جنگ صلیبی نامقدس
ناظران دریافتهاند که با ادامه درگیری روسیه و اوکراین، اینترنت شاهد افزایش سخنان نفرتانگیز و حتی تهدید به مرگ علیه روسها بوده است، که بسیاری از آنها توسط رسانهها یا رهبران افکار عمومی ساخته یا منتشر شده است. هفته گذشته، مجری تلویزیون اوکراینی فخرالدین شرفمل در برنامه خود از آدولف آیشمن جنایتکار جنگی نازی نام برد که خواستار نابودی همه روسها ازجمله کودکان شد و سخنرانی فاشیستی او باعث نگرانی و وحشت گسترده بهویژه در میان بسیاری از غیرنظامیان روسی گردید.
در درون این جنبش رو به رشد ضدِ روسی، گلوبال تایمز دریافت که برخی از سیاستمداران غربی، شخصیتهای رسانهای و تأثیرگذاران اینترنتی که زمانی به وفور از واژههایی مانند «حقوق بشر» و «ضدِ خشونت» استفاده میکردند، به گروههای نفرت آزاد که ــ برای ــ همه با حملات شخصی و ارعاب خشونتآمیز همراه میباشد، پیوستهاند. از قضا، سازمانهای غیردولتی حقوق بشر غربی (NGO) و پلتفرمهای اصلی رسانههای اجتماعی که ادعا میکنند به سخنان نفرتانگیز نه میگویند، نفرتپراکنی افراطی علیه روسها را تأیید یا حتی تشویق میکنند.
ژانگ شنجون، استاد روابط بینالملل در دانشگاه پکن روز یکشنبه به گلوبال تایمز گفت، این کمپین گسترده از سخنان نفرتانگیز علیه روسها، همراه با مجموعهای از تحریمهای کشورهای غربی، کاملاً «ضدِ بشریت» است و نشاندهنده استانداردهای دوگانه غرب در مواجهه با مسائل مختلف میباشد.
(توضیح عکس: زنی در ۲۲ فوریه ۲۰۲۲ در خارج از کرملین، میدان سرخ در مرکز مسکو قدم میزند. عکس: AFP)
گسترش نفرت
به گزارش روسیا الیوم، در ویدئویی با حضور شرفمل در برنامه صبحگاهی رادیو ۲۴ در ۱۲ مارس، شرفمل در برنامه خود از مرگ یک افسر دریایی اوکراینی گزارش داد و سپس در حین پخش به نقل از آدولف آیشمن احساساتی شد. یک افسر بدنام اس اس آلمان نازی که خواستار «نسلکشی» علیه روسیه شد.
آیشمن نقش کلیدی در ایجاد اردوگاه کار اجباری نازیها در طول جنگ جهانی دوم داشت و تا حد زیادی مسئول اجرای «راه حل نهایی» در هولوکاست یهودیان بود.
روز بعد از پخش قسمت جنجالی، شرفمل در همان برنامه عادی ظاهر شد. او در این برنامه عذرخواهی عمومی کوتاهی کرد که در این مدت مجری برنامه بیاختیار میخندید. عذرخواهی آشکار شرفمل باعث نارضایتی شدید کاربران اینترنتی شده است. در توئیتر، نظرات برتر در مورد ویدیوی عذرخواهی، شرفمل را مقصر دانستند. یکی از کاربران اینترنت اظهار داشت: «او حتی از صمیم قلب عذرخواهی نکرد، او فقط بدون احساس فیلمنامه را خواند». یکی دیگر گفت: «برای عذرخواهی خیلی دیر است، همه از قبل احساسات واقعی شما را میدانند.» روزنامه «کومسومولسکایا پراودا» مستقر در مسکو، شرفمل را «نازی دیوانه و شیفته قتل» توصیف کرد.
در ۱۵ مارس، ایلیا پونومارف، عضو سابق دومای روسیه در رسانههای اجتماعی فاش کرد که شرفمل برای پخش منفی درباره روسیه آموزشهای ویژهای دیده است، اما اظهارات او نقض مستقیم قانون اوکراین در مورد منع تبلیغات فاشیستی بود.
با این حال، در همان روز، آندریکو رومن بوهدانوویچ، یکی از مالکان رادیو ۲۴، نیز علناً عذرخواهی کرد، اما تأکید کرد که سخنان شرفمل خارج از متن و از روی ناراحتی بوده است و طرف روسی را متهم کرده است که مسأله را بزرگ کردهاند تا مدرکی باشد مبنی بر اینکه «اوکراینیها کارهای نازیها را انجام میدهند.»
در ۱۵ مارس خبرگزاری ریانووستی روسیه در گزارش خود اشاره کرد که سیاستمداران اروپایی بارها تأکید کردهاند که تهدید نازیسم در اوکراین ناچیز است. ناظران خاطرنشان کردند که بسیاری از نیروهای غربی ضدِ روسیه نه تنها موج فزاینده لفاظیهای افراطی علیه روسیه را نادیده میگیرند، بلکه به این نوع تبلیغات و موج افکار عمومی دامن میزنند.
در فوریه، نماینده ایالات متحده اریک سُوآلوی، در اتاق خبر CNN گفت که باید در پاسخ به عملیات نظامی روسیه در اوکراین، اخراج دانشجویان روسی از دانشگاههای ایالات متحده «روی میز» باشد.
روبن گالِگو، یکی دیگر از نمایندگان کنگره آمریکا، در توئیتر نوشت که روسهایی که در آمریکا تحصیل میکنند «پسر و دخترهای ثروتمندترین روسها هستند» و مدعی شد که جهان روسیه را محکوم میکند و تکرار کرد که «با پس فرستادن آنها به خانه میتوان پیامی قوی ارسال کرد.»
رسانه آمریکایی اماسانبیسی گزارش داد: «ابتذال این قبیلهگرایی نوظهور در این واقعیت مشهود است که بسیاری از افراد و نهادهایی که محکوم میشوند، خود منتقد دولت روسیه هستند».
با چنین لفاظیهای شدید، مردم دریافتهاند که در غرب خشونت آفلاین علیه روسها رو به گسترش است. در ماه فوریه، یک رستوران روسی در واشنگتن دی سی در یک بازه زمانی کوتاه یک آخر هفته دو بار تخریب شد. پلیس محلی گفت که خرابکاران شیشهها را شکستند و با اسپری بر روی ساختمان، شعارهای «ضدِ روسی» نقاشی کردند.
رسانه محلی آلمان برلینر سایتونگ گزارش داد که از زمان آغاز بحران اوکراین، پلیس فدرال آلمان صدها جنایات ناشی از نفرت علیه روسها ازجمله حملات آنلاین، آسیب به اموال، توهین شخصی و حتی تهدید جان مردم روسیه در خیابانها را ثبت کرده است.
نفرتپراکنی افراطی که تقریباً در همه جا بهصورت آنلاین و آفلاین وجود دارد، روسها را مضطرب و ترسان کرده است. «کریل شامیف» کاربر توییتر در ۱۴ مارس نوشت: «دوست زن روسی من هنگام قدم زدن در تفلیس بهطور تصادفی مورد نفرین و ناسزا قرار گرفت. مردم بس کنید، این نوع اعمال را متوقف سازید، ما بهمعنای واقعی کلمه چیزی با جنایات ناشی از نفرت فاصله نداریم». «راستش، من نمیدانم وقتی همه چیز تمام شد چگونه روسی باشم». کاربر دیگری در ۱۹ مارس به زبان روسی نوشت: «تو بهمعنای واقعی کلمه مورد تنفر مطلق همه، ازجمله سایر روسها هستی. منفورترین ملت که من اتفاقاً در آن متولد شدم».
چه کسی نفرت را میپذیرد؟
در طول تنشهای کنونی روسیه و اوکراین، کاربران برخی از پلتفرمهای رسانههای اجتماعی بزرگ، بهویژه آنهایی که در اوکراین یا مناطق اطراف آن مستقر هستند، علیرغم این که این رسانهها ظاهراً مدعیاند به نفرتپراکنی «نه» میگویند، امّا احتمالاً متوجه شدهاند که سرزنش روسها و نفرتپراکنی علیه آنان در این پلتفرمها آزاد است.
رویترز در ۱۰ مارس با استناد به «ایمیلهای داخلی» همان روز، گزارش داد که متا پلتفرمها «تغییر موقتی» ایجاد کردهاند و به کاربران فیسبوک و اینستاگرام در برخی کشورها اجازه میدهند تا در چارچوب بحران اوکراین «خواهان خشونت علیه روسها و سربازان روسی» شوند. طبق یکی از این ایمیلها، تغییر در فراخوانهای خشونتآمیز برای روسها در ارمنستان، آذربایجان، استونی، گرجستان، مجارستان، لتونی، لیتوانی، لهستان، رومانی، روسیه، اسلواکی و اوکراین اعمال میشود.
سفارت روسیه در ایالات متحده روز بعد پاسخ داد و از مقامات (ایالات متحده) خواست تا فعالیتهای افراطی متا را متوقف کنند و عاملان آن را بهدست عدالت بسپارند. در حساب توئیتر این سفارت آمده است: «کاربران فیسبوک و اینستاگرام به صاحبان این پلتفرمها حق تعیین معیار حقیقت را ندادهاند تا ملتها را در برابر یکدیگر قرار دهند.»
بر اساس بیانیهای که در ۱۱ مارس در وبسایت کمیته منتشر شد، کمیته تحقیقات روسیه پروندهای جنایی علیه متا پلتفرمها گشوده است که کارکنان این شرکت را متهم به «فراخوانهای غیرقانونی برای قتل و خشونت» علیه شهروندان روسی میکند.
افراط پلتفرمهای متا در نفرتپراکنی انتقادات گستردهای را برانگیخت. در مقالهای در مجلّه انگلیسی The Spectator با عنوان استانداردهای دوگانه سیاست «مرگ بر روسها» و منتشر شده در سال ۲۰۱۹ در فیسبوک، آمده است: «بنابراین، کاربران فیسبوک و اینستاگرام اکنون مجاز هستند که مردم را به قتل برسانند ــ اما در صورتی مجازند که تنها برای روسها آرزوی مرگ کنند.»
(توضیح عکس: این عکس فایلی که در ۸ ژوئن ۲۰۱۸ گرفته شده است، مردی را نشان میدهد که از کنار یک پست کنترل شرکت تلویزیون روسیه تودی (RT) در مسکو عبور میکند.)
درباره ۲۰ میلیون عراقی که از فیس بوک استفاده میکنند چطور؟ مقاله میپرسد. «اگر آنها هنوز از حمله و اشغال فاجعهآمیز آمریکا به کشورشان احساس ناراحتی میکنند، آیا میتوانند بگویند “مرگ بر نیروهای آمریکایی”؟ “مرگ بر جو بایدن”؟ “کامالا را بکش”؟»
ناظران دریافتند که بسیاری از گروههای به اصطلاح حقوق بشر غربی ازجمله آغازگران و فعالین «جنبش بدون سخنان نفرتانگیز» که مدام شعارهایی مانند «سخنان نفرتانگیز، آزادی بیان نیست» را تکرار میکردند، ظاهراً این بار چشم و گوش خود را بر متا پلتفرمها بستهاند. دیدهبان حقوق بشر (HRW)، یک سازمان غیردولتی که ادعا میکند «مستقل» و «عینی» است، در گزارش ۱۶ مارس خود به تغییر سیاست متا پلتفرمها در بحران اوکراین اشاره کرد، اما هیچ انتقادی در رابطه با این تغییر سیاست به جا نیآورد.
در همین حال، وبسایت رسانهای آمریکایی «اینترسپت» در ماه فوریه فاش کرد که متا حتی به کاربرانش اجازه داده است تا از واحد نظامی نئونازی اوکراینی «گردان آزوف» برای «دفاع در برابر تهاجم روسیه» تمجید کنند. به گفته «اینترسپت»، پیش از این، بحث آزادانه گردان آزوف تحت سیاست افراد و سازمانهای خطرناک این شرکت ممنوع بود.
دولت ایالات متحده با شستشوی مغزی و استفاده از نفوذ و تأثیر رسانههای اجتماعی، بهطور فعال در کمپین تبلیغاتی آنلاین علیه روسیه و مردم آن شرکت کرده است. به گفته رسانههای آمریکایی، کاخ سفید در اوایل ماه جاری در تماسی از طریق زوم، میزبان ۳۰ ستاره تیک تاک (TikTok) بود که اهداف استراتژیک، سیاستها و موضع ایالات متحده در قبال درگیری روسیه و اوکراین را تبلیغ میکردند و میکنند. واشنگتن پست در ۱۱ مارس گزارش داد که چندین تأثیرگذار اظهار داشتند که پس از این تماس «برای افشای اطلاعات نادرست و برقراری ارتباط مؤثر در مورد بحران، قدرت بیشتری احساس میکنند».
اقدام کاخ سفید از نظر لی کمپ (Lee Camp) کارمند سابق RT America، «اشتباه» و «به نوعی خندهدار» بود ، شعبه راشا تودی ایالات متحده، رسانه ملی روسیه RT America در بحبوحه درگیری اوکراین برای همیشه تعطیل شده است.
کمپ به گلوبال تایمز گفت: «کاخ سفید نباید سعی کند بر سازندگان TikTok تأثیر بگذارد. اما فراتر از آن، بیشترِ نفوذِ سازندگانِ TikTok و YouTube، در هر کجا که هستند، با تبلیغات و پروپاگاندا صورت میپذیرد.» لزومی ندارد که این تأثیرگذاران و تولیدکنندگان محتوای TikTok در کاخ سفید جلسهای برگزار کنند تا چیزی را باور کنند که درست نیست و به تولید محتوایی ادامه دهند که به نفع امپراتوری ایالات متحده باشد.
کمپین کنونی علیه روسیه که عمدتاً توسط سازمانهای حقوق بشر غرب نادیده گرفته میشود، نشاندهنده ریاکاری و استانداردهای دوگانه ایست که توسط این سازمانها ترویج میگردد. ناظران بر این عقیدهاند که شعارهایی که آنها بهعنوان «حقوق بشر»، «ضدِ نفرت» و «ضدِ جنگ» تبلیغ میکنند، مغرضانه و با دقت انتخاب شدهاند.
ژانگ گفت: «این به اصطلاح سازمانهای غیردولتی، از زمان جنگ سرد، بهعنوان ابزاری برای همکاری با دولتهای غربی برای ترویج و انتقال ایدئولوژیهای خود در کشورهای دیگر عمل کردهاند.
وی خاطرنشان کرد: در بحران اوکراین، سازمانهای غیردولتی در تبلیغ صلح شکست خوردهاند و برای یافتن راهحل تلاشی نکردهاند.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در ۹ مارس گفت: «همانطور که اوکراین را رها نمیکنیم، اقداماتی شبیه به شکار جادوگران علیه مردم، ادبیات، دانشجویان یا هنرمندان روسیه را نیز نمیپذیریم.» او این اقدامات غرب علیه روسیه را با اشاره به اینکه اینها بر «مبارزه مشروع اوکراین» سایه افکنده است، «روشهای فاشیستی» نامید.
ژانگ، استاد پکن، گفت که هیستری جهان غرب علیه روسها مانند حملات صلیبیون کاتولیک علیه مشرکان است. او همچنین خاطرنشان کرد «تفاوت این است که امروز نفرت به جای مذاهب توسط ایدئولوژی هدایت میشود».