همکاری ایران و ونزوئلا: ضربه‌ای دیگر بر جنگ اقتصادی امپریالیسم
در حالی که امروز یک سوم کشورهای جهان زیر انواعی از تحریم‌ها قرار گرفته‌اند، این سلاح معمول امپریالیست‌ها برای از پای درآوردن ملتها به‌سرعت کارآیی خود را از دست می‌دهد.
بیست و پنج سال پیش، فهرست کشورهایی که به‌عنوان «دشمن» رسمی محکوم و هدف تحریم‌های اقتصادی فلج‌کنندهٔ امپریالیسم آمریکا قرار گرفتند نسبتاً کوچک بود. لقب رسوای «محور شرارت»، که در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش برای استفادۀ حداکثر از تبلیغات مورد استفاده قرار گرفت، عمدتاً بر سه کشور متمرکز بود: ایران، عراق و کرهٔ شمالی (همراه کوبا به عنوان چهارمین عضو افتخاری).
امروز، فهرست کشور های «خبیث» ابعاد شگفت‌انگیزی پیدا کرده است. نزدیک به یک سوم کشورهای جهان اکنون در معرض نوعی از تحریم‌های ایالات متحده، اتحادیهٔ اروپا، یا سازمان ملل هستند. با این حال، مشکلِ در تحریم قرار دادن بسیاری از کشورها این است که هدف اصلی ـــ یعنی منزوی ساختن و طرد کشورهای مورد هدف ـــ خدشه دار شده است.
کشورهای مورد تحریم در تلاش برای به حداقل رساندن اثرات مخرب محاصرهٔ اقتصادی امپریالیستی به‌ناگزیر با هم متحد می‌شوند. یکی از نمونه‌های بارز این اتحاد، شکوفایی روابط بین دو کشور بسیار متفاوت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بولیواری ونزوئلا در دو سوی عالم است.
تاریخ همکاری ونزوئلا و ایران به اولین دورهٔ ریاست جمهوری هوگو چاوز در ونزوئلا برمیگردد، زمانی که او همبستگی ضدامپریالیستی را به‌عنوان یک اصل در سیاست خارجی دولت خود قرار داد. از آن زمان، دو کشور یک مشارکت عمیق سیاسی ـ اقتصادی را در صنایعی مانند خودرو، پتروشیمی، فناوری ارتباطات و گردشگری، میان خود توسعه دادهاند.
در سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به کاراکاس در ژوئن ۲۰۲۳، در مجموع ۱۹ قرارداد همکاری جداگانه به‌امضا رسید و اعلام شد مبادلات تجاری دوجانبه بین دو کشور به ۲۰ میلیارد دلار خواهد رسید. ایران، در چالش آشکار با تهدیدات نظامی آمریکا، تعداد زیادی از تانکرهای سوخت را که شدیداً مورد نیاز ونزوئلا بود به آن کشور ارسال نمود. یک سوپرمارکت زنجیره‌ای ایرانی هم‌اکنون در ونزوئلا فعالیت می‌کند و مجموعه‌ای از محصولات داخلی ونزوئلا و وارداتی ایران را به‌فروش می‌رساند.
آیا این اتحاد ونزوئلا و ایران صرفاً ناشی از ضرورت و یا از استیصال متقابل برای رفع تحریم‌هاست؟ اگر تحریم‌ها نبود، این دو کشور به دلیل سیاست‌های ناسازگار و متضاد خود به‌سرعت از هم دور نمی‌شدند؟
این دیدگاهی است رایج در میان اکثریت سازمانهای مدعی «سوسیالیسم» و «کمونیسم» در غرب. چنین سازمان‌هایی تمایل دارند کشورهای ضدامپریالیستی آمریکای لاتین را که به زبان‌های اروپایی صحبت می‌کنند و شباهت‌های فرهنگی با اروپا دارند گاه بیش از اندازه پرستش کنند. در حالی که دستاوردهای کشورهای ضدامپریالیستی در آسیا و آفریقا را صرفاً به این دلیل که آنها با نگرش اروپایی در مورد مسائل جنگ فرهنگی، مانند دگرباشان جنسی یا سقط‌جنین، هم‌سو نیستند، نادیده گرفته و آنها را دولتهایی ارتجاعی یا فاشیستی به‌شمار می‌آورند.
مطمئناً بین ایران و ونزوئلا تفاوت‌های سیاسی و فرهنگی فاحشی وجود دارد. مثلاً نگرش نسبت به پوشش زنان و میزان نقش دین در سیاست. اما ونزوئلا ـــ برخلاف تصور بعضی ـــ آنقدرها هم سکولار نیست: رئیس‌جمهور نیکلاس مادورو اعتقادات کاتولیکی خود را پنهان نمی‌کند و ونزوئلا (در کنار نیکاراگوئۀ ساندینیست) احتمالاً به‌دلیل اکثریت مردم کاتولیک، برخی از سخت‌ترین قوانین را علیه سقط جنین در منطقه دارد.
مهمتر از آن، جمهوری اسلامی، بعد از انقلاب ۱۹۷۹، علیرغم نفی سوسیالیسم علمی، در اکثر موارد همبستگی با کشورهای تحت ستم امپریالیسم غربی را به‌عنوان یک اصل بنیادی سیاست خود مطرح کرده است. در واقع، ایران یکی از معدود کشورهایی است که این موضع را حتی در اوج قدرت ارتجاع امپریالیسم جهانی در دههٔ ۱۹۹۰ حفظ کرد.
سفرهای اخیر رئیس‌جمهور رئیسی به نیکاراگوئه و کوبا و همچنین ونزوئلا ـــ سه کشور آمریکای لاتین که گرفتار بیشترین فشار از سوی ایالات متحده هستند ـــ و استقبال گرم از او در هر سه کشور، شاهد دیگری بر این پدیده است.
نگرشی نسبتاً منحصر به‌فرد در میان جنبش‌های سیاسی اسلامی وجود دارد که عموماً به فرقه‌گرایی ارتجاعی و جدایی از غیرمسلمانان تمایل دارد. ایران بهای سنگینی را برای این همبستگی بین‌المللی می‌پردازد. دولت جمهوری اسلامی نه‌تنها با تحریم‌های نابود‌کنندۀ آمریکا و کمپین بی‌سابقهٔ هیولا‌سازی رسانههای امپریالیستی مواجه است، بلکه با دشمنی مسلمانان مرتجعی که از حمایت شدید تهران از دولت‌های «کافر»ی مانند سوریه و روسیه که زیر حملۀ امپریالیسم هستند، ناراضی‌اند نیز روبروست.
انترناسیونالیسم ایرانی، علیرغم نقش تعیین‌کننده‌اش در پیروزی‌های جنبش‌های مقاومت در سوریه، لبنان، فلسطین اشغالی و یمن، تقریباً به‌طور کامل توسط اکثر سازمانهای به‌اصطلاح کمونیستی در غرب نادیده گرفته شده است. آنها اغلب کاری جز تکرار تقریباً کلمه به کلمهٔ تبلیغات رسانهای امپریالیستی در مورد فمینیست‌های نافرمان و آخوندهای شرور انجام نمی‌دهند. در واقع، به‌نظر می‌رسد که بسیاری از این «سوسیالیست‌ها»ی خودخوانده در مقایسه با رژیم‌های فرمانبردار ایالات متحده در خاورمیانه، دشمنی بیشتری با ایران ضدامپریالیستی دارند.
واقعیت این است که حتی از منظر ایدئولوژیک، مشترکات میان ایران و ونزوئلا بیش از تفاوت‌های آنهاست. برخلاف اثرات مخرب اختلاف میان احزاب در داخل ایالات متحده بر سر توافقات بین‌المللی با ایران، اتحاد ایران و ونزوئلا علیرغم تغییرات متعدد دولت در تهران و تغییر رهبری در کاراکاس پیشرفت کرده است.
تحکیم رابطه با ونزوئلا ناشی از کنترل سیاست خارجی در ایران توسط ولی فقیه علی خامنه‌ای و به اصطلاح «تندروها»یی است که به دور سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گرد آمده‌اند. این جناح در مقایسه با جناح «اصلاح‌طلبان»، هوشیاری ضدامپریالیستی بسیار قوی‌تری از خود نشان می‌دهند. «اصلاح‌طلبان» بیشتر طرفدار غرب بوده و به سیاست مماشات به‌سبک گورباچف گرایش دارند.
برخلاف احزاب خرده‌بوژوای شوونیست، که در دنیای امپریالیستی غرب «سوسیالیست» نامیده می‌شوند، حزب سوسیالیست متحد ونزوئلا به‌خوبی می‌داند که متحدان و دشمنان خلقهای زیر ستم چه کسانی هستند. در حالی که چپ‌های غربی معمولاً انقلاب ۱۹۷۹ ایران را به‌عنوان یک تراژدی بزرگ به تصویر می‌کشند که هیچچیز با ارزشی به‌همراه نداشته است، رئیس‌جمهور مادورو بارها از انقلاب ایران ستایش کرده و مستقیماً آن را با روند انقلابی بولیواری مقایسه کرده است؛ به این معنا که هر دو نه‌تنها به‌طور مؤثر مردم خود را از سلطۀ امپریالیست‌ها آزاد کرده‌اند، بلکه فعالانه به‌دنبال کمک به دیگران برای رهایی از زنجیر سلطۀ امپریالیسم هستند.
در نشست پلاتفرم جهانی ضدامپریالیستی در سئول، رفیقی از سوئیس از نیاز به درک مرحلهٔ تاریخی کنونی سخن گفت و تضاد عمدۀ این دوران را تضاد میان امپریالیسم یورو ـ آتلانتیک و بلوک ضدامپریالیستی در حال ظهور اوراسیا دانست.
کسانی در جنبش کمونیستی که این را درک نمیکنند و به‌طور جزمی معتقدند تنها تضاد عصر ما، تضاد میان سرمایه‌داری و سوسیالیسم است، ناگزیر گفته‌های رئیس‌جمهور مادورو را مسخره می‌کنند.
اما آن رفقایی که این واقعیت را درک می‌کنند، مسؤولیت سنگینی برای آموزش توده‌ها دارند، زیرا که آیندهٔ بشریت به آگاهی توده‌ها بستگی دارد.
منبع: سایت «کمونیست‌ها»
https://thecommunists.org/2023/09/27/news/iran-venezuela-cooperation-another-blow-imperialist-economic-warfare-sanctions/