حمله به نفتکشهای اسرائیلی، پیآمد حملات هوایی به سوریه
روسیه در حال توسعه یک استراتژی برای حفاظت کارآمدتر از حاکمیت سوریه است. ایالات متحده از منطقه خارج میشود و میخواهد بیشتر بر «مهار چین» تمرکز کند. تحولات جدید ژئوپلیتیکی نشان میدهد که چارچوب جاه طلبیهای سیاست خارجی اسرائیل در خاورمیانه تنگ تر میشود.
با حمله پهبادی به نفتکش اسرائیلی، درگیری بین اسرائیل و ایران دوباره بالا گرفته است. چنین تصور میشود که این حمله در واکنش به حملات هوایی اخیر اسرائیل به اهدافی در سوریه صورت گرفته است. روسیه پیشتر تجاوز اسرائیل علیه حاکمیت سوریه را مورد انتقاد قرار داده و پیشنهاد استراتژی جدیدی از سوی مسکو در منطقه را مطرح کرده بود.
حمله ادعایی هواپیمای بدون سرنشین به نفتکش اسرائیلی در اقیانوس هند باعث درگیری مجدد بین اسرائیل و ایران شده است. نفتکش MT Mercer Street، که توسط شرکت کارآفرین اسرائیلی اجال اُفر Ofer’s Zodiac Maritime Ejal اداره میشود، شامگاه پنجشنبه در سواحل عمان مورد حمله موشکی قرار گرفت.
این کشتی در حال حرکت از دارالسلام تانزانیا به فجیره در امارات متحده عربی بود. گفته میشود دو نفر از خدمه، یک انگلیسی و یک شهروند رومانیایی کشته شدهاند. در همین حال، اسرائیل، ایالات متحده و بریتانیای کبیر ایران را مسئول این حمله معرفی کردند. دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس روز یکشنبه گفت: «ما معتقدیم که این حمله عمدی و هدفمند بوده و نقض آشکار قوانین بینالمللی از سوی ایران است.» نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل گفت: من میخواهم بهصراحت بگویم که ایران به این کشتی حمله کرده است.
ارتش آمریکا اعلام کرد شواهد روشنی وجود دارد که نشان میدهد این حملات با هواپیماهای بدون سرنشین انجام شده است. براساس بیانیه ارتش آمریکا، تفنگداران آمریکایی که پس از تماس اضطراری به کمک خدمه نفتکش شتافتند، «شواهدی» ازجمله در محل را مشاهده کردهاند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز در بیانیه خود این موضوع را تأیید كرد. ایران این اتهامات را بهشدت رد میکند. سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه روز یکشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی تلویزیونی گفت: اتهامات «رژیم صهیونیستی» (اسرائیل) «بیاساس» است. شرکت Zodiac Maritime روز جمعه اعلام کرد که در عرشه کشتی مرسر استریت MT Mercer Street حادثهای رُخ داده است و احتمال داد که کار دزدان دریایی باشد.
روزنامه اسرائیلی کان ــ Kan ــ روز یکشنبه گزارش داد که تل آویو از واشنگتن و لندن برای ارائه «پاسخ» به این حمله «چراغ سبز» دریافت کرده است. در روز حادثه، شبکه تلویزیونی العالم با استناد به «محافل مطلع منطقه» گزارش داد که حمله به کشتی مرسر استریت MT Mercer پاسخی به حمله هوایی اخیر اسرائیل به فرودگاه سوریه بود که در آن یکی از اعضای سپاه پاسداران ایران و احتمالاً یک مقام حزبالله نیز کشته شده بودند. صدا و سیما اطلاعات بیشتری ارائه نکرد. اسرائیل در دو هفته گذشته مجموعهای از حملات را علیه اهدافی در سوریه انجام داده است که تصور میشود مشاوران نظامی ایران و متحدان آنها در آنجا مستقر هستند.
اسرائیل از سال ۲۰۱۹ کشتیهایی که نفت ایران را از طریق دریای مدیترانه شرقی و دریای سرخ حمل میکردند هدف قرار داده است. تل آویو تهران را متهم به تأمین مالی و تسلیح شبهنظامیان شیعه در سراسر خاورمیانه میکند. ایران به این قبیل حملات، با هدف قرار دادن کشتیهای اسرائیلی توسط سپاه پاسداران، پاسخ داد. پس از این تبادل ضربات، جنگ سایه بین ایران و اسرائیل در دریا بالا گرفت.
ایران اخیراً چندین بار تأکید کرده بود که دیگر حملات به متحدانش در سوریه را نمیپذیرد و به تجاوز اسرائیل در منطقه پاسخ مناسب میدهد. صرفنظر از این که ایران مستقیماً یا از طریق متحدانش در آخرین حمله به نفتکش اسرائیلی نقش داشته است، قدرت منطقهای شیعه میخواهد به اسرائیل بفهماند که تهران پس از خروج مرحله ای نیروهای آمریکایی از منطقه، کشتیهای اسرائیلی را در خلیج فارس تحمل نخواهد کرد. اسرائیل اخیراً تصمیم گرفت با امارات متحده عربی و بحرین روابط دیپلماتیک برقرار کند. در اواسط ماه ژوئیه امارات سفارت خود را در تل آویو افتتاح کرد. اسرائیل و امارات مدتهاست که در پشت صحنه در زمینه مسائل امنیتی با هم همکاری میکنند.
وزارت دفاع روسیه اخیراً بیانیهای در مورد حملات اخیر اسرائیل به سوریه منتشر کرد که حاوی نشانههایی از تجدیدنظر در استراتژی مسکو دربارۀ حملات بینالمللی غیرقانونی به حاکمیت سوریه بود. براساس این گزارش، روسیه در حال حاضر ارتقاء قابل توجه توان دفاع هوایی سوریه را برای رهگیری حملات به خاک آن کشور آغاز کرده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر سابق اسرائیل هر چند ماه یکبار به مسکو میرفت تا حمایت ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را برای حملات هوایی به اهدافی در سوریه جلب کند. روسیه، ایران و ترکیه اخیراً بهطور مشترک حملات اسرائیل را بهعنوان نقض قوانین بشردوستانه بینالمللی و حاکمیت سوریه محکوم کردند که این امر باعث ایجاد شورش در میان روزنامهنگاران اسرائیلی شد. در اواخر دسامبر۲۰۲۰، سفیر روسیه در اسرائیل، آناتولی ویکتوروف، در مصاحبه با جروزالم پست، اظهار داشت که نیروی بیثباتکننده در خاورمیانه ایران نیست، بلکه اسرائیل است.
ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور تازه ایران در اولین کنفرانس مطبوعاتی پس از انتخابات گفت که سیاست خارجی ایران دیگر محدود به توافق هستهای نخواهد بود. علاوه بر این، رئیسی بهشدت دیدار با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا را رد کرد. ظاهراً روسیه در حال توسعه یک استراتژی برای حفاظت کارآمدتر از حاکمیت سوریه است. ایالات متحده از منطقه خارج میشود و میخواهد بیشتر بر «مهار چین» تمرکز کند. تحولات جدید ژئوپلیتیکی نشان میدهد که چارچوب جاه طلبیهای سیاست خارجی اسرائیل در خاورمیانه تنگ تر میشود.