در راه اعاده حیثیت از باسماچیها و لژیون «اس اس» ترکستان
در تابستان سال ۲۰۲۲، جابجاییهای مهم پرسنلی در قرقیزستان در رأس کشور انجام گرفت. شماری از مقامات بلندپایه با دیدگاههای هوادار روسیه برکنار شدند. … در مجموع، حقایق حکایت از آن دارند که روند «اوکراینیسازی» قرقیزستان با سرعت کامل راهاندازی شده است. در ۷ نوامبر، سفیر بریتانیا، «چارلز ادموند گرت»، پایان مأموریت خود در قرقیزستان را اعلام کرد، که در اکتبر سال ۲۰۲۰، در پوشش کمکهای بشردوستانه، آنطور که نوشتیم، تأمین مالی اعتراضات در بیشکک را سازماندهی کرد. … در آوریل سال ۲۰۲۲، در روزنامه دولتی قرقیزستان «قرقیز تووسو» مقالهای بیرون آمد که در آن گفته شد که سفیر بریتانیا در جمهوری قرقیزستان، «چارلز گرت»، افسر اطلاعاتی MI۶، ضمن مشاوره دادن به رهبران تشکلها و بنیادهای سیاسی طرفدار غرب، … مشغول فعالیتهای خرابکارانه است. براساس برخی دادهها، «گرت» در ایجاد درگیری در مرز قرقیزستان و تاجیکستان نیز مشارکت داشته است.
در پایان ماه دسامبر، گروهی از نمایندگان پارلمان قرقیزستان به ریاست «نورلان شاکیف»، رئیس مجلس قرقیزستان، پیشنویس قانون «حمایت از حقوق قربانیان سرکوب سیاسی» در جهت اعاده حیثیت نهایی از همه آنهایی را که در دوره شوروی از ۱۹۱۸ تا ۱۹۵۳ سرکوب شدند، تدوین کردند. «شاکیف» بهخاطر دیدگاههای ناسیونالیستی رادیکال و فراخوانهایش برای حذف گذشته شوروی جمهوری معروف است. در ماه نوامبر، در جریان قورولتای (کنگره) سراسر جمهوری، وی خواستار تغییر نام هر چهار ناحیه پایتخت جمهوری ــ پروومایسکی، اسوردلوفسکی، لنینسکی و اوکتیابرسکی به زبان قرقیزی شد. سپس وزیر منابع طبیعی، محیط زیست و نظارت فنی «دینارا کوتمانوا» را ممنوع کرد که در یک جلسه پارلمانی به زبان روسی صحبت کند، که، باید اشاره کنیم ، که در وضعیت قرقیزستان رسمی است. «حمایت از حقوق قربانیان سرکوب سیاسی» ــ این دومین تلاش طی سه سال گذشته است. اگر این لایحه قانونی تصویب شود این امر منجر به تبرئه سیاسی و حقوقی شرکتکنندگان در قیامهای ضدِ شوروی باسمچیها، مبارزان لژیون «اس اس» ترکستان و جنایتکاران خواهد شد.
برای نخستین بار، چنین لایحهای پس از قطعنامه پارلمان اروپا «در مورد اهمیت حافظه اروپایی برای آینده اروپا» ظاهر شد، که در آن گزارش میداد جنگ جهانی دوم مشترکاً توسط اتحاد جماهیر شوروی و آلمان نازی آغاز شده است. ازجمله آغازگران اعاده حیثیت «قربانیان سرکوب ۱۹۵۳ ــ ۱۹۱۸»، بنیاد «سوروس» است که بودجه (همراه با وزارت خارجه بریتانیا و وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا) پروژه « دولت آزاد» را تأمین میکند. «دیمیتری اورلوف»، کارشناس علوم سیاسی قرقیزستان میگوید: «نمایندگان به قرقیزستانیها پیشنهاد میکنند که در برابر جاسوسان، خائنان، راهزنان، تروریستها، رشوهگیران و اختلاسکنندگان اظهار پشیمانی کنند. و به اخلاف آنها پول پرداخت کنند. در مبارزه با گذشته شوروی قرقیزستان، نمایندگان بمبی درست کردند که قادر به دشنام و به باد انتقاد گرفتن هر دولتی است».
همدستان نازیهای آلمانی در اوکراین نیز، زمانی که در اکتبر ۲۰۲۱ میزگرد «خاطره سرکوبها: تجربه قرقیزستان و اوکراین» در کیف برگزار شد، اعاده حیثیت کردند و در کار آن از قرقیزستان «المیرا نوگویباوا» رئیس بسیاری از سازمانهای غیردولتی طرفدار غرب، شرکت کرد.
در نسخه جدید این لایحه قانونی، ازجمله، اعاده حیثیت از افرادی که در دوره اتحاد جماهیر شوروی به دلیل جرایم مالی، اقتصادی و کار خلاف قانون محکوم شدهاند، یعنی دزدان عادی، پیشنهاد میشود. نویسندگان این لایحه قانونی همچنین جنایات جاسوسی، خرابکاری، کارشکنی، تخریب و حملات تروریستی را جرم نمیدانند (در پیشنویس قانون این مفاهیم در متن وجود ندارد). یک پیشینه بیاندازه خطرناک در حال شکلگیری است. نویسندگان این لایحه قانونی میخواهند بهطور کامل تصمیمات اتخاذ شده دادگاههای دوران شوروی در مورد حقایق اثبات شده درباره راهزنی و ترور را از اعتبار ساقط سازند. کسانی که روستاها را سوزاندند، قطارها را از ریل خارج کردند، فعالان شوروی و کشاورزان عادی را به دار آویختند، به قهرمانان قرقیزستان جدید تبدیل خواهند شد. با تصویب چنین قانونی، اتحاد جماهیر شوروی به عنوان کشوری اعلام خواهد شد که نسل کشی مردم قرقیز را انجام داده است.
احیای لایحه اعاده حیثیت از «قربانیان سرکوب سیاسی» با تقویت نفوذ قبیله «باکیف» که در لندن مستقر شدند، مرتبط است. «نزیگار» (کانالی ناشناس در شبکه اجتماعی تلگرام که اخبار و تحلیلهایی را در مورد موضوعات سیاسی منتشر میکند. مترجم) در کانال تلگرام خود مینویسد: «لحظههای خاصی وجود دارند که به این گمان و تصور وامیدارند که قبیله «باکیف» مدتهاست با آنگلوساکسونها همکاری میکنند و برای بازگشت پیروزمندانه خود به قرقیزستان تلاش می کنند. امروزه نفوذ آنگلوساکسون در قرقیزستان در سطح نهادهای دولتی مطرح هستند. ازجمله، شهروند بریتانیایی «رابین اورد اسمیت» (یک دیپلمات سابق حرفهای با مسئولیت نظامی) که اخیراً درگذشت، بازرس تجاری در جمهوری قرقیزستان بود. معاون اول نخستوزیر، «ادیل بایسالوف»، سفیر سابق قرقیزستان در لندن است. رسانههای قرقیزستان از «بایسالوف» بهعنوان عضو تیم قبیله «باکیف»، حامی سرسخت میدان کیف و «یکی از شرکتکنندگان کلیدی در کودتای اکتبر ۲۰۲۰، زمانی که «ادیچکا» از مصونیت دیپلماتیک خود برای آوردن پول از بریتانیا به قرقیزستان استفاده کرده است» یاد میکنند.
در تابستان سال ۲۰۲۲، جابجاییهای مهم پرسنلی در قرقیزستان در رأس کشور انجام گرفت. شماری از مقامات بلندپایه با دیدگاههای هوادار روسیه برکنار شدند. آنطورکه رسانههای روسی مینویسند، مبتکر این اخراجها کارفرما «الکسی شیرشوف»، فرد معتمد نسل «کورمانبک باکیف» رئیسجمهور سابق «ماکس باکیف» بوده است. در مجموع، حقایق حکایت از آن دارند که روند «اوکراینیسازی» قرقیزستان با سرعت کامل راهاندازی شده است. در ۷ نوامبر، سفیر بریتانیا، «چارلز ادموند گرت»، پایان مأموریت خود در قرقیزستان را اعلام کرد، که در اکتبر سال ۲۰۲۰، در پوشش کمکهای بشردوستانه، آنطور که نوشتیم، تأمین مالی اعتراضات در بیشکک را سازماندهی کرد. رهبران و فعالان احزاب اپوزیسیون «بیر بُل» (آ. سلیمانف)، «آتا مِکِن» (ژ. آکایف)،«رسپوبلیکا» (م. ژنچورویف)، «سوسیال دموکراتهای قرقیزستان» (س. آتامبایف)، «اصلاحات» (ک. سورونکولووا) در سازماندهی تظاهرات ضد دولتی به «گرت» کمک کرده بودند.
در آوریل سال ۲۰۲۲، در روزنامه دولتی قرقیزستان «قرقیز تووسو» مقالهای بیرون آمد که در آن گفته شد که سفیر بریتانیا در جمهوری قرقیزستان، «چارلز گرت»، افسر اطلاعاتی MI6، ضمن مشاوره دادن به رهبران تشکلها و بنیادهای سیاسی طرفدار غرب، بهویژه رهبر حزب «آتا – مِکِن» «اوموربک تکه بایف»، رهبر حزب «فعال مدنی» «عادل توردوکلوف» و همچنین به حامیان روسای جمهور سابق کشور «اوتونباوا» و «آتامبایف»، مشغول فعالیتهای خرابکارانه است. براساس برخی دادهها، «گرت» در ایجاد درگیری در مرز قرقیزستان و تاجیکستان نیز مشارکت داشته است. استعفای او مرتبط است به آنکه او میخواهد در دست داشتن در کودتای قریبالوقوع طرفدار غرب در امان بماند.