چندجانبه‌گرایی واقعی نیروی مرکزگرای همکاری امنیتی بریکس است
اهمیت روزافزون بریکس در بحبوحهٔ تغییرات سریع ژئوپلیتیک در نقش این گروه در امنیت جهانی منعکس شده است.
مشاوران امنیت ملی بریکس از دوشنبه تا چهارشنبه در کشور میزبان آفریقای جنوبی به‌عنوان بخشی از آماده‌سازی نشست مورد انتظار این اتحادیه در ماه آینده، تشکیل جلسه می‌دهند. همکاری‌های سیاسی و امنیتی یکی از اهداف اصلی همکاری بریکس و همچنین یکی از ارکان دستور کار فعلی اجلاس آینده است. نشست مشاوران امنیت ملی و نمایندگان عالی امنیت ملی به‌عنوان بستر اصلی کشورهای بریکس برای گفتگو و انجام همکاری در زمینه‌های سیاسی و امنیتی است.
سیاست کنونی امنیت جهانی دستخوش شوک‌های سیستماتیک، همراه با آشفتگی روزافزون در وضعیت متلاطم بین‌المللی است. ایالات متحده با استفاده از استراتژی به‌اصطلاح هند و اقیانوس آرام، و ناتو برای محاصره و مهار چین و روسیه به‌طور همزمان، در حال ایجاد فضای تقابل و تنش در سراسر جهان هستند. هدف این کار حفظ نظم جهانی قدیمیِ در انحصار ایالات متحده است. برای دستیابی به این هدف، ایالات متحده مکانیسم‌های مختلف همکاری امنیتی خود را تقویت کرده و دیگر کشورها را وادار به همسویی با منافع خود کرده است. «سونگ ژونگ پینگ»، کارشناس نظامی چینی و مفسر تلویزیونی، به گلوبال تایمز گفت که این رویکرد در واقع از یک مکانیسم امنیتی برای ربودن منافع دیگران استفاده می‌کند. در مقابل، همکاری امنیتی بریکس بر امنیت چندجانبه و مشترک تأکید دارد که با آنچه ایالات متحده از آن حمایت می‌کند بسیار متفاوت است.
«ژو تیان شیانگ»، مدیر مرکز مطالعات سیاسی و امنیتی بریکس در مؤسسهٔ مطالعات بریکس دانشگاه مطالعات بین‌المللی سیچوان، به گلوبال تایمز گفت که مکانیسم بریکس در برخورد با موضوع ناآرامی‌ها و نقاط حساس جهانی و منطقه‌ای راه‌ها و روش‌های متفاوتی نسبت به مکانیسم‌های تحت سلطه غرب دارد. بحث همهٔ موضوعات، از جمله مسائل امنیتی، توسط کشورهای بریکس بر اساس اجماع است و به‌اصطلاح سلطه‌ای در کار نیست و همه در همهٔ موارد با هم برابرند. راه‌حل مشکلات عینی و و خاص نیز با راه‌حل‌های غرب متفاوت است. در حالی که در همکاری‌های بریکس از روش‌های صلح‌آمیز مانند ترویج دیپلماسی، گفتگو، مذاکره و میانجی‌گری استفاده می‌شود، کشورهای غربی اغلب از شیوه تحریم و یا حتی ابزار نظامی استفاده می‌کنند. این امر ایده‌های جدیدی را برای امنیت منطقه‌ای و جهانی ارائه کرده است.
اکنون شکاف امنیتی میان کشورهای غربی و کشورهای نوظهور، از جمله کشورهای در حال توسعه، در حال گسترش است و اختلافات ایدئولوژیک در مقیاس جهانی تشدید می‌شود. برای تضمین همکاری بین کشورهای بریکس، و برای اینکه سازوکار همکاری بریکس بلندمدت‌تر و توسعه محورتر شود، باید مکانیسم‌های امنیتی مناسبی ایجاد شود. این برای همکاری اقتصادی نیز بسیار مهم است. در همین حال، تعمیق همکاری‌های اقتصادی به‌نوبهٔ خود اعتماد متقابل میان کشورهای عضو را در همکاری‌های امنیتی تقویت می‌کند. «سانگ» معتقد است که حفظ چندجانبه‌گرایی و جهان چندقطبی تنها از طریق همکاری اقتصادی، کاری دشوار است. در حوزهٔ امنیت سنتی، برخی از کشورهای غربی به طرق مختلف کشورهای نوظهور و در حال توسعه را سرکوب کرده‌اند. در عین حال، کشورهای در حال توسعه در روند همکاری‌های اقتصادی نیز با محدودیت‌هایی در امنیت غیرسنتی، مانند تروریسم، ملی‌گرایی افراطی و نیروهای جدایی طلب، مواجهند. همهٔ این‌ها مانع توسعه اقتصادی می‌شود.
به‌همین دلیل است که بریکس باید همکاری‌ها را در زمینه امنیت تقویت کند. طرح پیشنهادی امنیت جهانی چین با روحیهٔ همبستگی و پاسخگویی به چالش‌های امنیتی پیچیده و درهم‌تنیده با تفکر برد ـ برد از سازگاری با شرایط متغیر بین‌المللی حمایت می‌کند. هدف آن از بین بردن علل ریشه‌ای درگیری‌های بین‌المللی و بهبود سیاست امنیت جهانی است. این با چندجانبه‌گرایی و امنیت مشترکی که بریکس آرزوی آن را دارد همسو است. در کشورهای بریکس، اگرچه هر کشور شرایط و چارچوب ملی خود را دارد، اجماع گسترده‌ای در مورد حفظ مشترک همکاری‌های امنیتی بین‌المللی وجود دارد. کشورهای نوظهور و در حال توسعه به چندجانبه‌گرایی نیاز دارند. به همین دلیل است که بیش از ۴۰ کشور برای پیوستن به بریکس ابراز علاقه کرده‌اند. این پیمان دارای یک نیروی مرکزگرا است که قصد دارد جهان چندقطبی را ترویج کند و به کشورهای نوظهور و در حال توسعه قدرت گفتمان بیشتری بدهد.
در داخل بریکس، هیچ کشوری وجود ندارد که به‌میل خود منافع دیگر کشورها را دیکته کند و یا بتواند به‌میل خود آنها را از بین ببرد. در روزهای اولیهٔ تشکیل کشورهای بریکس، صداهای زیادی وجود داشت که چشم‌انداز این گروه را کوچک می‌شمرد و به سیستم‌های سیاسی، سیستم‌های اجتماعی و ایدئولوژی‌های مختلف کشورهای عضو اشاره می‌کرد. به‌گفتهٔ «ژو»: اگرچه این درست است، اما نحوهٔ توسعهٔ بریکس تا به‌امروز، و نحوهٔ پیشرفت پیوستهٔ همکاری‌های اقتصادی و امنیتی تحت این مکانیسم، نشان می‌دهد که این تفاوت‌ها بر وحدت و جذابیت بریکس و نقش آن در نظام بین‌المللی تأثیری ندارند. در روزهای اولیهٔ بریکس، صداهای زیادی از چشم‌انداز این گروه بد می‌گفتند و به سیستم‌های سیاسی، سیستم‌های اجتماعی و ایدئولوژی‌های مختلف کشورهای عضو اشاره می‌کردند. اما، به‌اعتقاد «ژو»، «این جوهر چندجانبه گرایی است.»
منبع: گلوبال تایمز، ۲۴ جولای ۲۰۲۳
https://www.globaltimes.cn/page/202307/1294940.shtml