رویکرد جدید روسیه برای پایان دادن به هژمونی آمریکا
اولویت روسیه حذف «مبانی سلطه» ایالات متحده و سایر کشورهای غیردوست در امور جهانی، کاهش امکانات آنها در سوء‌استفاده از جایگاه خود در اقتصاد و ایجاد شرایط سر باز زدن هر کشوری از جاه‌طلبی‌های نواستعماری و هژمونیک خواهد بود.
در نسخه جدید سیاست خارجی فدراسیون روسیه که روز جمعه توسط ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور به تأیید رسید، آمده است که روسیه یک کشور ــ تمدن اصیل، سنگر مستحکم جهان روسی و یکی از مراکز مستقل توسعه جهانی است و در پرتو اقدامات غیردوستانه غرب، از حق خود برای توسعه «با تمام ابزارهای موجود» دفاع خواهد کرد.
مسکو رویکرد کنونی آمریکا را منشأ اصلی مخاطرات نه‌تنها برای خود، بلکه برای کل جهان می‌داند و قصد دارد «مبانی سلطه» واشنگتن و متحدانش را از بین برده و اینک به‌جای همکاری با کشورهای غربی، فقط به همزیستی مسالمت‌آمیز با آنها علاقه‌مند است.
در این سند تأکید شده است که روسیه بسته به سیاست آنها در قبال خود با سایر کشورها روابط برقرار خواهد کرد و آماده است از نیروهای مسلح، هم برای دفع و هم برای جلوگیری از تجاوز به خود و یا متحدانش استفاده نماید.
عناوین اصلی نسخه جدید سیاست خارجی فدراسیون روسیه به‌شرح ذیل می‌باشد:
در مورد نقش روسیه در جهان
• روسیه ماهیت خود را به‌عنوان یک کشور با تمدن اصیل، یک قدرت گسترده در اوراسیا و اقیانوس آرام، سنگر جهان روسی، یکی از مراکز مستقل توسعه جهانی دارای نقش منحصر به فرد در حفظ تعادل قدرت جهانی و تضمین توسعه صلح‌آمیز و مترقی بشر تعیین کرده است.
• رابطه روسیه با سایر دولت‌ها و اتحادیه‌ها بسته به ماهیت سازنده، بی‌طرف یا غیردوستانه سیاست آنها در قبال فدراسیون روسیه، تعیین می‌گردد.
• در نسخه جدید، به‌شکل محسوسی ارزیابی‌ها از روندها و چشم‌اندازهای اصلی جهان مدرن تغییر کرده‌اند: اکنون جهان تغییراتی «انقلابی» و نه «عمیق» را تجربه می‌کند، «عناصر پدیده‌های بحرانی» در اقتصاد جهانی به «بحران جهانی شدن اقتصاد» و تشدید رقابت‌ها به «جنگ هیبریدی» آمریکا و متحدانش علیه روسیه تبدیل شده‌اند.
در خصوص منافع ملی و اهداف راهبردی
• در نسخه جدید فصلی جداگانه به منافع ملی روسیه، اهداف راهبردی و وظایف اصلی اضافه شده است.
• در بین منافع ملی به‌ویژه دفاع از ساختار قانون اساسی، حاکمیت و تمامیت کشور در برابر «تاثیر مخرب خارجی»، محافظت از شهروندان، سازمان‌ها در برابر «تجاوزات غیرقانونی خارجی» و دفاع از جامعه به‌عنوان در‌مجموع در برابر «تاثیرات اطلاعاتی ــ روانی» سرچشمه گرفته از خارج از کشور قرار گرفته‌اند.
• این سند سه هدف استراتژیک سیاست خارجی، یعنی تأمین امنیت روسیه، ایجاد شرایط خارجی مساعد برای توسعه آن و تقویت موقعیت آن به‌عنوان یکی از مراکز دنیای مدرن را برجسته می‌کند. قبلاً این سه موضوع در وظایف اصلی قرار می‌گرفتند.
در مورد تأمین امنیت
• روسیه می‌تواند از نیروهای مسلح خود برای محافظت یا جلوگیری از حملات به خود یا متحدانش، حل و فصل بحران‌ها (از‌جمله با تصمیم «ساختارهای امنیتی جمعی با مشارکت روسیه در منطقه مسئولیت آنها»)، محافظت از شهروندان خود در خارج از کشور، مبارزه با تروریسم بین‌المللی و دزدی دریایی استفاده کند. این مورد در نسخه سال ۲۰۱۶ گنجانده نشده بود.
• روسیه به متحدان و شرکای خود کمک خواهد کرد، بدون وابستگی به به‌رسمیت شناختن بین‌المللی این کمک‌ها.
• فدراسیون روسیه حق اقدامات متقارن در پاسخ به «اقدامات غیردوستانه‌ای که حاکمیت و تمامیت ارضی آنرا تهدید می‌کنند»، و از‌جمله تحریم‌ها، را برای خود محفوظ می‌دارد.
• مسکو به‌دنبال تأمین امنیت به‌شکل مساوی برای همه دولت‌ها می‌باشد، اما تنها بر اساس اصل عمل متقابل. نسخه قبلی سال ۲۰۱۶ اشاره‌ای به عمل متقابل نداشت، این در حالیست که اهمیت سازمان امنیت و همکاری اروپا به‌عنوان ساختاری برای ایجاد یک سیستم امنیتی مشترک اروپایی مورد توجه قرار گرفته بود.
• روسیه روند ثبت حقوقی ــ بین‌المللی مرزهای خود را شدت می‌بخشد.
• مسکو قصد دارد نقش خود را در فعالیت‌های حافظ صلح سازمان ملل متحد و سازمان پیمان امنیت جمعی افزایش دهد.
در مورد روابط بین‌الملل به‌طور کلی
• روسیه برای دستیابی به سیستم روابط بین‌الملل که از هویت و شرایط برابر برای توسعه برای همه دولت‌ها و گسترش مشارکت کشورهای در حال توسعه در اقتصاد جهانی محافظت کند، تلاش می‌کند.
• مسکو از تلاش‌های بین‌المللی برای حفاظت از «ارزش‌های سنتی. جهانی معنوی و اخلاقی» حمایت می‌کند. این یک اصطلاح جدید است ــ در نسخه قبلی، فقط در مورد نیاز به تشکیل «بنیادهای ارزش‌مدار» بر اساس پتانسیل ادیان اصلی جهان سخن به میان رفته بود.
• در توسعه حقوق بین‌الملل می‌بایست واقعیت‌های یک جهان چندقطبی در نظر گرفته شود. در کنار آن، مسکو با تلاش‌ها برای بازنویسی در اصول حقوق بین‌الملل مقابله خواهد کرد.
• روسیه مقابله با روس‌هراسی، حفاظت از زبان، فرهنگ، ورزش روسی، کلیسای ارتدکس روسیه و مبارزه برای حقیقت تاریخی را اولویت سیاست بشردوستانه خود قرار می‌دهد.
• مسکو همچنین قصد دارد نقش سازمان ملل را به‌عنوان «مکانیسم هماهنگ‌کننده مرکزی» در هماهنگ‌سازی منافع کشورهای عضو این سازمان جهانی، بازیابی کند.
در خصوص رابطه با غرب
• روسیه خود را دشمن غرب نمی‌داند و خود را از آن منزوی نمی‌کند و بر روی این حساب می‌کند که کشورهای غربی به بیهودگی درگیری با مسکو پی برده و چندقطبی بودن را بپذیرند.
• در عین‌حال، اولویت روسیه حذف «مبانی سلطه» ایالات متحده و سایر کشورهای غیردوست در امور جهانی، کاهش امکانات آنها در سوء‌استفاده از جایگاه خود در اقتصاد و ایجاد شرایط سر باز زدن هر کشوری از جاه‌طلبی‌های نواستعماری و هژمونیک خواهد بود.
• در مسکو رویکرد واشنگتن را به‌عنوان منبع اصلی خطر برای امنیت خود و امنیت بین‌المللی، برای صلح و توسعه عادلانه بشریت در مجموع، می‌دانند. روسیه اکنون به «ایجاد روابط سودمند متقابل» با ایالات متحده علاقمند نیست، بلکه به «همزیستی مسالمت‌آمیز» و «ایجاد تعادل منافع» علاقه دارد.
• مفهوم «کشورهای آنگلوساکسون» در نسخه جدید مطرح شده است. روابط با آنها «بسته به میزان آمادگی آنها برای کنار گذاشتن رویکرد غیردوستانه نسبت به روسیه و احترام به منافع مشروع آن» ایجاد خواهد شد.
• اکثر دولت‌های اروپایی «سیاست تهاجمی» را علیه روسیه اجرا می‌کنند. مسکو علاقه‌مند به مدل جدیدی از همزیستی با آنها با در نظر گرفتن مجاورت جغرافیایی و روابط تاریخی ایجاد شده، می‌باشد و عامل اصلی پیچیده‌کننده عادی‌سازی روابط با آنها، ایالات متحده می‌باشد.
• کنار گذاشتن سیاست ضدِ روسی و به‌دست آوردن استقلال از آمریکا به‌شکل مثبتی بر امنیت و رفاه اروپا تأثیر خواهد گذاشت.
در مورد روابط با کل جهان
• اوراسیا باید به فضایی از صلح، ثبات، اعتماد و رفاه تبدیل شود که توسط کریدورهای حمل‌و‌نقل به‌هم مرتبط است. این پروژه پرچمدار روسیه در قرن ۲۱ است.
• هدف اصلی در کشورهای شوروی سابق (این مفهوم در مفهوم ۲۰۱۶ نبود) تبدیل منطقه به منطقه صلح، حسن همجواری و رفاه است. مسکو در نظر دارد مناقشات را در اینجا حل کرده و از انقلاب‌های رنگی جلوگیری کند و همچنین با ظاهر شدن زیرساخت‌های نظامی کشورهای غیردوست در این کشورها مقابله کند.
• اگر نسخه قبلی علاقه روسیه به توسعه روابط با اوکراین و حل و فصل مناقشه درون اوکراینی را اعلام شده بود، در سند جدید به‌هیچ‌وجه به اوکراین اشاره نشده است، تنها «حوزه اوکراین» که روسیه در آن از منافع حیاتی خود دفاع می‌کند، مورد اشاره قرار گرفته است.
• روسیه تعمیق روابط با مراکز دوست جهانی قدرت ــ هند و چین ــ را به‌شکل ویژه‌ای دارای اهمیت می‌داند.
• مسکو همچنین به ظهور آفریقا به‌عنوان یک مرکز تأثیرگذار توسعه جهانی کمک کرده و همکاری با آمریکای لاتین را افزایش خواهد داد (برزیل، ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه به‌طور جداگانه مورد اشاره قرار گرفته‌اند). در اینجا، درست مانند خاورمیانه و خاوردور، روسیه از فرآیندهای ادغام حمایت خواهد کرد.
• فدراسیون روسیه همکاری‌های همه‌جانبه سودمند متقابل را با تمدن اسلامی دوست به‌ویژه با مصر، ایران، عربستان سعودی، سوریه و ترکیه تقویت خواهد کرد.