مسکو در حال تدارک «جبهه دوم» در خاوردور است
۱۵ سپتامبر ۲۰۲۱ ایجاد ائتلاف سه‌جانبه استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا (AUKUS) ابتدا به‌عنوان پیمانی در جهت «مقابله با نفوذ چین در آب‌های مورد مناقشه دریای چین جنوبی» ارائه شد. با این وجود، خیلی زود صحبت از آن کردند که این اتحاد پیش‌نمونه و مظهر «ناتوی آسیایی» است. ضمن تلاش برای رد این ارزیابی‌ها، کشورهای این سه دولت بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن ایجاد این ائتلاف علتش «تهدیدهای بالقوه برای حاکمیت قانون در منطقه، از‌جمله اختلافات ارضی حل‌نشده، تروریسم و جنایات سازمان‌یافته» بوده است. مقامات رسمی آمریکایی گفتند که ائتلاف سه‌جانبه استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا علیه چین نیست. «جوزف بایدن»، «بوریس جانسون» و «اسکات موریسون»، نخست‌وزیر استرالیا، اظهارات هیجان‌انگیزی را در مطبوعات ارائه کردند در مورد آنکه ایجاد این اتحاد «فرصتی تاریخی برای سه کشور و متحدان و شرکای ما در همبستگی با ما، برای محافظت از ارزش‌های مشترک ما و حمایت از امنیت و شکوفایی در منطقه هند ــ اقیانوس آرام» است. با این وجود، بدیهی است این واقعیت را که آنگلوساکسون‌ها برای رویارویی با جمهوری خلق چین متحد شدند، تغییر نمی‌داد. در دسامبر سال گذشته، «لوید آستین»، رئیس پنتاگون، تصریح کرد که ایالات متحده آمریکا قصد ایجاد یک ائتلاف ضدِ چینی یا مشابه ناتو در آسیا را ندارد. طبق گفته آنها، دولت آمریکا «از بین ایالات متحده و چین نمی‌خواهد یکی را انتخاب کند». با این وجود، روند فعال شدن اتحادهای نظامی ــ سیاسی آمریکا در شرق آسیا مشهود بود. همزمان، ایالات متحده آمریکا تلاش کرد مکانیسم‌های ضدِ چینی مشارکت هند ــ اقیانوسیه، از‌جمله رزمایش‌های دریایی منظم «QUAD» (دیالوگ چهارجانبه در زمینه امنیت) را فعال کند. از آنجایی که «گفت‌وگوی امنیتی چهارجانبه» (QUAD) تنظیم شده در سال ۲۰۰۷، علاوه بر متحدین ایالات متحده آمریکا، ژاپن، استرالیا و هند خارج از بلوک را دربرمی‌گیرد، ایجاد یک بلوک نظامی ــ سیاسی در چنین قالب و اندازه‌ای دشوار است. اما « AUKUS» کاملاً می‌تواند به‌عنوان اساس «ناتوی آسیایی» عمل کند. ایجاد چنین ساختاری در واشنگتن بدون ژاپن که به‌سرعت در حال تبدیل شدن به یک قدرت نظامی بزرگ است قابل تصور نیست. من نسبت به سخنان «فومیو کیشیدا»، نخست‌وزیر ژاپن مبنی بر اینکه کشورش به « AUKUS» نخواهد پیوست، تردید دارم. «کیشیدا» گفت: «کشور ما در حال حاضر به فکر پیوستن به “AUKUS” نیست». شاید در این مرحله اتحاد نظامی با آمریکا برای توکیو در رویارویی با چین و روسیه کافی باشد. علاوه بر این، در آستانه انتخابات پارلمانی، افشای برنامه‌های نزدیکی نظامی بیشتر با آمریکا و پذیرفتن تعهدات قراردادی اضافی در حوزه نظامی برای «کیشیدا» سودی ندارد. با این حال، تصور وضعیتی که «ناتوی شرقی» همچنان بدون ژاپن ایجاد شود، دشوار است.
ظهور یک اتحادیه جدید از قدرت‌های آنگلوساکسون و ژاپن حاکی از این امر است. در ۲۴ ژوئن، کاخ سفید اعلام کرد که استرالیا، ژاپن، نیوزیلند، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا سازمان جدیدی به‌نام «شرکای اقیانوس آرام آبی» (PBP) تشکیل دادند. در گزارش گفته می‌شود که این «یک مکانیسم جامع غیررسمی برای حمایت کارآمدتر و موثرتر اولویت‌های اقیانوس آرام است». این اولویت‌ها کدام هستند؟ اگرچه این مشارکت جدید اتحادی با اهداف صلح‌آمیز به‌نظر می‌رسد، اما برای ایالات متحده آمریکا و متحدانش اولویت اصلی در منطقه آسیا و اقیانوسیه تأمین تسلط خود در اینجا و جلوگیری از گسترش نفوذ چین است. این امر به‌ویژه در رقابت بین ایالات متحده آمریکا و ژاپن با چین پیرامون موضوع انعقاد یک پیمان امنیتی توسط پکن و جزایر سلیمان ظاهر شد که «به استقرار پلیس، ارتش و سایر پرسنل مسلح چین و همچنین پهلوگیری کشتی‌های جنگی چین در جزایر اجازه داد». در سال ۲۰۱۹، جزایر سلیمان و «کیریباتی»، واقع در اقیانوس آرام جنوبی، روابط دیپلماتیک خود را با چین از تایوان دموکراتیک تغییر دادند … «کیودو چوشین» خبرگزاری ژاپن خاطرنشان می‌کند که شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه چین ممکن است همچنین تلاش کند توافقی امنیتی با «کیریباتی» واقع در بین استرالیا و هاوایی ــ کشوری جزیره ای است ــ منعقد کند که دارای تعداد زیادی پایگاه نظامی است. خبرگزاری ژاپن ادامه می‌دهد: «گلوبال تایمز» روزنامه حزب حاکم کمونیست چین از ایالات متحده آمریکا و متحدان آن در عرصه امنیتی برای تلاش در راستای ایجاد «اتحاد ضدِ چین در آسیا» و در نهایت تشکیل «ناتوی آسیایی»، نظیر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی انتقاد کرده است. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین اظهار داشت که کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام «حیاط خلوت هیچ کس نیستند». تأیید می‌کنیم به اینکه توکیو مایل است از حمایت ائتلاف آتلانتیک شمالی استفاده کند و چیزی مشابه در شرق برای مقابله با چین و روسیه ایجاد کند، قصد «کیشیدا» برای شرکت در نشست ناتو در مادرید در ۳۰ ــ ۲۸ ژوئن است. رئیس دولت ژاپن اعلام کرد که «من اولین نخست‌وزیر ژاپن خواهم بود که در نشست ناتو شرکت خواهد کرد. در آن، من انتظار دارم که روابط کشورمان را با این اتحاد به سطح جدیدی برسانیم.» وی گفت که قرار است در مورد وضعیت اوکراین صحبت کند و یک سری گفت‌وگو با رهبران خارجی از‌جمله «بوریس جانسون»، نخست وزیر بریتانیا داشته باشد. ناگفته نماند که تشکیل یک بلوک نظامی جدید به رهبری آمریکا در مرزهای شرقی کشورمان، موقعیت نظامی ــ سیاسی روسیه را پیچیده خواهد کرد و رهبری روسیه را وادار به تقویت توان دفاعی مناطق شرقی خواهد کرد. هم واشنگتن و هم توکیو این واقعیت را پنهان نمی‌کنند که مسکو در حال تدارک «جبهه دوم» در خاوردور است.
* https://www.fondsk.ru/news/2022/06/26/moskve-gotovjat-vtoroj-front-na-dalnem-vostoke-56530.html