در راه اعادهٔ حیثیت از باسماچی‌ها و لژیون «اس اس» ترکستان
نویسنده: ولادیمیر پروخواتیلف ــ
ترجمهٔ: ک. رادین ــ
اوکراین دوم؟
در پایان ماه دسامبر، گروهی از نمایندگان پارلمان قرقیزستان به‌ریاست «نورلان شاکیف»، رئیس مجلس قرقیزستان، پیش‌نویس قانون «حمایت از حقوق قربانیان سرکوب سیاسی» را در جهت اعادهٔ حیثیت نهایی از همهٔ آنهایی که در دورهٔ شوروی از ۱۹۱۸ تا ۱۹۵۳ سرکوب شدند، تدوین کردند. «شاکیف» به‌خاطر دیدگاه‌های ناسیونالیستی رادیکال و فراخوان‌هایش برای حذف گذشتهٔ شوروی جمهوری معروف است. در ماه نوامبر، در جریان قورولتای (کنگره) سراسری جمهوری، وی خواستار تغییر نام هر چهار ناحیهٔ پایتخت جمهوری ـــ پروومایسکی، اسوردلوفسکی، لنینسکی و اوکتیابرسکی ـــ به زبان قرقیزی شد. سپس، وزیر منابع طبیعی، محیط زیست و نظارت فنی، «دینارا کوتمانوا» را از این‌که در یک جلسه پارلمانی به‌زبان روسی صحبت کند، که باید اشاره کنیم در وضعیت قرقیزستان رسمی است، ممنوع کرد.
این «حمایت از حقوق قربانیان سرکوب سیاسی» دومین تلاش طی سه سال گذشته است. اگر این لایحهٔ قانونی تصویب شود، این امر منجر به تبرئهٔ سیاسی و حقوقی شرکت‌کنندگان در قیام‌های ضدشوروی باسمچی‌ها، مبارزان لژیون «اس اس» ترکستان و جنایتکاران خواهد شد. چنین لایحه‌ای برای اولین بار پس از قطعنامهٔ پارلمان اروپا «در مورد اهمیت حافظهٔ اروپایی برای آیندهٔ اروپا» ظاهر شد، که گزارش داد جنگ جهانی دوم مشترکاً توسط اتحاد جماهیر شوروی و آلمان نازی آغاز شده است. از جمله آغازگران اعادهٔ حیثیت «قربانیان سرکوب ۱۹۱۸ ـ ۱۹۵۳»، بنیاد «سوروس» است که (همراه با وزارت خارجهٔ بریتانیا و وزارت امور خارجهٔ ایالات متحده آمریکا) بودجهٔ پروژهٔ « دولت آزاد» را تأمین می‌کند. «دیمیتری اورلوف»، کارشناس علوم سیاسی قرقیزستان می‌گوید: «نمایندگان به قرقیزستانی‌ها پیشنهاد می‌کنند که در برابر جاسوسان، خائنان، راهزنان، تروریست‌‌ها، رشوه‌گیران و اختلاس‌کنندگان اظهار پشیمانی کنند، و به اخلاف آنها پول پرداخت کنند. در مبارزه با گذشتهٔ شورویِ قرقیزستان، نمایندگان بمبی ساختند که قادر به دشنام و به‌باد انتقاد گرفتن هر دولتی است».
همدستان نازی‌های آلمانی در اوکراین را نیز اعادهٔ حیثیت کردند، زمانی که در اکتبر ۲۰۲۱ میزگرد «خاطرهٔ سرکوب‌ها: تجربهٔ قرقیزستان و اوکراین» در کیف برگزار شد، در کار آن از قیرقیزستان «المیرا نوگویباوا»، رئیس بسیاری از سازمان‌های غیردولتی طرفدارغرب، شرکت کرد. در نسخهٔ جدید این لایحهٔ قانونی، از جمله، اعادهٔ حیثیت از افرادی که در دورهٔ اتحاد جماهیر شوروی به‌دلیل جرایم مالی، اقتصادی و کار خلاف قانون محکوم شده‌اند، یعنی دزدان عادی، پیشنهاد می‌شود. نویسندگان این لایحهٔ قانونی همچنین جنایات جاسوسی، خرابکاری، کارشکنی، تخریب و حملات تروریستی را جرم نمی‌دانند (در متن پیش‌نویس قانون، این مفاهیم وجود ندارد).
سابقه‌ای بی‌اندازه خطرناک در حال به‌وجود آمدن است. نویسندگان این لایحهٔ قانونی می‌خواهند به‌طور کامل تصمیمات اتخاذ شدهٔ دادگاه‌های دوران شوروی در مورد حقایق اثبات‌شدهٔ راهزنی و ترور را از اعتبار ساقط کنند. کسانی که روستاها را سوزاندند، قطارها را از ریل خارج کردند، فعالان شوروی و کشاورزان عادی را به‌دار آویختند، اکنون به قهرمانان قرقیزستان جدید تبدیل خواهند شد. با تصویب چنین قانونی، اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان کشوری اعلام خواهد شد که نسل‌کشی مردم قرقیز را انجام داده است.
زنده کردن لایحهٔ قانونی اعادهٔ حیثیت از «قربانیان سرکوب سیاسی» با تقویت نفوذ طایفه «باقی‌اف»، که در لندن مستقر شده‌اند، مرتبط است. کانال تلگرامی «Nezygar»* می‌نویسد: «لحظه‌های خاصی وجود دارد که انسان را به این باور می‌رساند که طایفهٔ «باقی‌اف» مدت‌هاست با آنگلوساکسون‌ها همکاری و برای بازگشت پیروزمندانه آنها به قرقیزستان تلاش می‌کند». امروز نفوذ آنگلوساکسون در قرقیزستان در سطح نهادهای دولتی حضور دارد، به‌نحوی که شهروند بریتانیایی «رابین اورد اسمیت» («یک دیپلمات حرفه‌ای سابق با مسؤولیت نظامی») که اخیراً درگذشت، بازرس تجاری در این جمهوری بود. معاون اول نخست‌وزیر، «ادیل بایسالوف»، سفیر سابق قرقیزستان در لندن است. رسانه‌های قرقیزستان «بایسالوف» را یکی از اعضای تیم طایفهٔ «باکی‌یف»، از حامیان سرسخت «میدان» کیف و «یکی از شرکت‌کنندگان کلیدی در کودتای اکتبر ۲۰۲۰، زمانی که «ادیچکا» از مصونیت دیپلماتیک خود برای آوردن پول از بریتانیا به قرقیزستان استفاده کرد، می‌نامند».
در تابستان ۲۰۲۲، جابه‌جایی‌های مهم پرسنلی در قرقیزستان، در رأس آن، صورت گرفت. شماری از مقامات بلندپایه با دیدگاه‌های طرفدار روسیه برکنار شدند. آن‌طورکه رسانه‌های روسی می‌نویسند، آغازگر این برکناری‌ها «کارفرما “الکسی شیرشوف”، یکی از معتمدین فرزندان “کورمانبک باقی‌یف،” رئیس جمهور سابق “ماکس باقی‌یف” بوده است.» روی هم رفته، فاکتها حکایت از آن دارند که روند «اوکراینی کردن» قرقیزستان با سرعت تمام آغاز شده است. ۷ نوامبر، سفیر بریتانیا، «چارلز ادموند گرت»، پایان مأموریت خود در قرقیزستان را اعلام کرد. او، در اکتبر ۲۰۲۰، تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه، آن‌طور که نوشته بودیم، تأمین مالی اعتراضات در بیشکک را سازماندهی کرده بود. «چارلز گرت» به سازماندهی متینگ‌های ضددولتی رهبران و فعالان احزاب اپوزیسیون «بیر بول» (آ. سلیمانوف)، «آتا مکِن» (ژ. آکایف) «رسپوبلیکا» (م. ژنچوروف)، «سوسیال دموکرات‌های قرقیزستان» (س. آتامبایف)، و «اصلاحات» (ک. سورونقولییف) کمک می‌کرده است.
در آوریل ۲۰۲۲، روزنامهٔ دولتی قیرقیزستان، «قیرقیز تووسو» مقاله‌ای منتشر کرد که در آن گفته شده بود سفیر بریتانیا در جمهوری، «چارلز گرت»، کادر اطلاعاتی MI6، ضمن مشاوره با رهبران تشکل‌ها و نهادهای سیاسی طرفدار غرب، به‌ویژه رهبر حزب «آتا ـ مِکن» «اوموربک تکبایف»، «فعال مدنی» «عادل توردوکلوف»، و همچنین حامیان رؤسای جمهور سابق کشور «اوتونباوا» و «آتامبایف»، مشغول کارهای خرابکارانه است. بر اساس برخی داده‌ها، «گرت» در ایجاد درگیری در مرز قرقیزستان و تاجیکستان نیز مشارکت داشته است. استعفای او به این دلیل است که می‌خواهد از شهرت دست داشتن در کودتای قریب‌الوقوع طرفدار غرب دوری کند.
ــــــــــ
* کانالی ناشناس در شبکهٔ اجتماعی تلگرام که اخبار و تحلیل‌هایی را در مورد موضوعات سیاسی منتشر می‌کند. مترجم
https://www.fondsk.ru/news/۲۰۲۳/۰۱/۰۶/na ـ puti ـ reabilitacii ـ basmachej ـ i ـ turkestanskogo ـ legiona ـ ss ـ ۵۸۱۵۳.html