به برادر سیاهم۱
برادر! اشک در چشمان، در این شبهای پر وحشت
چه غمگین نغمهها کز سینه‌ای خونین سرودستی!
بهخاک مصر، اهرامی که گردون سود از رفعت
بهنام و کام دژخیمان خود برپا نمودستی
شکار آدمی گشتی، اسیری بسته در غلها
به غربت رفته‌ای مطرود و خوار و بی‌نوا و برگ
بلی، طی هزاران سال نکبت‌خیز وحشت‌زا
هماره بود تنها سرنوشتت: بردگی یا مرگ
گریزنده ز صیادان نهفتی روی در جنگل
خموش و بیزبان در کام مرگی بیامان رفتی.
بدان را گاه در چنبر، ددان را گاه در چنگل
تب‌آلود و هراسان و نژند و خسته‌جان رفتی
پس آنگه از اروپا گشت صیادی دگر پیدا
ز صیادان پیشین مکر و شیادیش افزونتر
زرت را برد وبا خرمهره‌ات بفریفت بیپروا
زنت را از کنارت در ربود و برد در بستر
بدزدید از بر تو کودکان نازنینت را
که با صد خواری و خفت غلامی بارور گردند
دهلهای قبایل در نوا آمد به آفریقا
که تا از این بلای تازه مرد و زن خبر گردند
خبر گشتند کشتیها رسید از ساحل دوری
که آنجا پنبه یزدان است و زر سلطان زور‌آور
تو را شد حاصل ایام، رنجوری و مزدوری
بهزیر پرتوی سوزان مهر آتشین پیکر
ترا گفتند مدح خواجگان آدمیکش کن
برای شادی آنان بکن رقص طرب‌خیزی
بهفکر عالمی دیگر دل آزرده را خوش کن
در این عالم مجو چیزی که خود زنگی ناچیزی!
کنار شعله رقصنده با آهنگ رویایی
شکایتها گهی سر کرده‌ای از روزگار خود
بدان الفاظ بی‌پیرایه و افکار سودایی
سبکتر کرده‌ای بار دل اندوهبار خود
گهی با آنکه رنجت بیکران بود و غمت افزون
به شادی در کنار آتشی رقصنده رقصیدی
به بانگ طبلها و سازها با سینه‌ای پرخون
گهی خواندی سرود نغزی و گه نیز خندیدی
یکی طوفان ز رقص و جنبش آوردی پدید آنگه
که ضرب جاز شاد و پر طرب را ساز میکردی
بدین موسیقی عالی به نزد مردم آگه
تو آفریقا و روحش را بلندآواز میکردی
از آن توست آری ساحل این شط پهناور
که با موج خروشان میشتابد سوی آینده
بهل تا در شعاع آتشین خورشید جانپرور
بسوزاند غمی را کان بهجانت آذر افکنده
بهسوی ما فرست ای مهر، نور دل‌فروزی را!
که شادی آورد زین کلبه اندهِ سرشت ما
بخشکاند سرشت مادران تیره روزی را
که از آن آبیاری گشت مرز چون بهشت ما
رسد آن دم که خلق راد ما از رنجها رسته
کند برپای کاخ پرشکوه عهد نوآیین
شود کنگو ظفرمند و عدویش خوار و بشکسته
در اینجا: قلب افریقای خون آلود، خشماگین!
ــــــــــــــــــــــ
۱) ۲۴ بهمن ۱۳۳۹، پاتریس لومومبا نخست وزیر قانونی کنگو به‌دست مزدوران امپریالیسم به‌قتل رسید. وی مظهر پایداری دلاورانۀ مردم آفریقا در برابر امپریالیسم است.