ظهور اوراسیا: روسیه و ایران وارد شراکت استراتژیک می‌شوند
مشارکت استراتژیک بین روسیه و ایران نشان‌دهنده نزدیکی آشکار رقبای اصلی ایالات متحده در منطقه، به‌ویژه پس از شکست ایالات متحده در افغانستان است. به‌نظر می‌رسد ژئوپلیتیک بازگشته است.
از زمان شکست مفتضحانه در افغانستان، سلطه غرب بر جهان و ادعای آن بر نظم جهانی به‌طور ناگهانی و گسترده به خطر افتاده است. در حالی که روسیه از سال ۲۰۱۴ در حال متوقف ساختن تسلط جهانی ایالات متحده در روند گسترش آن به‌سمت شرق در توده زمینی اوراسیا در مناقشه اوکراین است، ایران سال‌هاست که جاه‌طلبی‌های ایالات متحده و تجربه و تدابیر «دموکراسی» آن را در خاورمیانه به چالش می‌کشد.
غرب اخیراً در چارچوب جنگ هیبریدی، یک کمپین رسانه‌ای گسترده را علیه «دشمنان» آمریکا، یعنی روسیه و ایران به‌راه انداخته است تا واقعیت‌های وضعیت کنونی در سیاست بین‌الملل را تحریف کند. با تجمع نیروهای نظامی روسیه در داخل مرزهای خود، زنگ خطر در جامعه ماوراء اقیانوس اطلس به صدا درآمده است و غرب مسکو را تهدید به «تحریم‌های بی‌سابقه» می‌کند. همین کشورهای فراآتلانتیک، در حالی که تمایلی به ارائه تضمین‌های الزام‌آور برای لغو تحریم‌ها علیه تهران از خود نشان نمی‌دهند، برای واداشتن ایران به بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود، از لفاظی‌های تهدیدآمیز مشابهی دربارۀ آن استفاده می‌کنند.
در این زمینه، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی وی در مسکو دیدار کردند. به گفته سفیر ایران در مسکو، گفته می‌شود دیدار پوتین و رئیسی بیش از سه ساعت به‌طول انجامید و در این دیدار موضوعات مهمی در رابطه با همکاری‌های دوجانبه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پوتین در این اجلاس از رئیسی رئیس‌جمهور ایران خواست که سلام او را به رهبر سیاسی و مذهبی ایران علی خامنه‌ای برساند.
پوتین در این اجلاس با تأکید بر اینکه ایران و روسیه تهدید تروریسم در سوریه را مهار کرده‌اند، بر ضرورت تبادل نظر روسیه و ایران در مورد بحران جدید منطقه یعنی افغانستان تأکید کرد. رئیسی با بیان اینکه ایران بیش از ۴۰ سال در برابر تجاوزات آمریکا مقاومت کرده است، گفت: تحریم‌ها و تهدیدهای آمریکا نمی‌تواند جلوی پیشرفت ایران را بگیرد. در این اجلاس، ایران و روسیه عزم خود را برای به‌روزرسانی قرارداد همکاری ۲۰ ساله خود به سطح یک مشارکت استراتژیک نشان دادند. ایران و چین پیش از این قراردادی ۲۵ ساله با پکن برای سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در زیرساخت‌های ایران امضاء کرده بودند.
رئیس مجلس ایران در فوریه ۲۰۲۱ به مسکو سفر کرد تا پیام خامنه‌ای را به رئیس‌جمهور پوتین برساند و به شریک روسیه در اوراسیا اطمینان دهد که ایران قصد دارد به استراتژی جهت‌گیری خود به شرق متعهد بماند. در آن زمان روسیه و چین از سمت‌و‌سوی بی‌ثبات رابطه ایران در دولت روحانی شکایت کرده بودند.
اردوگاه محافظه‌کاران در ایران سال‌هاست که از یک‌سو شاهد افزایش قدرت چین و روسیه در سیاست جهانی و از سوی دیگر خروج تدریجی آمریکا از منطقه می‌باشد. دولت رئیسی پیش از این اعلام کرده است که برای حفظ منافع ملی ایران در برابر رژیم تحریم‌های غرب، شرق را بر غرب و کشورهای همسایه را بر کشورهای دور در اولویت سیاست خارجی خود قرار خواهد داد.
با انقضای تحریم تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر ۲۰۲۰، شورای امنیت سازمان ملل دیگر نمی‌تواند خرید یا فروش تسلیحات متعارف از‌جمله تانک، موشک و جت‌های جنگنده را تحریم کند. در آن زمان، ایالات متحده با تحریم‌های ثانویه، کشورهایی را که با ایران قراردادهای تسلیحاتی منعقد کردند، تهدید کرد. با این حال، روسیه تمدید یک‌جانبه تحریم تسلیحاتی ایران توسط آمریکا را به‌رسمیت نمی‌شناسد. برای تهران دستیابی به تسلیحات روسی به‌ویژه جنگنده‌های مدرن از اهمیت بالایی برخوردار است.
تهران و مسکو قرار است قرارداد همکاری امنیتی و دفاعی ۱۰ میلیارد دلاری را امضاء کنند که شامل خرید جنگنده‌های Su-۳۵ و موشک‌های S-۴۰۰ می‌شود. اگر این توافق پس از سفر رئیسی به مسکو منعقد شود، بازی را در منطقه تغییر خواهد داد، زیرا تسلیحات تهاجمی و دفاعی جدید روسیه قدرت بازدارندگی تهران را در برابر تهدیدات اسرائیل به‌ویژه در سوریه افزایش می‌دهد.
روسیه، چین و ایران روز جمعه مانورهای نظامی مشترکی را آغاز کردند. این سه کشور در گذشته نیز مانورهای مشترکی برگزار کرده بودند. آنها اکنون پس از خروج تدریجی آمریکا از منطقه، همکاری امنیتی خود را تشدید می‌کنند. در حالی که دست‌نشاندگان آمریکا در اتحادیه اروپا همچنان پیچ «تغییر رژیم» را در شرق می‌چرخانند، توافق همکاری بین ایران و روسیه نشان‌دهنده نزدیکی آشکار بین رقبای اصلی غرب است. به‌نظر می‌رسد ژئوپلیتیک بازگشته است.
* https://de.rt.com/asien/130223-aufstieg-eurasiens-russland-und-iran-strategische-partnerschaft/