یک ارتش مشترک نظامی می‌تواند کاری را که فرانسه قادر نبود انجام دهد
در روز۱۶ مارس امسال، سرهنگ «آمادو رحمان»، سخنگوی «شورای ملی برای نجات وطن» ( CNSP)، شورای نظامی حاکم بر نیجر، اعلام کرد که دولت توافقنامهٔ نظامی با آمریکا را، که به این کشور اجازه حضور نظامی در خاک نیجر را می‌داد، لغو کرده است. او افزود که پروازهای ایالات متحده بر فراز خاک این کشور در هفتههای اخیر غیرقانونی بوده است.
سخنگوی شورا در ادامه چنین گفت: دولت نیجر با در نظر گرفتن خواسته‌ها و منافع مردم و در راستای انجام مسؤولیتهای خود، تصمیم گرفت تا توافقنامهٔ نظامی با آمریکا را لغو نماید. «رحمان» با بیان این‌که حضور نظامی آمریکا غیرقانونی و ناقض همهٔ قوانین اساسی و دموکراتیک است، تأکید کرد که توافق مذکور ناعادلانه بوده و در ۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۲ به‌صورت یکجانبه از سوی آمریکا تحمیل شده بود.
ارتش آمریکا چندین سال است که یک پایگاه هوایی بزرگ پهپادی را در شهر «آغادیز»، در حدود ۹۲۰ کیلومتری پایتخت نیامی، در اختیار دارد. حدود ۱۱۰۰ سرباز آمریکایی و به‌علاوۀ تعدادی کارمندان غیرنظامی وزارت دفاع آمریکا در نیجر حضور دارند. تا چندی پیش، نیجر نقش اصلی را در عملیات ارتش ایالات متحده در منطقهٔ ساحل آفریقا به‌عهده داشت. بهانۀ اصلی ایالات متحده برای حضور نظامی در نیجر «نگرانی» از گسترش خشونت در منطقه، و مبارزه با سازمان‌های تروریستی در غرب آفریقاست. بسیاری از گروه‌های تروریست این منطقه با القاعده و گروه‌های افراطی داعش بیعت کرده‌اند.
دولت جدید نیجر، که از زمان برکناری «محمد بازوم»، رئیس‌جمهور طرفدار غرب، در ژوئیهٔ گذشته به قدرت رسید، اقداماتی را برای قطع روابط با شرکای نظامی سابق انجام داده است. از جمله، در پایان سال گذشته، این دولت قراردادهای همکاری نظامی با فرانسه را نیز لغو کرد و فرانسه مجبور شد که در تاریخ ۲۲ دسامبر سال گذشته نیرو های خود در نیجر را خارج نماید. نیجر همچنین مشارکت امنیتی خود با اتحادیهٔ اروپا را پایان داد.
سه کشور ساحل ـــ مالی، نیجر، و بورکینافاسو ـــ از سال ۲۰۱۱ به‌دنبال مداخلهٔ ناتو در لیبی، که منجر به کشته شدن سرهنگ قذافی شد، با افزایش چالش‌های امنیتی متعدد، مانند تهدیدات تروریستی، درگیری‌های میان قومی، قاچاق مواد مخدر و اسلحه، و مشکلات مربوط به اعمال حاکمیت و توسعهٔ اقتصادی مواجه بوده‌اند.
هر سه کشور روابط نظامی خود را با فرانسه به‌دلیل مداخله و ناکارایی نیروهای فرانسوی در مقابله با نیروهای ارتجاعی مذهبی در منطقه، علی‌رغم بیش از یک دهه مشارکت، قطع کردند. رهبران این کشورها این واقعیت را دریافته اند که نمی‌توانند به کشورهای غربی، مانند فرانسه و ایالات متحده، تکیه کنند، زیرا آن‌ها به‌جای این‌که واقعاً مایل به کمک به مبارزه با تروریسم باشند، مشتاق دامن زدن به بی‌ثباتی مدام در منطقه و در پی حفظ اهداف ژئوپلیتیکی خود در آفریقا هستند.
ایجاد یک نیروی مشترک
خلأ ناشی از ترک نیروهای نظامی غربی در منطقه لزوم همکاری نظامی میان این سه کشور را به‌فوریت نشان داد. لذا این سه کشور طی منشوری در دسامبر سال گذشته (۲۰۲۳) توافق کردند که طی ائتلافی (AES)، نیروی نظامی مشترکی برای جوابگویی به چالش‌های امنیتی موجود در منطقه تشکیل گردد. وظیفۀ این نیروی مشترک جوابگویی به تهدیدات امنیتی، مانند تروریسم، جنایات سازمان‌یافته، و درگیری‌های مسلحانه داخلی و خارجی در هر سه کشور است؛ تهدیداتی که اغلب ناشی از تحریکات قدرت‌های امپریالیستی مانند ایالات متحده و فرانسه در منطقه است.
یکی از مشکلات اساسی که این کشورها با آن مواجهند عدم وجود سرویسهای اطلاعاتی داخلی یا خارجی و همچنین توانایی ضدجاسوسی قدرتمند برای پیش‌بینی حملات تروریستی است. مبارزه با تروریسم علاوه بر اقدامات نظامی نیاز به نفوذ، ردیابی همدستان، و خنثی کردن رهبران از طریق مأموریت‌های مخفیانه دارد. تا زمانی که ابزارهای نظارتی و اطلاعاتی به قدرت‌های استعماری سابق مانند فرانسه سپرده شود، مبارزه با تروریسم موفق نخواهد بود.
با ایجاد یک نیروی مشترک، کشورهای ساحل قادر خواهند بود با هماهنگ کردن تلاش‌های خود، اطلاعات و منابع را به‌اشتراک بگذارند و عملیات مشترک را برای مبارزه با تهدیدات امنیتی علیه کشورهای خود و منطقه انجام دهند. به‌موازات تحکیم این همکاری‌های منطقه‌ای، این کشورها باید فوراً همکاری‌های نظامی خود را با کشورهای جبهۀ ضدامپریالیستی تشدید بخشند.
در امر مهم مبارزه با تروریسم و افراطیگری، به‌موازات اقدامات نظامی، باید رویکردی جامع از طریق برنامههای توسعه، آموزش، و حمایت از حقوق تودههای مردم، اتخاذ گردد. اگر ائتلاف کشورهای ساحل پاسخ‌گوی این نیازهای حیاتی مردم منطقه نباشد، مبارزه با تروریسم و ناامنی بینتیجه خواهد بود, مردم همچنان رنج خواهند برد و علی‌رغم ارادهٔ رهبران و ارتش، مناطق تحت اشغال جنایتکاران با هر حمله گسترش بیشتری خواهد داشت.
منبع: راشیا تودی، ۱۸ مارس ۲۰۲۴
https://www.rt.com/africa/594306-sahel-security-joint-force-help/