سیاست جدید جنگی آلمان

به‌دنبال اعلان برلین مبنی بر ارسال یک کشتی جنگی به دریای جنوب چین، پکن اخطار داده است. هفته گذشته وزیر دفاع آلمان تأیید نمود که در ماه اوت سالجاری کشتی جنگی باواریا به‌سوی اقیانوس‌های هند و آرام حرکت خواهد کرد و به‌دنبال یک رشته تمرینات از دریای جنوب چین نیز عبور خواهد نمود. اعلان مزبور پس از آن بود که دو کشتی هواپیمابر آمریکایی با تمامی ‌نفرات جنگی، عملیاتی را در آب‌های آن نواحی انجام داده و نیروی دریایی چند کشور دیگر نیز از‌جمله فرانسه و انگلستان، انجام گشت‌هایی را برای سال ۲۰۲۱ اعلان نموده بودند. وزیر امور خارجه چین، وانگ یی در پایان هفته گذشته اظهار داشت، از قرار معلوم «برخی از کشورهای غرب خواهان عدم ثبات در این منطقه می‌باشند». در حالیکه دولت آلمان ــ به‌خاطر رعایت منافع این کشور  ــ تظاهر به مراعات می‌نماید، بنابر اعلان کتبی وزارت دفاع آلمان، احتمالاً چین بیش از روسیه، از جمله به لحاظ نظامی، برای منافع ما تبدیل به خطر گشته است.

تهدیدهای تازه

وزارت دفاع آلمان از بروز «تهدیدهای تازه»ای از جانب روسیه اخطار داده است، و بیش از آن از جانب چین. این محتوای یک سند درونی مربوط به برنامه‌ریزی این وزارتخانه است که روزنامه Welt am Sonntag در آخر هفته گذشته گزارش نمود. به‌طوری که وزارتخانه مزبور ارزیابی می‌کند، در حالیکه مسکو اختلال ثبات و تضعیف پیمان ناتو را به‌عنوان هدف اعلی خویش دنبال می‌نماید، پکن به‌ویژه مایل به تحکیم روابط اقتصادی و «سامان دادن به نظام بین‌المللی به‌موازات منافع خویش» بوده و در این جهت دائم «از روسیه در راه فزونی نفوذ خویش پیشی می‌گیرد«. [۱] ارتش جمهوری خلق چین از‌جمله دارای ۲ میلیون سرباز، ۱۶۰۰ هواپیمای شکاری، «بزرگ‌ترین ظرفیت موشکی» و نیز تسلیحات ماوراء‌صوت می‌باشد. علاوه بر آن دارای «مجموعه چشمگیری از پهپادهای مسلح بوده، تجهیزات وسیعی از دستگاه‌های شنود ماهواره‌ای دارد که توسط آنها قادر به عملیات مؤثر علیه سایر کشورها می‌باشد. به نقل از سند درونی مزبور گفته شده است این را نیز نباید از قلم انداخت که پکن بر ظرفیت‌های هسته‌ای خویش افزوده و تبدیل به مخاطره گشته است.

حرکت کشتی جنگی باواریا

نکات اصلی این سند زمانی به اطلاع عموم می‌رسد که آلمان در چارچوب قدرت‌های مجاور اقیانوس اطلس آغاز به همکاری وسیع نموده و به جهت نظامی ‌نیز بیش از پیش در مقابل چین جبهه‌گیری می‌نماید. در حالیکه در سال گذشته قصد ارسال کشتی جنگی آلمان به منطقه آسیایی اقیانوس آرام به‌خاطر بروز پاندمی ‌کووید ــ۱۹ تحقق نیافت [۲] در سالجاری قرار است به واقعیت بپیوندد. به همین جهت قرار است کشتی جنگی باواریا در آغاز ماه اوت از دریای مدیترانه به‌‌راه افتد، ابتدا در عملیات Sea-Guardian شرکت نموده، سپس از طریق کانال سوئز به عملیات اروپایی آتلانتا در شاخ آفریقا بپیوندد و پس از انجام عملیات مقابله با دزدان دریایی، در مسیر اقیانوس هند به‌‌راه خویش ادامه دهد. [۳] پس از گذر از راه آبی مالاکا از میان مالزی، سنگاپور و اندونزی به استرالیا رسیده و سرانجام در مقابل شبه جزیره کره در مراقبت از تحریم‌ها علیه کره شمالی مشارکت نماید. علاوه بر آن از پهلو کرفتن در ژاپن نیز سخن رفته است. [۴] آنگاه قرار است این کشتی جنگی به‌سوی مبدأ حرکت بازگشت نماید که البته در مسیر بازگشت از دریای جنوب چین گذر خواهد نمود. با توجه به درگیری‌های فراوانی که در آب‌های منطقه صورت می‌گیرند شاید این بخش خطرناک‌ترین مرحله اقدامات مزبور باشد.

دریای جنوب چین

نیروی دریایی آلمان در عملیات پاسداری نیروهای غرب، با گذر از دریای جنوب چین در آب‌هایی شرکت می‌جوید که برای چین دارای اهمیت ویژه است. این فقط بدان خاطر نیست که بخش‌های عظیمی ‌از تجارت جهانی از طریق این دریا انجام می‌گردد. به ارزیابی کارشناسان، ارزش کالاهای در حال انتقال از این راه سالانه قریب ۴ بیلیون دلار است. مهم‌تر اما این است که برای چین امکان حمله از جانب کشتی‌های جنگی به این کشور از آب‌های مقابل سواحل چین بسیار ساده گشته و این موضوع حافظه تاریخی چینی‌ها را به یاد گذشته‌ها می‌افکند. در قرن ۱۹ قدرت‌های استعمارگر غرب از جمله بدین دلیل قادر به تسلط بر چین گشتند که این کشور در موقعیتی نبود که بتواند در مقابل تهاجم کشتی‌های جنگی آنان از جانب دریای جنوب چین از خود دفاع نماید. جلوگیری از اینگونه اتفاقات از محوری‌ترین وظایف ارتش چین به‌شمار می‌رود. [۵]

عملیات با کشتی‌های هواپیمابر

به‌همین جهت تکرار سیاست کشتی‌های جنگی قرن ۱۹ که اکنون قدرت‌های غرب به‌میزان وسیع اعمال می‌نمایند اقدامی‌ است که آنرا به‌بهانه تضمین امنیت کشتیرانی به‌سختی می‌توان پذیرفت. زیرا ابتدا دو کشتی هواپیمابر آمریکایی با تمام تجهیزات و نفرات در آغاز ماه فوریه در دریای جنوب چین آغاز به مانور نمودند که خود قدرت‌نمایی بی‌پرده‌ای بود، با توجه به اینکه اینگونه تمرینات را می‌توانستند به‌سادگی در نواحی فاقد حساسیت جغرافیایی نیر انجام دهند. همچنین در آغاز ماه فوریه وزیر دفاع فرانسه، فلورنس پارلی، اعلام نمود که زیر‌دریایی اتمی ‌موسوم به «اِمِراد» و یک کشتی دیگر نیروی دریایی این کشور پس از چند ماه تردد در اقیانوس هند و اقیانوس آرام و انجام تمرینات مشترک جنگی با نیروهای دریایی آمریکا و ژاپن نیز به‌نوبه خود از دریای جنوب چین عبور نموده است: وی این را «دلیلی قوی برای اثبات توانمندی نیروی دریایی فرانسه برای عملیات درازمدت و با فاصله زیاد» از فرانسه دانست. [۶]

تمایل به عدم ثبوت

اواسط فوریه کشتی حامل بالگرد «تونِرّه» و کشتی جنگی «سورکوف» از پایگاه دریایی تولُن به‌سوی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس به‌‌راه افتادند. این کشتی‌ها قرار است در همکاری با نیروهای دریایی آمریکا و ژاپن دو بار از دریای چین عبور نمایند [۷]. در اقدامی ‌دیگر قرار است کشتی هواپیمابر انگلیسی ملکه الیزابت در ماه مه به‌‌راه افتد تا مشترکاً با نیروی دریایی ژاپن در یک عملیات دریایی شرکت نمایند. در این تمرینات آمریکا و هلند نیز با استفاده از کشتی‌های اسکورت و هواپیماهای جت شرکت خواهند نمود. [۸] بنابر برداشت ناظران، کشتی ملکه الیزابت از دریای جنوب چین گذر خواهد نمود. در این بین دولت استرالیا اعلان نموده است که نیروی دریایی این کشور مانند گذشته به‌کار خویش ادامه داده و مرتب در دریای جنوب چین عملیات تمرینی انجام خواهد داد. [۹] در روز ۶ مارس وزیر امور خارجه چین وانگ یی با توجه به سیاست کشتی جنگی غرب اظهار داشت که در سال گذشته همه دنیا «شاهد بوده است که فاکتورهای عدم ثبات و مخاطرات امنیتی دریای جنوب چین به‌طور عمده از خارج از منطقه سرچشمه می‌گیرند». به‌روشنی «آمریکا و برخی از سایر کشورهای غربی در آرزوی بی‌ثباتی در منطقه می‌باشند». [۱۰]

منافع متناقض

مشارکت برلین در چارچوب عملیات دریایی غرب در سواحل چین متکی بر این است که کشتی جنگی باواریا برخلاف کشتی‌های جنگی آمریکا به حریم ۱۲ مایلی جزایر دریای جنوب چین تجاور نخواهد نمود. پکن عبور نظامی ‌از این حریم ۱۲ مایلی را به دریافت جواز عبور مشروط نموده است و واشنگتن بر حسب عادت همواره آنرا نادیده می‌گیرد. علاوه بر آن به‌طوری که گزارش شده است دولت آلمان خواهان پهلو گرفتن کشتی جنگی باواریا در یکی از بنادر چین است تا برای چین از تحریکات ناشی از سیاست کشتی جنگی تا حدودی بکاهد [۱۱]. علت آن نیز این است که برای اقتصاد آلمان خسارات وارده بر روابط با پکن غیرقابل پیش‌بینی است. در باره اهمیت معاملات آلمان و چین، در پایان ماه فوریه مدیر سابق زیمنس “جُو کِزِر” اظهار داشت: جمهوری خلق چین «درصورت لزوم مشکلی ندارد که از معامله با آلمان چشم‌پوشی نماید». اما «در جهت معکوس این امر مصداق نداشته، وابستگی‌های حساس و چالش‌انگیزی در بین است.» [۱۲] این حسابگری‌ها تاکنون موجب خویشتن‌داری آلمان در مورد آمادگی تعرض خشونت‌آمیز علیه چین می‌باشد.

پاورقی‌ها

[1] Christoph B. Schiltz: Verteidigungsministerium warnt vor neuen Bedrohungen durch Russland und China. welt.de 07.03.2021.
[2] S. dazu Asiens Schlüsselmeer.
[3] Thomas Wiegold: “Flagge zeigen für Werte, Interessen und Partner”: Marine schickt Fregatte ins Südchinesische Meer (Update). augengeradeaus.net 02.03.2021.
[4] S. dazu Die neue deutsche Kanonenbootpolitik.
[5] Geoff Dyer: The Contest of the Century. The New Era of Competition with China. London 2014.
[6] Xavier Vavasseur: A French Navy SSN Patrolled the South China Sea. navalnews.com 09.02.2021.
[7] Xavier Vavasseur: French Amphibious Ready Group Sets Sails For The Indo-Pacific. navalnews.com 18.02.2021.
[8] Nick Childs: UK’s Carrier Strike Group: beginning to come together. iiss.org 23.02.2021.
[9] Daniel Hurst: Australian military to continue patrolling South China Sea as Beijing warns Taiwan independence ‘means war’. theguardian.com 29.01.2021.
[10] Danson Cheong, Tan Dawn Wei: US is disrupting security in South China Sea: Chinese Foreign Minister Wang Yi. straitstimes.com 08.03.2021.
[11] Daniel Brössler, Mike Szymanski: Reise in die Untiefen der Weltpolitik. sueddeutsche.de 04.03.2021.
[12] Nicole Bastian, Dana Heide: Joe Kaeser fordert gemeinsame europäische Antwort auf Chinas Wirtschaftsstrategie. handelsblatt.com 26.02.2021.