ستاره‌ای که زود خاموش شد
شهرت میرزاخانی تا حد زیادی مدیون مطالعات وی روی هندسه هایپربولیک است. وی عموماً روی حالات هندسی که از لحاظ تئوری بسیار پیچیده هستند، کار می‌کرد. میرزاخانی به‌دلیل پیچیدگی بیش از حد مسایل عمدتاً روی رول‌های کاغذی بزرگ کار می‌کرد و آنقدر روش‌های گوناگون را امتحان می‌کرد و اشکال مختلف را ترسیم می‌کرد تا بالاخره به راه‌حل دست پیدا کند.
میرزاخانی برای کار با این میزان پیچیدگی، چند روش متفاوت را ابداع کرده و توسعه داد. وی متعاقباً موفق به ابداع روشی واقعاً خیره کننده و نوآورانه در یک زمینه واقعاً پیچیده شد.
همیشه از مسیر زندگی‌اش در آینده مطمئن نبود. در دوران کودکی‌اش در ایران بسیار خلاق و باهوش و در عین حال پرانرژی بود، به حدی که نمی‌دانست این انرژی را چگونه تخلیه کند. در دوران کودکی که مصادف بود با اوایل دهه ۸۰ میلادی، قصد داشت نویسنده شود. شیفته رمان خواندن بود و زیاد کتاب می‌خرید. با این حال تأثیر برخی از بزرگ‌ترها بر زندگی وی توجهش را به‌سمت دیگری جلب کرد.
مریم میرزاخانی اولین زن تاریخ است که موفق به دریافت مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ شد، جایزه‌ای که به نوبل ریاضیات شهره است.
میرزاخانی در سال ۲۰۰۸ در مصاحبه‌ای با مؤسسه ریاضیات «Clay» عنوان کرد: برادر بزرگ‌ترم کسی بود که مرا به علم، به‌طور کلی علاقه‌مند کرد و با من راجع به مشکلات و مسایل ریاضی که در آن زمان در مدرسه با آنها دست به گریبان بود، صحبت می‌کرد. من نیز به حل مسایل پیچیده ریاضی علاقه‌مند شدم. وی در سال ۲۰۰۸ در موسسه «Clay» پژوهشگر بود.
مریم عاشق آن لحظه‌ای بود که مساله‌ای حل می‌شد و جواب آن را می‌یافت.
معلمان و دوستان زیادی در قرارگیری وی در مسیر ریاضیات نقش داشته‌اند. یک سال در امتحان ریاضیات دبیرستان به‌طرز عجیبی نمره پایینی گرفت، زیرا معلمش به مهارت‌های او در ریاضیات اعتقاد نداشت. مریم به‌شدت دلسرد شد و این موضوع باعث شد تا به تحقیق بپردازد تا ببیند آیا واقعا ریاضیات جوابگوی اشتیاق و تلاش وی خواهد بود یا خیر.
خوشبختانه معلم ریاضی بعدی مریم موجب دلگرمی وی شد. مریم در همان مدرسه با رویا بهشتی آشنا شد و این آشنایی موجب افزایش علاقه آنان به ریاضیات گشت. مرحومه مریم میرزاخانی و بهشتی هر دو از ریاضیدانان برجسته دنیا هستند.
این دو در آن زمان سخت بر روی ایجاد فرصت‌ها و امکانات برابر برای دانش‌آموزان دختر در مقابل دانش‌آموزان پسر تلاش کردند.
در هنگام فارغ‌التحصیلی از دبیرستان به‌خوبی در مسیر تبدیل شدن به یک استعداد برتر در ریاضیات قرار گرفته بود. وی مقطع کارشناسی را در دانشگاه شریف گذراند و در این سال‌ها موفق به دریافت چندین جایزه داخلی و خارجی نیز گشت. سپس به آمریکا مهاجرت کرد و موفق به دریافت مدرک PH.D. از دانشگاه هاروارد آمریکا شد.
وی در سالهای اخیر به‌عنوان استاد دانشگاه استنفورد مشغول به تدریس بود.
میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ برای سهم برجسته‌اش در مطالعات دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای مدولی به‌عنوان اولین زن در تاریخ موفق به دریافت مدال فیلدز که به نوبل ریاضیات معروف است، شد.
از سال ۱۹۳۶ تاکنون، مدال فیلدز هر چهار سال یک بار به دو یا چهار ریاضیدان برتر زیر ۴۰ سال اعطا شده است که مریم میرزاخانی اولین و تاکنون تنها زنی بوده که این جایزه را کسب کرده است.
شهرت میرزاخانی تا حد زیادی مدیون مطالعات وی روی هندسه هایپربولیک است. وی عموماً روی حالات هندسی که از لحاظ تئوری بسیار پیچیده هستند، کار می‌کرد. میرزاخانی به‌دلیل پیچیدگی بیش از حد مسایل عمدتاً روی رول‌های کاغذی بزرگ کار می‌کرد و آنقدر روش‌های گوناگون را امتحان می‌کرد و اشکال مختلف را ترسیم می‌کرد تا بالاخره به راه‌حل دست پیدا کند.
میرزاخانی برای کار با این میزان پیچیدگی، چند روش متفاوت را ابداع کرده و توسعه داد. وی متعاقباً موفق به ابداع روشی واقعاً خیره کننده و نوآورانه در یک زمینه واقعاً پیچیده شد.
روش کار کردن وی آهسته بود و برخلاف دیگر ریاضیدانان برجسته که عمدتاً در یک لحظه دراماتیک روش حل مسأله را کشف می‌کنند، میرزاخانی توانایی داشت تا ماه‌ها و حتی سال‌ها روی یک مسأله وقت بگذارد. به گفته خودش گذر زمان موجب می‌شد تا جنبه‌های مختلف مسایل را ببیند.
همکاری میرزاخانی با امیر محمدی از دانشگاه تگزاس و الکس اسکین از دانشگاه شیکاگو در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ نقش مؤثری در یافته‌هایش داشت. مقاله مشترک ۱۷۲ صفحه‌ای میرزاخانی و اسکین در زمینه فضای مدولی سر‌و‌صدای زیادی به‌همراه داشت. به‌طوری که برخی دانشمندان از آن به عنوان «تایتانیک» و «آغاز یک عصر جدید» یاد کردند.
مریم میرزاخانی بسیار بر هیجان و لذت موجود در ریاضیات تأکید داشت. وی می‌گفت: زیبایی ریاضیات تنها به علاقه‌مندان صبورش رخ می‌نمایاند.
میرزاخانی در سال ۲۰۰۸ عنوان کرده بود: اگر ریاضیات در دبیرستان اشک شما را بیاورد، شاید این گفته که ریاضی جذاب است، عجیب به‌نظر برسد و بگویید آیا ریاضیات هیجان‌انگیز است؟ من می‌گویم بله، هیجان‌انگیز است. تقریباً هر چیزی می‌تواند منبع تعجب و هیجان باشد، اگر شما انگیزه و شرایط مناسب داشته باشید.
اعتقاد من این نیست که همه باید ریاضیدان شوند اما اعتقاد دارم که بسیاری از دانش‌آموزان یک شانس واقعی به ریاضی نمی‌دهند. ریاضیات بدون اشتیاق و هیجان ناامیدکننده و سرد به‌نظر می‌رسد. زیبایی ریاضیات تنها به علاقه‌مندان صبورش رخ می‌نمایاند.
تصاحب مدال فیلدز توسط مریم میرزاخانی به‌عنوان تنها زنی که موفق به دریافت این جایزه شده به خصوص با توجه به تعداد کم دانشمندان زن، دلپذیر است.
قدرشناسی
قدر زر زرگر شناسد قدر گوهر گوهری