پیشگیری از دوگانهسازیهای مصنوعی از وظایف مهم دولت است
هفتۀ گذشته هم میهنان ما شاهد چالش تازهای میان شهروندان تهران و شهرداری دال بر مداخلهگری بهجای آنان در اقدامات دولت بهسود اهالی شهر بودند.
خبرها حاکی از آن بود که شهرداری تهران قصد احداث یک مسجد در پارک تاریخی قیطریه را دارد. دلیل ارائه شده از طرف شهرداری برآورده کردن نیاز ساکنان آن منطقه به دسترسی آسان به محل عبادت بهدلیل کمبود مسجد در آن منطقه بود. در حالی که محلۀ قدیمی قیطریه دارای حداقل سه مسجد بزرگ و تاریخی و جمعاً ده مسجد است.
این تصمیم شهرداری، که میتواند منجر به قطع درختان کهنسال پارک قیطریه و صدمه به بافت تاریخی آن شود، مورد اعتراض گروه کثیری از اهالی تهران قرار گرفت و با نشر بیانیهای در مخالفت با آن، کارزار جمع آوری امضا بهراه انداختند که تاکنون بالغ بر ۱۲ هزار امضا جمع آوری شده است.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران، بهجای تأمل پیرامون این مطالبۀ مدنی شهروندان تهران، در واکنش به صداها و اقدامات اعتراضی آنها گفت: «حتماً در پارکها مسجد میسازیم، مسجد خوب هم میسازیم.» او در پاسخ به نگرانیها دربارۀ قطع احتمالی درختان در این پارک افزود: «درختی قطع نمیشود … حدوداً ۱۰ ـ ۱۵ نهال آنجا است که قرار شده جابهجا شود.»
عبدالمطهر محمد خانی، سخنگوی شهرداری تهران، نیز به اهالی تهران که تجربۀ چهلساله از تخریب بناهای تاریخی و احداث ساختمانهای مدرن بیقواره و مراکز خرید و فروش بهجای آنها را دارند، گفته است ساخت مسجد در بوستانهای فرامنطقهای (پارکهای بزرگ غیرمحلهای)، از جمله پارک قیطریه، مصوبۀ شورای عالی مساجد تهران را دارد.
سرانهٔ ساخت مسجد در تهران در مقایسه با دیگر شهرهای ایران، و از آن بدتر پایتختهای کشورهای اسلامی، بسیار پایینتراست.
پارک قیطریه ١٢٢ هزار متر مربع است و مساحت در نظر گرفته شده برای مسجد حدود ٨٢٠ متر مربع، یعنی چیزی کمتر از ٧ دهم درصد از کل پارک، را شامل میشود.
مسجد پارک قیطریه علاوه بر درخواست مکتوب مردمی، خیرین نیکوکار از اهالی همان محل را هم دارد که کلیۀ هزینههای ساخت مسجد را متقبل شدهاند و شهرداری تهران در واقع تسهیلگر مشارکت مردم در این امر خیر است.
پس از بررسی دقیق و مشورت با کارشناسان دستور بازطراحی نقشه مسجد به نحوی است که هیچ کدام از درختهای کهنسال در محل احداث مسجد واقع نشود.
در طرح اولیه ۴ درخت کهنسال در طراحی بخش اصلی مسجد قرار میگرفت که با تأکید شهردار و با تغییر نقشۀ ساخت، این چهار درخت ارزشمند در حیاط روباز روبروی مسجد و در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. در ضمن هیچ کاربری تجاری و فروشگاه و مغازه و … برای طرح مسجد درنظر گرفته نشده و نخواهد شد.
در همۀ شهرهای دنیا پارکها و بوستانهای بزرگ با کاربریهای چندگانه نیازهای متنوعی از شهروندان را برآورده کرده و در کنار توجه به محیط زیست با طراحی اکوپارکها، تمپارکها و … آنها را به محل دائمی حضور شهروندان تبدیل میکنند.
ارتقای پارکهای تهران به محیطهایی با کاربریهای چندگانه اجتماعی از طریق اضافه شدن فضاهای هنری، آموزشی، فرهنگی و علم و فناوری یکی از رویکردهای راهبردی شهرداری تهران است.
در این دوره که حجم درختکاری و ایجاد فضای سبز و تأسیس پارکهای جدید و تکمیل ابرپروژه کمربند سبز تهران بهگواه آمار و اسناد رشد چشمگیری داشته، ایجاد دوقطبی کاذب مسجد ـ درخت از سوی رسانههای اپوزیسیون و رقبای سیاسی در مقابل مردمی که تغییر در این حوزه را میبینند کاری بیهوده است.
سخنگوی شهرداری تهران در خاتمه، ضمن تشکر از «دغدغههای ارزشمند فعالان محیط زیست» به التزام شهرداری تهران در رعایت نکات مورد نظر مردم اشاره کرده و افزوده است، «مسجد پارک قیطریه چهل و چهارمین مسجد پارکهای فرامنطقهای شهر تهران خواهد بود و به برآورده کردن طیفی از نیازهای مخاطبان این بوستان مهم و زیبای شهر تهران کمک خواهد کرد.»
اما تجربۀ زیستی اهالی استانهای مختلف ایران، با همۀ آنچه محمد خانی سخنگوی شهرداری تهران بر زبان آورده است همخوانی ندارد. تخریب برخی بناهای تاریخی و فضای سبز شهرستانها، سر برآوردن بناهای مختلفالشکل و نامتناسب، رشد سرطانی مراکز داد و ستد و بازارهای بزرگ با تابلوهایی به زبان انگلیسی، برخورداری ناکافی محلههای نوساز، بهویژه در مناطق تهیدستنشین شهری، از امکانات ضرور بهداشتی و فضای سبز، اختصاص و انحصار فضاهای سبز و پاکیزه نگهداشتن معابر به محلههای اعیاننشین شهری، رسیدگی ناکافی به تمیزی و آراستگی خیابانها و معابر عمومی، و… از جمله کمبودهای جدی در خدماترسانی شهرداریها و از جمله شهرداری تهران بوده است. این بیتوجهیها نسبت به آلودگی فضا و هوا، سلامت شهروندان را تهدید میکند. افزون بر آن، عدم رسیدگی جدی به وضع روستاهای دور افتاده، کاستن از دامنۀ تبعیض و فاصله میان شیوۀ زندگی شهر و روستا را با اخلال روبرو کرده است.
این گسلهای اجتماعی نهتنها موجب نارضایتی بهحق گروههای بزرگی از شهرنشینان و روستائیان کشور شده، بلکه مورد بهرهبرداری سیاسی برخی از محافل لیبرال و اپوزیسیون وابسته به آنها شده است. آنها در همین روزها کارزار مردمی جمعآوری امضا برای جلوگیری از تخریب پارک قیطریه، یا کارزار جمعآوری آشغال به مناسبت سیزده بدر را بهسود سیاستهای مخرب خود مصادره کرده و حتی با فراموشی عمدی کارزار کارگری اخیر برای حداقل دستمزد ۱۵ میلیون تومان، در مجلهای به نام «مجلۀ لیبرال دموکراتهای جمهوریخواه ایران»، از مردم تهران خواستهاند که «روز سیزده بدر با حضور خود در پارک قیطریه اعتراض به تجاوز شهرداری تهران به مکانهای همگانی را به گوش شهردار تهران برسانند.»
چنانچه دولت این خواست مشروع و مدنی شهروندان در حفظ اماکن تاریخی و فضاهای سبز را، که ارتباط مستقیم با حفظ محیط زیست و سلامت جسم و روح آنها دارد، نادیده بگیرد، به ایجاد دوگانۀ مصنوعی دیگری در کنار دوگانههایی مانند موضوع حجاب در ایران دامن خواهد زد. ایجاد چنین دوگانههایی بر دامنۀ دوقطبی شدن جامعه میافزاید و پیوند فرهنگی و همدلیهای ملی جهت حفظ تاریخ و فرهنگ ایرانی را تضعیف میکند.
حفظ اماکن تاریخی و فضای سبز کشور، حفظ ثروتهای ملی ایران است. دولت ابراهیم رئیسی باید به خواست برحق مردم تهران در حفظ بنای تاریخی پارک قیطریه، که از کهنترین یادگارهای اجداد ما است، گوش شنوا داشته باشد. بیتردید احداث مساجد و دیگر مراکز مربوط به اجرای مراسم و مناسک دینی از حقوق حقۀ مردم مسلمان ایران است، به همان میزان که توجه به محیط زیست و حفظ سلامت شهروندان از وظایف دولت است. اصرار بر تقدم هرکدام از این نیازها و خواستهها، یا نادیده گرفتن هرکدام از آنها بهسود دیگری، بر تفاوتها و اختلافات سلیقهای و دیدگاهی میان باشندگان کشور خواهد افزود. مسؤولان دولتی هرکدام در پیشگیری از این دوگانهسازیها و اهتمام به سود همۀ گروههای اجتماعی، پاسخگو هستند.
در شرایط فعلی، عدهی از مردم به حکومت و دولت اعتماد ندارند. عدهی زیادی از اسلام بیزار شدهاند و رویگردان. حتا مذهبیها هم دیگر از مسجد و حکومت اسلامی فاصله میگیرند. علاوه بر شکافهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی که هرروز عمیقتر میشود، مشکلات اقتصادی و فقر بیشتر میشود.
آیا ملت مسجد نیاز دارد یا خانه و نان و آب؟ همین سرمایه مسجد را برای حفظ منابع آبی استفاده کنند، اگر برای(حفظ اسلام و) ملت میخواهند کاری کنند.
امثال اینکارها، که باعث تشنج است و شکافهای جامعه را، بیزاری مردم از حکومت و اسلام را تشدید میکند، جز همراهی با دشمنان ملت است؟ دشمنان خارجی که استهلاک و فروپاشی ملت ایران را به تماشا نشستهاند.
امثال این شهردارها، و وزرا و مسوولین که فقط برای تظاهر و ترفیع مسجد میسازند، هیزم سوختن ملتشان را جمع میکنند. در خلوت خود چه میکنند این حماله الحطبها؟