سفره‌ٔ خالی کارگران در طولانی‌ترین شب زمستان: پول نانِ شب نداریم، آجیل شب یلدا چه صیغه‌ای‌ست؟!
غم‌انگیز است وقتی نتوانی شب یلدا یک کیلو آجیل بخری و به خانه ببری و غم‌انگیز‌تر است که بدانی پول‌هایی «هست» و حیف و میل می‌شود اما تو با روزی ۸ تا ۱۰ ساعت کار کردن و عرق ریختن، ناتوان از خرید یک کیلو آجیل و یک بسته شیرینی هستی.
نگاهی به هزینه‌ها: یک شب یلدای ساده، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان!
شب یلدای امسال برای کارگران رونقی ندارد؛ سفره‌ها خالی‌ست و زمانی که در روزهای عادیِ سال سفره‌ات خالی باشد و جیبت بی‌پول، دیگر شب یلدایی در کار نیست….
هزینه‌های طولانی‌ترین شب سال آن‌چنان بالا رفته که نه‌فقط کارگران ساده و ساختمانی یا آنهایی که ماه‌ها حقوق معوقه دارند، که کارگرانی که حقوق حداقلی یا کمی بیشتر را سر وقت و ماهانه می‌گیرند، توانی برای خرید مایحتاج ساده‌ٔ این شب ندارند. کارگران از روی ناچاری دیگر چنین شبی را به‌رسمیت نمی‌شناسند.
مقایسهٔ قیمت‌های رسمی اعلام شده ـــ که کمتر در بازار یافت می‌شود، به‌خصوص در آستانه‌ٔ شب یلدا ـــ و قیمت‌های میدانی با سال قبل همین موقع، نشان می‌دهد که هزینه‌های یک سفره‌ٔ کوچک شب یلدا بدون شام، حداقل یک میلیون تومان افزایش یافته است، و اگر یک شام کوچک و ساده‌ٔ چهارنفره را در نظر بگیریم، این تصاعد هزینه‌ها بیش از یک و نیم میلیون تومان است.
بهتر است قبل از هر چیز دیگر، سراغ بازار و قیمت‌ها برویم: در روزهای اخیر، غلامرضا خدامی، رئیس اتحادیهٔ فروشندگان آجیل و خشکبار، حداکثر قیمت هر کیلو آجیل شب یلدای امسال را ۴۸۰ هزار تومان اعلام کرده است. اما سری به آجیل‌فروشی‌ها و قنادی‌های سطح شهر زدیم و قیمت‌ها را جویا شدیم. در فضای مجازی نیز سراغ سایت‌هایی رفتیم که سفارش آنلاین آجیل و خشکبار می‌گیرند.
آجیل شب یلدا کمتر با قیمت ۴۸۰ یا ۵۰۰ هزار تومان در بازار پیدا می‌شود؛ حدود قیمت‌ها بین کیلویی ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است. حتی هر کیلو آجیل اعلا تا کیلویی ۸۰۰ و ۸۵۰ هزار تومان نیز به‌فروش می‌رود.
در مورد میوه‌ها نیز افزایش قیمت‌ها کاملاً مشهود است. انار، که سال قبل همین موقع حدود کیلویی ۳۰ هزار تومان بود، شده ۶۲ هزارتومان تا ۷۰ هزار تومان به‌فروش می‌رسد، و هندوانه هم با رشد قیمتی ۲۰۰ درصدی به هر کیلو ۳۰ هزار تومان رسیده است.
هر کیلو شیرینی نیز بسته به نوع آن، بین کیلویی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به‌فروش می‌رسد و البته قیمت نمونه‌های اعلا و لاکچری آن از این هم بیشتر است.
به این ترتیب، اگر فرض بگیریم یک خانواده ۴ نفره‌ٔ کارگری، یک کیلو آجیل با قیمت ۶۵۰ هزار تومان، و چند کیلو انار و هندوانه (بدون خرید میوه‌های زمستانی دیگر مثل نارنگی و پرتقال) را حداقل ۲۵۰ هزار تومان، و یک کیلو شیرینی ساده را ۲۰۰ هزار تومان خریداری کنند، هزینه‌های یک شب یلدای ساده در کمترین حالت بدون شام، یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان می‌شود. اگر هزینه‌های یک شام ساده برای چهار نفر را ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم، یک شب یلدای یک کیلویی (یک کیلو شیرینی و یک کیلو آجیل) برای این خانوادهٔ چهارنفره حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد!
صحبت‌های کارگران
برای شب یلدا خرید نمی‌کنیم/ پول نان شب نداریم!
آیا یک خانوادهٔ کارگری پولی در بساط دارد که یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای سفره‌ٔ شب یلدا خرج کند؟ برای پاسخ این سؤال، به‌سراغ کارگران شهرهای مختلف رفتیم، فرودستانی که با ضرب و زور هم دیگر نمی‌توانند صورت‌شان را با سیلی سرخ نگه دارند و همه‌ٔ معادلات زندگی‌شان مدت‌هاست به‌هم ریخته است.
یک کارگر شهرداری خاش در استان سیستان و بلوچستان در مورد شب یلدا و در پاسخ به این سؤال که آیا برای شب یلدای امسال خرید می‌کنید، می‌گوید: ما الان برای پول نان خانه مانده‌ایم، آجیل شب یلدا و میوه بماند! با این اوضاع بد مالی، هیچ خریدی برای شب یلدا نمی‌کنیم. اصلاً به فکر این شب هم نیستیم….
او می‌گوید: ما ۵۰ نفر از قراردادی‌های شهرداری خاش سه ماه است که حقوق نگرفته‌ایم. از زمانی که در شهرداری کار می‌کنیم، همه فکر و ذکرمان این است که زمستان که می‌آید، آیا بچه‌هایمان لباس گرم دارند؟ آیا مؤسسات خیریه‌ای پیدا می‌شوند که به بچه‌های ما لباس گرم بدهند؟ فکر و ذکرمان این است که سر سیاه زمستان کپسول گاز که تمام می‌شود، آیا پول داریم آن را عوض کنیم یا نه…. این کارگر شهرداری خاش آخر صحبت‌هایش می‌گوید: الان که با شما صحبت می‌کنم، پول سه تا نان در کارت بانکی‌ام نیست، این را باور می‌کنید؟!
محمدی، عضو انجمن صنفی کارگران ساختمانی بانه که یک کارگر جوشکار گاز ساختمان است، به سؤال ما این‌طور پاسخ می‌دهد: ما کارگران ساختمانی هیچ‌کدام توانایی خرید آجیل و شیرینی شب یلدا را نداریم. شخص خودم امسال بیشتر روزهای سال را بیکار بوده‌ام؛ از اول سال، بیش از ده پروژه‌ٔ جوشکاری نتوانسته‌ام بگیرم….
او اضافه می‌کند: راستش من قبل از تماس شما اصلاً به شب یلدا و خرید آن فکر نکرده بودم…. من حتی پول نداشته‌ام حق بیمه‌ام را بپردازم و چند ماه است که بیمه‌ام قطع شده. و البته هنوز هم یک نفر از کارگران ساختمانی بانه را با این قانون جدید مجلس بیمه نکرده‌اند.
این کارگر ساختمانی در پایان می‌گوید: ما با پروژه‌های گاه‌گاهی، زندگی را به سختی می‌گذرانیم. من خوشبختانه خانهٔ پدری دارم و اجاره‌خانه نمی‌دهم، ولی با کار کردن فقط به‌اندازه‌ٔ خورد و خوراک ساده‌ٔ خانواده می‌توانم دربیاورم، والسلام….
پرویز زعیمی، از فعالان صنفی کارگران ایران پوپلین رشت، هم در پاسخ به این سؤال که چقدر برای شب یلدای امسال خرید می‌کنید، می‌گوید: ما کارگران ایران پوپلین هم مثل سایر کارگران کشور نمی‌توانیم آجیل شب یلدا بخریم؛ پایهٔ حقوق ما ۷ میلیون و خرده‌ای‌ست. با اضافه‌کار و مزایا نهایتاً ۹ میلیون تومان حقوق می‌گیریم. اجاره‌خانه و هزینه رفت و آمد و سرویس مدرسه بچه‌ها را که بدهی، چیزی برای خوردن باقی نمی‌ماند، حالا چطور برای شب یلدا پول کنار بگذاریم؟!
زعیمی ادامه می‌دهد: چرا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای شب یلدا بسته‌های معیشتی به کارگران نداد؟ متأسفانه فقط شعار می‌دهند. اسم‌شان وزارت رفاه است اما نمی‌دانیم این رفاه شامل چه کسی‌ست؛ نه بازنشسته احساس رفاه می‌کند، نه کارگر رفاه دارد! پرداخت‌های یارانه‌ای که دست خودشان است، اما متأسفانه در این شرایط و با این حقوق‌ها، از یک سبد معیشتی شب یلدا هم دریغ کردند. شعار عدالت می‌دهند اما عدالت کجاست، پرونده‌ٔ چای دبش نشان از عدالت است؟ همان پول‌ها را بین کارگران قسمت می‌کردند، آن وقت سفره‌ٔ شب یلدای هیچ خانواده‌ای خالی نمی‌ماند….
غم‌انگیز است وقتی نتوانی شب یلدا یک کیلو آجیل بخری و به خانه ببری و غم‌انگیز‌تر است که بدانی پول‌هایی «هست» و حیف و میل می‌شود. اما تو با روزی ۸ تا ۱۰ ساعت کار کردن و عرق ریختن، ناتوان از خرید یک کیلو آجیل و یک بسته شیرینی هستی. در همین بی‌پولی و ناتوانی، خواص و ثروتمندانی هستند که به‌گزارش رسانه‌ها، هزینه‌ٔ شب‌نشینی لاکچری شب یلدایشان در کافه‌های شمال شهر تهران، نفری ۳ میلیون تومان خرج برمی‌دارد؛ آنهایی که به‌راحتی برای هر نفر ۳ میلیون تومان پای کافه‌نشینی می‌دهند و طولانی‌ترین شب سال، برایشان گرم می‌شود….
منبع: خبرگزاری ایلنا، ۳۰ آذر ۱۴۰۲، گزارش نسرین هزاره مقدم
https://www.ilna.ir/fa/tiny/news ـ ۱۴۲۹۸۲۸