در عراق بودجه‌ای رکوردشکن تصویب شد: تقسیم کیک آغاز شده است
نوشتهٔ: آنتون وسلوف ــ
منطقهٔ خودمختار کرد در واقع سیاستی مستقل از بغداد را دنبال می‌کند.
در عراق بودجه‌ای رکوردشکن تصویب شد: تقسیم کیک آغاز شده است منطقهٔ خودمختار کرد در واقع سیاستی مستقل از بغداد را دنبال می‌کند
در اوایل ژوئن، پارلمان فدرال عراق بودجهٔ این کشور را تصویب کرد. این رویداد مهم است زیرا بودجهٔ قبلی در آوریل ۲۰۲۱ تصویب و برای تا پایان همان سال محاسبه شد، ولی تحت هیچ بندی مورد اجرا قرار نگرفت. در پاییز، بحران سیاسی دیگری رخ داد که در نتیجهٔ آن در عراق خلأ قانونی به‌وجود آمد و دیگر بودجه‌ای در آن وجود نداشت. در غیاب نهادهای حاکمیتی توانا و قانونی، کشور در سال ۲۰۲۲، هیچ بودجهٔ معینی نداشت و بدون بودجه عمل کرد، زیرا کسی را نداشتند که تا لااقل شاخص‌های اساسی را تهیه، ارائه و مورد بحث و بررسی قرار دهد. تنها در اواسط مارس ۲۰۲۳ بود که پیش‌نویس سند اصلی مالی توسط دولت «م. السودانی» تهیه و برای تصویب به مجلس ارائه شد.
بر اساس تجربهٔ اخیر، نمایندگان تصمیم گرفتند که سند مالی را نه برای یک سال، بلکه برای سه سال تصویب کنند و رسانه‌های داخلی نیز با عجله اعلام کردند که این بزرگترین بودجه در ۲۰ سال گذشته بوده است. گزارش سازمان دولتی بازاریابی نفت (SOMO) مبنی بر اینکه درآمد نفتی عراق از صادرات نفت تنها در ژوئیه سال جاری بالغ بر ۸/۲۹۳ میلیارد دلار بوده است، بر این شعف و شادی افزود.
قبلاً قراردادی برای افزایش تولید نفت و گاز با شرکت توتال انرژی فرانسه (TE) و توتال انرژی قطر امضا شده است. نسبت سهام شرکت‌کنندگان به‌ترتیب ۳۰ درصد برای عراق، ۴۵ درصد برای توتال انرژی TE و ۲۴ درصد برای شرکت‌های قطری است. هزینهٔ این پروژه ۲۷ میلیارد دلار است که ۱۰ میلیارد آن در چهار سال آینده سرمایه‌گذاری می‌شود. اعلام رسمی راه‌اندازی پروژهٔ مسیر توسعه، یک سیستم حمل و نقل و لجستیک، از جمله راه‌آهن و بزرگراه، که بندر فاو و مناطق نفت‌خیز جنوبی را به سواحل مدیترانهٔ ترکیه متصل و تبادل کالا بین آسیا و کشورهای اروپایی را بسیار تسهیل می‌کند، کمتر آینده‌نگرانه به‌نظر نمی‌رسید. به‌تعبیر «م. السودانی»، نخست‌وزیر، این باید به رقیبی برای کانال سوئز تبدیل شود و «کشورهای منطقه را قادر سازد تا به صادرکنندگان محصولات صنعتی مدرن تبدیل شوند.» هزینهٔ این پروژه ۱۷ میلیارد دلار برآورد شده است.
پروژه‌های دیگر، شامل ساخت نیروگاه‌های بهره‌برداری از گاز، یک نیروگاه خورشیدی یک گیگاواتی، و پروژه‌های دیگر است که برای خشنودی عراقی‌هایی که از قطعی دائمی برق رنج می‌برند طراحی شده‌اند. وزیر نفت عراق گفت: «این شروع واقعی سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر در عراق است»، اما مشخص نیست کدام کلمه کلیدی است ـــ واقعی یا آغاز؟
شایان ذکر است که عراق، در ماه مه ۲۰۲۲، رکورد درآمد حاصل از صادرات ماهانهٔ نفت طی ۵۰ سال گذشته ـــ ۱۱.۴میلیارد دلار ـــ را به‌دست آورد که به‌هیچوجه بر سطح زندگی مردم تأثیری نداشت. همان‌طور که «حیدر حنون»، رئیس کمیتهٔ مبارزه با فساد اداری پارلمان اذعان کرد، فساد همچنان مانع اصلی در مسیر توسعهٔ کشور است. وی در ۱۸ ژوئن اظهار داشت: «از همه، از جمله نیروهای مسلح، نهادهای امنیتی، احزاب سیاسی و جامعه مدنی، می‌خواهم که در مبارزه با فساد و پاکسازی نهادهای عمومی از آن متحد شوند. فساد در عراق همچنان تهدیدی بزرگتر از تروریسم است. عراق در شاخص ادراک فساد سازمان شفافیت بین‌الملل در رتبهٔ ۱۵۷ از ۱۸۰ قرار دارد.
همان‌طور که اشاره شد، لایحهٔ بودجهٔ فدرال در ماه مارس به پارلمان فرستاده شد و تنها سه ماه بعد به‌تصویب رسید. دلیل طولانی شدن چنین توافقی در پارلمان، در وضعیت دشوار اربیل نهفته است که بر خودمختاری ویژه‌ای اصرار داشت. و مقامات کرد در این امر موفق شدند ـــ آنها نه‌تنها در بودجهٔ فدرال سهمی معادل ۱۲.۶۷ درصد به‌دست آوردند، بلکه امتیازاتی را برای خود تضمین کردند که قسمت درآمدی بودجه را تأمین می‌کند و هیچ‌یک از استان‌های جنوبی کشور از آن برخوردار نیستند. بنابراین، درآمدهای نفتی کردستان توسط دولت خودمختار کنترل خواهد شد و نه وزارت دارایی عراق. هم شکل و هم لحن بیانیهٔ رئیس شورای وزیران اقلیم کردستان عراق، «اُ. صباح»، گویای این امر است: «ما با یک هیأت نمایندگی دولت فدرال دربارهٔ لزوم اجرای قانون بودجه و اعمال حقوق مالی اقلیم کردستان ملاقات کردیم. ما با اجرای احکام بودجهٔ مربوط به اقلیم کردستان موافقت کرده‌ایم.»
آیا خودمختاری دیگری در جهان وجود دارد که هم به‌طور رسمی جزء لاینفک یک دولت فدرال باشد و هم سیاست‌های مستقل از آن کشور را دنبال کند و اغلب با آن در تضادهای شدید قرار گیرد؟ نیازی به گفتن نیست که اصولاً پرچم ملی عراق در کردستان عراق وجود ندارد ـــ کردستان عراق پرچم خود را دارد، و علاوه بر پرچم، رئیس جمهور، پارلمان، دولت، ساختارهای قدرت (شامل خدمات ویژه و ارتش) و قوانین خاص خود را دارد. نمونهٔ موردی: انتخابات استانی عراق قرار است در ۱۸ دسامبر سال جاری برگزار شود. در عراق، اما نه در خودمختاری کردستان. در کردستان عراق، برابر فرمان رئیس جمهور «ن. بارزانی، در ۳ اوت، انتخابات در ۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد.
شکاف بین اربیل و بغداد به‌ویژه در زمینهٔ روابط خارجی چشمگیر است. تعداد نمایندگی‌های دیپلماتیک خارجی در اربیل مدت‌هاست که از تعداد سفارت‌های کشورهای خارجی در بغداد فراتر رفته است و منافع خودمختاری در خارج از کشور توسط نهادهای آن نمایندگی می‌شود که از نظر عملکرد و موقعیت هیچ تفاوتی با سفارت‌ها ندارند. یک واقعیت جالب: در ۷ ژوئیه، نخست‌وزیر مسرور بارزانی رئیس جدید نمایندگی دولت اقلیم کردستان در واشنگتن را منصوب کرد. «تریفا عزیز» به‌مدت ۲۵ سال در بخش دولتی و خصوصی در ایالات متحده کار کرده و در دههٔ ۱۹۹۰ نماینده حزب دموکرات کردستان در واشنگتن بوده است. او جایگزین «ب. سامی» شد که در هشت سال گذشته ریاست نمایندگی کردستان عراق در ایالات متحده، و قبل از آن ۱۰ سال در بریتانیا، را بر عهده داشت. اکنون «ب سامی» مشاور ارشد نخست وزیر م. خواهد بود.
و حال ببینیم کدام‌یک از شخصیت‌های عالی‌رتبهٔ خارجی از کردستان عراق دیدن کردند؟ این تصویری است که می‌بینید: از ماه مارس، وزرای دفاع ایالات متحده، ایتالیا، فرانسه، مشاور ارشد وزارت دفاع بریتانیا، مارشال هوایی سامپسون و دیگران از اربیل بازدید کرده‌اند و توسط رهبری ارشد تشکیلات خودگردان پذیرفته شده و «مذاکرات ثمربخشی» داشته‌اند. همه آنها، بدون استثنا، همواره بر این واقعیت تکیه کرده‌اند که داعش، «دولت اسلامی» در عراق، نه‌تنها «سلول‌های خواب» خود را حفظ می‌کند، بلکه به‌طور فزاینده‌ای «برمی‌خیزد». بنابراین، بدون ائتلاف با کشورهای ناتو، اقدام مستقیم کردستان کاملاً غیرممکن است.
هانو پوکور (Hanno Pevkur)، رئیس نیروهای دفاع از خود استونیایی، که در تاریخ ۲ اوت از اربیل بازدید کرد، بر این موضوع تأکید کرد. در پی گفتگوهای وی با رئیس جمهور «ن. بارزانی»، بیانیهٔ مشترکی صادر شد: «طرفین بر لزوم ادامهٔ مأموریت ائتلاف بین‌المللی علیه داعش به‌منظور مقابله با تهدید تروریسم و اطمینان از ریشه‌کن کردن داعش که همچنان به‌عنوان یک عامل تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات در منطقه گسترده‌تر باقی مانده است، توافق کردند.» و «مسرور بارزانی»، نخست وزیر، بر اهمیت همکاری نظامی تأکید و از استونی برای «حمایت مستمر از پیشمرگه‌ها» تشکر کرد.
در اینجا لازم به توضیح است که گروه نظامی ۱۱۰ نفرهٔ این کشور بالتیک در پایان ماه آوریل با وظیفهٔ حفاظت از محدودهٔ پایگاه نظامی آمریکا در اربیل برای مدت شش ماه وارد کردستان شد.
منبع: بنیاد فرهنگ استراتژیک ـ ۸ اوت ۲۰۲۳
https://www.fondsk.ru/news/2023/08/08/v ـ irake ـ prinyat ـ rekordnyy ـ byudzhet ـ delyozhka ـ piroga ـ nachalas.html