مورد حمایت ایالات متحده حمایت کرد که بین ۱ تا ۳ میلیون نفر از چپ‌ها را کشت). همچنین آمریکا بارها تلاش کرد تا ناصر را سرنگون کند اما ناکام ماند.
قدرت‌های امپریالیستی غربی مدت‌هاست که این موضع جورج دبلیو بوش را اتخاذ کرده‌اند که می‌گوید هر کشوری که فعالانه از آنها حمایت نمی‌کند، علیه آنهاست.
اوکراین خود یک کشور ناظر در جنبش عدم تعهد بود. در سال ۲۰۱۰، دولت ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور منتخب دموکراتیک، رأی به اعلام رسمی عدم تعهد اوکراین داد. اما در فوریه ۲۰۱۴، ایالات متحده از کودتای دولتی در اوکراین حمایت کرد که یانوکوویچ را سرنگون ساخت و یک رژیم طرفدار غرب را سر کار آورد. بلافاصله پس از کودتای خشونت‌آمیز، کیف رسماً وضعیت غیرمتعهد خود را کنار گذاشت و قصد خود را برای پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو به رهبری ایالات متحده اعلام کرد.
[توضیح عکس: نقشه‌ای از اعضای جنبش غیرمتعهدها (آبی تیره) و کشورهای ناظر (آبی روشن)]
کشورهای جنوب جهانی تهاجم روسیه را محکوم می‌کنند، اما در تهاجم غرب را مقصر می‌دانند و بی‌طرفی خود را حفظ می‌کنند
اظهارات گمراه‌کننده بلینکن، بائربوک و کوله‌با مبنی بر اینکه جنوب جهانی واقعاً در مورد اوکراین بی‌طرف نیست، از نظر عینی نادرست است. اما این بدان معنا نیست که همه این کشورهای جنوب جهانی از جنگ روسیه حمایت می‌کنند. بسیاری از کشورهای جنوب جهانی تهاجم روسیه را محکوم کرده‌اند.
در ۲ مارس ۲۰۲۲، یک هفته پس از اعزام نیروهای روسیه به اوکراین، اکثریت کشورهای عضو سازمان ملل متحد، از‌جمله بسیاری از کشورهای جنوب جهانی، به محکومیت تهاجم رأی دادند.
با این حال، اریتره، کره شمالی، سوریه و بلاروس به این قطعنامه رأی منفی دادند و ۳۵ کشور عضو از‌جمله کشورهای بزرگی مانند چین و هند (که با هم نزدیک به ۳ میلیارد نفر جمعیت دارند) و همچنین پاکستان، آفریقای جنوبی، ایران، عراق، سودان، زیمبابوه، ویتنام، الجزایر، کوبا، نیکاراگوئه، بولیوی، موزامبیک و لائوس رأی ممتنع دادند.
سپس در ماه آوریل، مجمع عمومی رأی‌گیری دیگری برگزار کرد، این بار برای اخراج روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل.
با ۹۳ رأی موافق، حمایت کمتری از این قطعنامه صورت گرفت.
۵۸ کشور مانند هند، پاکستان، اندونزی، برزیل، مکزیک، آفریقای جنوبی، مصر، عربستان سعودی و سودان رأی ممتنع دادند.
۲۴ کشور از‌جمله چین، ایران، الجزایر، بولیوی، نیکاراگوئه، کوبا، اتیوپی، مالی، لائوس، ویتنام و زیمبابوه به این اقدام رأی منفی دادند.
بلوک غرب می‌خواهد که جهان باور کند تنها دو گزینه وجود دارد: همسو شدن با آنها یا مخالفت با آنها.
اما اکثر کشورهای روی زمین که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت جهان در جنوب جهانی را تشکیل می‌دهند، واقعاً بی‌طرف هستند.
ناتو به‌سادگی ناامید است که ۸۷ درصد از کره زمین نمی‌خواهند به تلاش‌های جنگی آن بپیوندند.
* https://geopoliticaleconomy.com/2023/02/20/west-global-south-neutral-ukraine/