توافقنامۀ غلات و ریاکاری غرب
روسیه توافقنامۀ غلات را که در ژوئیۀ ۲۰۲۲ با میانجیگری سازمان ملل متحد و ترکیه منعقد شده بود تمدید نکرد.[۱] می‌توان منتقدِ تصمیمِ روسیه بود، ولی اگر کسی با تظاهر به حمایت از کشورهای فقیرِ جهان از روسیه انتقاد کند، کار او چیزی نیست جز ریاکاری. طبق داده‌های سازمان ملل متحد، در چارچوب توافقنامۀ مزبور، فقط ۳ درصد از غلات صادر شدۀ اوکراین به کشورهایی صادر شده‌اند که در طبقه‌بندی بانک جهانی کشورهای فقیر محسوب می‌شوند. ۸۱ درصد از صادرات غلات اوکراین به چین و کشورهای ثروتمند غرب بوده، که در غالب آن‌ها از این غلات به‌عنوان خوراک دام استفاده شده است. ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا کافی بود فقط لب‌تر کنند و مشکل تأمین مواد غذایی کشورهای فقیر حل می‌شد. ولی موضوع بر سر تأمین مواد غذایی کشورهای فقیر نیست، بلکه بر سر تأمین درآمد اوکراین از محل صادرات غلات است تا بتوان با آن به جنگ اوکراین ادامه داد.
هرکسی که دیشب اخبار شبکۀ اول تلویزیون آلمان ـ تاگس شاو را دیده باشد، حتماً شاهد این بوده که چگونه روزنامه‌نگاری مدرن در ابعادی غیرقابل تصور احساسات بینندگان را تحریک و افکار آن‌ها را دستکاری کرد. جملۀ استفاده شده در اخبار این بود: «به‌ویژه برای مردم شرق آفریقا، افغانستان و یمن که نیازمند کمک‌اند، عواقب عدم تمدید توافقنامۀ غلات بسیار وخیم است». تیتر «اشپیگل» آلمان نیز چنین بود: «بازی پوتین با گرسنگی». وزیر خارجۀ ما هم در همان شیپور دمید و در حاشیۀ دیداری در سازمان ملل متحد از پرزیدنت پوتین خواست «به استفاده از گرسنگی به‌عنوان سلاح خاتمه دهد». واقعاً باور نکردنی است، ریاکارانه و غیراخلاقی است.
حال نگاهی کنیم به داده‌های رسمی سازمان ملل متحد. سودان در چارچوب توافقنامۀ غلات ۹۵ هزار تُن غلات از اوکراین وارد کرده است. سودان، کشوری در شرق آفریقا، مجموعاً ۷/۲ میلیون تُن غلات وارد می‌کند، و بنا به داده‌های بانک مرکزی سودان، سال پیش نیز همین مقدار غلات وارد کرده، اما بخش اعظم آن از روسیه بوده است.
۲۶۰ هزار تُن غلات از اوکراین به یمن صادر شده که فقط ۶ درصد کل واردات غلات یمن است که کل آن سال پیش ۴ میلیون تُن بود. در تابستان گذشته تأمین غلات یمن دچار مشکل شد، اما این مشکل ناشی از عدم صدور غلات اوکراین نبود، بلکه به‌دلیل افزایش قیمت غلات روسیه در نتیجۀ تحریم‌ها بود. ولی مشکل مزبور با صادرات غلات از سوی استرالیا و هند به یمن جبران شد و غلات اوکراین و توافقنامۀ غلات نقشی در آن نداشت.
نقش توافقنامۀ غلات در تأمین غلات افغانستان چه بود؟ بسیار اندک. البته افغانستان ۱۳۱ هزار تُن غلات از اوکراین وارد کرد که ۳ درصد کل واردات افغانستان بود. ضمناً این را هم باید گفت که غلات اوکراین به‌طور غیرمستقیم و در چارچوب برنامۀ غذایی جهان، توسط سازمان ملل متحد به افغانستان رسید. طبیعتاً واردات غلات به افغانستان نه از طریق دریا بلکه از طریق کشورهای همجوار مانند پاکستان، ترکمنستان و قزاقستان صورت می‌گیرد. پیش‌بینی کارشناسان برای سال آیندۀ افغانستان کاهش شدید واردات غلات است، نه به‌دلیل جنگ اوکراین، بلکه به این دلیل که طالبان در صدد است کشت غلات را جایگزین کشت خشخاش کند، امری که منجر به قطع وابستگی افغانستان از واردات غلات خواهد شد.
کل واردات سه کشور مزبور از اوکراین در چارچوب توافقنامۀ غلات ۴۸۵ هزار تُن بود. این نصف میزانی است که تنها اسرائیل در چارچوب این توافقنامه از اوکراین وارد کرده است. اسپانیا با واردات ۶ میلیون تُن غلات از اوکراین، ۱۲ برابر کشورهای فقیرغلات وارد کرده است ـــ کشورهایی که «تاگس شاو» با نشان دادن تصاویر کودکان گرسنه در تلاش برای استفادۀ ابزاری از آن‌ها بود. در اسپانیا کودک گرسنه‌ای نیست ولی تعداد زیادی خوک پرورش داده می‌شود که با غلات اوکراین سیر می‌شوند و گوشت آن‌ها به شکل «بیکن سرانو» یا «کالباس خشکِ چوریزو» وارد پیشخوان‌های فروش کالباس ما می‌شوند. کودکان گرسنه را فراموش کنید، دعوا بر سر شکم ماست.
و موضوع بر سر درآمد حاصل از فروش غلات اوکراین است. به‌دلیل اشغال نواحی غرب اوکراین توسط روسیه که دارای ذغال سنگ، صنایع مختلف و صنایع فولاد است، اوکراین تبدیل به صادرکنندۀ محصولات کشاورزی شده است. این‌که روسیه علاقمند به کاهش درآمد اوکراین باشد، قابل درک است، هرچند الزاماً نباید آن را پسندیده ارزیابی کرد. ولی هر یک دلار کاهش درآمد اوکراین از بازارهای جهانی به این معناست که غرب باید پول بیشتری صرف جنگ اوکراین کند، امری که خواستۀ غرب است. نهایتاً، این غرب است که هنوز خواهان پیروزی اوکراین بر روسیه است و برای نیل به این هدف نیاز به پول دارد. قربانی واقعی عدم تمدید توافقنامۀ غلات نه اوکراین است و نه کودکان گرسنۀ آفریقا، بلکه غرب است که باید سرکیسه را شل کند و میلیاردها پول بیشتر در اختیار اوکراین قرار دهد. این‌که این واقعیت اشک شوق از چشمان «آنالنابربوک» جاری نکند قابل فهم است.
ولی این‌که با کارتِ برندۀ «گرسنگی» بازی شود، ریاکاری است. کشوری که قادر است دو برابر اوکراین یا به هر میزان لازم، ذرت صادر کند، البته در کنار تعدادی از کشورهای جهان، ایالات متحدۀ آمریکاست. در گزارش اخیر وزارت کشاورزی این کشور در رابطه با تجارت محصولات کشاورزی در سراسر جهان، ایالات متحده جزو کشورهایی قید شده که صادرات غلات آن در سال گذشته به‌شدت کاهش یافته است. دلیل آن «تعهدات ناچیز قراردادی» و «قیمت نازل بازار جهانی» عنوان شده است. معنی آن چیست؟ به‌گزارش «صندوق جهانی طبیعت»، در سال گذشته ۱۴ میلیون تُن ذرت در مزارع آمریکا معدوم شده است، زیرا برداشت و صدور آن مقرون به صرفه نبوده است. و این میزان ۵۰ درصد بیشتر از غلاتی است که کشورهای فقیر نامبرده در «تاگس شاو» وارد کرده‌اند. روی این موضوع فکر کنید.
ـــــــــــ
• توافقنامۀ غلات در ژوئیۀ ۲۰۲۲ منعقد شد و طبق مفاد آن در فواصل تعیین شده‌ای باید تمدید می‌شد. در این توافقنامه پیش‌بینی شده بود که روسیه امنیت کشتی‌های حامل غلاتِ اوکراین را تأمین کند، غرب فقط برای صادرات غلات و کودشیمیایی روسیه تحریم‌های بانکی را لغو کند و خط لولۀ انتقال آمونیاک از روسیه به بندر اُدسا، که برای تولید کودشیمیایی ضروری است و فعالیت آن پس از آغاز عملیات ویژۀ نظامی روسیه از سوی اوکراین متوقف شده بود، مجدداً راه اندازی شود. پس از انعقاد توافقنامه، روسیه به تعهدات خود عمل کرد و امنیت صادرات غلات اوکراین را تأمین نمود. ولی غرب حاضر به لغو تحریم‌های بانکی برای صادرات غلات و کودشیمیایی نشد و اوکراین نیز امکان راه‌اندازی خط لولۀ آمونیاک را فراهم نیاورد (این خط لوله در ژوئن ۲۰۲۳ توسط اوکراین منفجر شد). علیرغم عدم ایفای تعهدات از سوی غرب، روسیه چند بار توافقنامه را تمدید کرد، ولی از تمدید مجدد آن در ۱۷ ژوئیۀ سال جاری امتناع نمود و تمدید آن را منوط به اجرای تعهدات غرب کرد. (توضیح مترجم ــ برگرفته از Anti Spiegel، مورخ ۲۰ ژوئیۀ ۲۰۲۳)
منبع: NachDenkDeiten
https://www.nachdenkseiten.de/?p=۱۰۱۲۹۷