در آفریقا به روسیه اعتماد دارند و منتظر کمک آن هستند
نویسنده: ولادیمیر پروخواتیلف ــ
ترجمه: ک. رادین ــ
نفوذ گذشتهٔ فرانسه در سرزمین پهناور ساحل به‌شدت در حال از بین رفتن است.
در روزهای ۲۷ تا ۲۸ ژوئیه، «سن پترزبورگ» میزبان دومین اجلاس و مجمع اقتصادی «روسیه و آفریقا» خواهد بود. «الکساندر پولیاکوف»، معاون مدیر بخش آفریقای وزارت امور خارجهٔ فدراسیون روسیه، گزارش داد که «فعلاً ما تأییدیهٔ مشارکت ۴۹ هیأت نمایندگی آفریقایی را دریافت کرده‌ایم، در این بین تقریباً نیمی از کشورهای آفریقایی در بالاترین سطح ـــ سران کشورها و دولت‌ها ـــ معرفی و حضور خواهند داشت». حدود نیمی از کشورهای آفریقایی در بالاترین سطح حضور خواهند داشت. این دیپلمات افزود: چنین رویکرد کشورهای آفریقایی، «علیرغم فشارهای بی‌سابقهٔ غرب، روحیهٔ قوی و قاطع آنها را به توسعه روابط با روسیه نشان می‌دهد». همسازی و توافق با روسیه، به‌ویژه در مستعمرات پیشین فرانسوی ـ آفریقایی، بسیار زیاد است. آفریقای به‌اصطلاح فرانسوی زبان، دهه‌ها پس از استقلال این کشورها برای پاریس حوزهٔ نفوذ سنتی بود، اما در سال‌های اخیر، جمهوری پنجم فرانسه به‌سرعت موقعیت خود را در اینجا از دست می‌دهد.
این گرایش به‌ویژه در کشورهای ساحل برجسته است ـــ منطقه‌ای بیابانی و وسیع که در جنوب صحرای بزرگ آفریقا از اقیانوس اطلس تا اقیانوس آرام گسترده است. این فضای گسترده، که در قلمرو آن «بورکینافاسو»، «موریتانی»، «مالی»، «نیجر» و «چاد» قرار دارند، به منطقهٔ عملیاتی القاعده در مغرب اسلامی و دیگر گروه‌های تروریستی مسلح که در روسیه ممنوع هستند، تبدیل شده است. آن‌طور که ما پیشتر نوشته بودیم، گروه نظامی فرانسه ناتوانی کامل خود را در عملیات علیه ستیزه‌جویان آفریقایی زیر پرچم‌های سیاه نشان داده است. در نتیجه، در ۱۵ اوت ۲۰۲۲، آخرین اشغالگر فرانسوی پس از ۹ سال اقامت در این کشور در چارچوب عملیات ضدتروریستی «برخان»، کشور مالی را ترک کرد. مقامات کشور مالی، که از انتظار سربازان فرانسوی برای شکست دادن تروریست‌ها خسته شده بودند، کارمندان شرکت نظامی خصوصی روسی «واگنر» را به جنگ دعوت کردند و کارمندان این شرکت خصوصی با جدیت دست به‌کار شدند و تروریست‌ها را تار و مار کردند.
احساسات ضدفرانسوی در مالی به چنان شدتی رسیده که در ماه مارس سال ۲۰۲۲ دولت نظامی جمهوری، رادیو بین‌المللی فرانسه را که افترا و تهمت‌هایی را علیه ارتش روسیه پخش می‌کرد ممنوع کرد. دومین کشوری که در ساحل این ایستگاه سخن پراکنی مخرب در آن ممنوع شد «بورکینافاسو» بود. در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، یک کودتای نظامی ضدفرانسوی در این جمهوری آفریقای غربی رخ داد. پس از آن، آن‌طور که در بیانیهٔ دولت نظامی اشاره شده بود، «رادیو بین‌المللی فرانسه» را به‌دلیل گزارش‌های دروغین و دادن امکانات برای پخش صدای ستیزه‌جویان اسلام‌گرا به‌حالت تعلیق درآوردند». هزاران نفر ضمن حمایت از کودتا و درخواست کمک از روسیه، به خیابان‌های «اواگادوگو» پایتخت این جمهوری ریختند. ویدیوهای پخش‌شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که سربازانی در نفربرهای زرهی پرچم‌های روسیه را تکان داده و انبوه جمعیت اطراف آنها شعار «روسیه، روسیه» سر می‌دادند. در این بین، تظاهرکنندگان به سوی سفارت فرانسه آمدند و آن را سنگ‌باران کردند، لاستیک‌ها و زباله‌ها را سوزاندند. ساکنان «اوگادوگو»، خشمگین از سیاست پاریس در قارهٔ آفریقا، با پوسترهایی مانند، «آری به همکاری نظامی با روسیه!» و «فرانسه و نوکرهای محلی‌اش گم شوند»، به خیابان‌ها ریختند.
در سپتامبر سال ۲۰۲۲، در شهر «نیامی» پایتخت دولت «نیجر» در غرب آفریقا، تظاهرات بزرگی برای خروج فوری نیروهای فرانسوی از این کشور برگزار شد. تظاهرکنندگان زیر پرچم روسیه و پرچم ملی خود شعارهای «فرانسه گم شو!»، «نیروهای استعماری فرانسه باید بروند»، «زنده باد پوتین و روسیه!» سر دادند. و این در کشوری است که به‌طور سنتی متحد اصلی فرانسه در منطقه به‌شمار می‌آمد! جای تعجب نیست که نشریهٔ «فیگارو» و دیگر بلندگویان تبلیغاتی به‌طور جدی نگران بودند که روسیه در حال بیرون راندن فرانسه از قلمرو استعماری سابق آن است. «فلورانس پارلی»، وزیر نیروهای مسلح فرانسه، از نشریهٔ فوق نقل‌قول می‌کند که: «در ساحل، روسیه تلاش می‌کند ارادهٔ خود را تحمیل کند، خلأها را پر و ما را بی‌اعتبار سازد». در سال ۲۰۱۹، «مالی» یکی از کشورهای ساحل، قرارداد دفاعی با روسیه امضا می‌کند.
«فیگارو» گله می‌کند که «در آگوست ۲۰۲۰، پس از اولین کودتای نظامی، سفیر روسیه اولین دیپلمات خارجی بود که توسط خونتای «مالی» پذیرفته شد». به‌عقیده این نشریه «نفوذ کرملین در آفریقا به جمهوری آفریقای مرکزی، جایی که در واقع روسیه فرانسه را به‌عنوان قدرت خارجی غالب سرنگون کرده، متکی است. تنها طی چند سال، این کشور به تخت پرش و تکیه‌گاه روسیه در آفریقا بدل شد. در جمهوری آفریقای مرکزی، روس‌ها الگو و معیاریی برای حضور خود در آفریقا درست کردند. آنها نشان دادند که قادر هستند یک رژیم ناموفق و شکست‌خورده را در دستان خود بگیرند و به این کشور امکان بدهند که از مشکلات امنیتی رهایی یابد…. برای مقامات جمهوری آفریقای مرکزی، این یک قرارداد ایده‌آل است. از آن به بعد، با تأسف عمیقِ کاخ «الیزه»، روس‌ها در اکثر کشورهای آفریقایی مستقرشدند. در سودان، آنگولا، گینه، موزامبیک، آفریقای جنوبی، کنگو … مسکو با نزدیک به ۲۰ کشور این قاره قرارداد همکاری امضا کرده است».
کشورهای قارهٔ سیاه به‌روشنی درک می‌کنند که در واقع کاخ «الیزه» علاقه‌ای به مبارزه با تروریسم و احیای امنیت منطقه‌ای ندارد، بلکه برای منافع مغرضانهٔ خود به سبک کذایی «فرانس آفریک»*، یعنی برای بهره‌برداری غارتگرانه از منابع طبیعی محلی است. آن‌طور که حتی کارشناسان غربی اعتراف می‌کنند، در این راستا، در این قاره احساسات ضدفرانسوی همواره و پیاپی ظاهر شده است ـــ احساسات و گرایشات ضدفرانسوی در عین حال در میان هم نخبگان و هم شهروندان عادی دیده می‌شوند.
حرکات و ژست‌های سالوسانه‌ای که دولت جمهوری پنجم، مانند بازگرداندن آثار باارزش موزه به‌نفع «بنین» برای یک «آشتی تاریخی» اسطوره‌ای انجام داد، به‌هرحال، به‌علت سمتگیری بیش از حد حاد آنها موجب خشم و رنجش می‌شدند. در این بین، نکتهٔ شایان توجه این‌که استعمارگران سابق و فعلی ضمن تصور این که احساسات ضدفرانسوی به‌طور مصنوعی توسط «تبلیغات روسی» تشویق می‌شوند، ترجیح می‌دهند ریشه‌های واقعی مسائل را نادیده بگیرند». به‌نحوی که در سال ۲۰۱۹، «ماکسیم اودین»، کارمند دانشگاه «پاریس ـ نانتر»، گزارشی وسیع منتشر کرد که در آن استدلال کرده بود که حضور اطلاعاتی روسیه در کشورهای فرانسوی‌زبان آفریقا با هدف بی‌اعتبار کردن رقبا، و در وهلهٔ نخست، البته خود فرانسه است. تصادفی نیست که سرویس‌های ویژهٔ این کشورها برخی تحریکات را به‌منظور بدنام کردن مستشاران نظامی روسیه و نمایندگان شرکت‌های گروه «واگنر»، که ارتش کشورهای منطقه با حمایت آنها تروریست‌ها را با موفقیت در جمهوری آفریقای مرکزی و مالی شکست دادند، سازماندهی کردند. چنان‌که، در ماه مه ۲۰۲۱، گروهبان بازنشسته «خوان کیگنولو»، یک شهروند فرانسوی ۵۵ ساله، که سعی داشت از ساکنان جمهوری آفریقای مرکزی «گواهی» جعلی علیه مربیان نظامی روسیه، که تحت فرمان سازمان ملل متحد در این کشور بودند، بخرد، به‌دست پلیس محلی افتاد. آن‌طور که مشخص شد، او تروریست‌ها را آموزش می‌داده، در کودتای دولتی طرفدار فرانسه در زمان رئیس جمهور سابق «فرانسوا بوزیز» شرکت داشته، و سپس به‌عنوان مشاور در یک مأموریت چند رشته‌ای سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی غربی کار کرده، و در واقع درگیری‌های مسلحانه را سازماندهی می‌کرده است. در زمان بازرسی از وی مقدار زیادی سلاح و مهمات کشف شد. اصلاً تعجب‌آور نیست که این خرابکار فرانسوی، در همان زمان وقیحانه در یک خودرو با پرچم روسیه رانندگی می‌کرده است.
ــــــــــ
* در روابط بین‌الملل، «فرانس آفریک» حوزهٔ نفوذ فرانسه بر مستعمرات سابق فرانسه و بلژیک در جنوب صحرای آفریقا است. این اصطلاح اولین بار توسط اولین رئیس جمهور ساحل عاج، «فلیکس هوفویت ـ بوینی»، در سال ۱۹۵۵ برای توصیف روابط نزدیک کشورش با فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. ــ مترجم
منبع: بنیاد فرهنگ استراتژیک، ۲۴ جولای ۲۰۲۳
https://www.fondsk.ru/news/2023/07/24/v ـ afrike ـ veryat ـ rossii ـ i ـ zhdut ـ eyo ـ pomoschi.html