یادآوری نقش هنری کیسینجر در کودتای ۱۹۷۳ شیلی
نویسنده: هیأت تحریریۀ «آمریکا ۲۱» ــ
مترجم: م. نوری ــ
مرگ وزیر امورخارجۀ اسبق ایالات متحدۀ آمریکا واکنش‌های بی‌شماری را در شیلی برانگیخت. او به مشارکت در کودتای ۱۹۷۳ علیه رئیس‌جمهور سوسیالیست «سالوادر آلنده» متهم شد که شیلی را به ورطۀ یکی از تاریک‌‌‌‌ترین دوران تاریخ خود افکند.
روزنامۀ «Diario Universidad de Chile» به‌خاطر آورد که کیسینجر در ایجاد دیکتاتوری‌های متعددی در آمریکای لاتین، مانند کودتای شیلی (۱۹۹۰ ـ ۱۹۷۳)، کودتای آرژانتین (۱۹۸۳ ـ ۱۹۷۶) و همین‌طور در عملیات «کندور» مشارکت داشت. «طرح کندور»، یا «عملیات کندور»، به همکاری سازمان‌های مختلف امنیتی آمریکای جنوبی و سازمان سیا در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی گفته می‌شود. بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰، شیلی، آرژانتین، برزیل، پاراگوئه، اوروگوئه، بولیوی، و بعدها اکوادور و پرو، اطلاعات امنیتی دربارۀ فعالان چپ و دیگر مخالفان را باهم مبادله می‌کردند. هدف از همکاری مزبور شناسایی هر مخالف سیاسی و از بین بردن مخالفین دیکتاتور‌های آمریکای جنوبی بود.
مأمورین سازمان‌های اطلاعاتی و افراد نظامی که به‌طور ویژه توسط سازمان سیا آموزش داده شده بودند می‌توانستند آزادانه وارد قلمرو سرزمینی کشور‌های دیگر شوند تا مخالفان سیاسی در مهاجرت را بربایند، مفقودالاثر نمایند یا به‌قتل برسانند. بنا به اطلاعات سازمان‌های حقوق بشری، در جریان عملیات «کندور» ۵۰ هزار نفر به‌قتل رسیدند، ۳۵۰ هزار نفر مفقود و ۴۰۰ هزارنفر زندانی شدند. گزارشی از سازمان سیا که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد مؤید نقش هدایت‌کنندۀ ایالات متحدۀ آمریکا در عملیات «کندور» بود.
«هنری کسیسنجر مغز متفکر کودتای شیلی در یکصد سالگی فوت کرد» عنوان مقاله‌ای در وب‌سایت «Diario Universidad de» است. در مقاله‌ای با عنوان «هنری کیسینجر: جنایتکار جنگیِ شیفتۀ شیلی»، ناشر وب‌سایت مزبور، «پاتریسیو لوپز. پ»، نوشته است که شیلی فقط فصلی از «تاریخ زندگی کیسینجر به‌عنوان رهبر امپریالیستی است که در کشتار و توطئه و یا در به‌راه انداختن جنگ در هرجایی که به‌گمان او سیادت جهانی ایالات متحده را می‌توانست به‌خطر اندازد، درنگ نمی‌کرد. اگر بخواهم به‌صراحت حرف بزنم، و این فقط یک نظر نیست بلکه توصیفی متکی بر کوهی از دلایل است، کیسینجر یک نسل‌کش، جنایتکار جهانی، و یکی از هولناک‌ترین‌ها در قرن بیستم بود.»
و روزنامۀ «El Motrador» نوشت که وزیر خارجۀ اسبق ایالات متحده «بحث برانگیزترین برندۀ جایزۀ صلح نوبل بود که از جنگ کثیف در آمریکای لاتین حمایت می‌کرد.» این روزنامه یادآوری کرد که در سال ۱۹۷۶، کیسینجر با دیکتاتور شیلی، «آگوستو پینوشه»، گفت‌وگو کرده و به او گفته بود: «شما با سرنگونی آلنده خدمت بزرگی به غرب کردید.»
«یوان گابریل والدز»، سفیر چین در واشنگتن، در توئیتی نوشت: «مردی که درخشش تاریخی او هرگز نتوانست حقارت رقت‌انگیز اخلاقی او را بپوشاند در گذشت.»
شبکۀ «شیلی ویزیون» به این موضوع اشاره کرد که کیسینجر در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون (از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴) و جرالد فورد (از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۷) سِمت مهم وزارت امور خارجۀ آمریکا را به‌عهده داشت. شبکۀ تلویزیونی مزبور یادآوری کرد که کیسینجر نه‌تنها کوشید مانع از به قدرت رسیدن آلنده شود و از کودتا علیه وی پشتیبانی کرد بلکه در دورانی که پینوشه در قدرت بود به‌رغم انتقاد از وی به‌دلیل نقض حقوق بشر، حمایت کامل خود را از او اعلام کرد.
منبع: «آمریکا ۲۱»، اول دسامبر ۲۰۲۳
https://www.amerika۲۱.de/۲۰۲۳/۱۲/۲۶۷۰۴۲/chile ـ erinnert ـ kissinger